یکی از موضوعاتی که در فضای مجازی بازتاب و واکنش های زیادی را در پی داشت، مربوط به نامه معاون اول رئیس جمهور به وزیر صمت و رئیس سازمان محیط زیست بود. جهانگیری در پاسخ به درخواست یکی از شرکت‌های خودروسازی برای توقف «نصب فیلتر دوده» روی خودروهای دیزلی، به رحمانی و کلانتری می نویسد: «با توجه به تحریم و نیاز کشور به کامیون های مذکور، با نظر مساعد بررسی و برای مدتی مجوز صادر شود.»
البته معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست مخالفت سازمان را با این خواسته اعلام و تأکید کرد که خودروسازان به بهانه تحریم قصد دارند مصوبه فیلتر دوده را حذف کنند و فقط به دلیل گران شدن فیلترها حاضر به تهیه آن نیستند چون قبل از تحریم هم حاضر به نصب آن نبودند . برای این که بیشتر درباره این فیلترها و خطرات حذف آن بدانید، این گزارش را از دست ندهید.
فیلتر دوده چیست؟
ذرات ریز آلاینده ناشی از احتراق دیزلی‌ها به دلیل قطر کم به‌راحتی وارد ریه و جریان خون و سبب ایجاد بیماری‌های مختلف از جمله سرطان میشوند. فیلتر ذرات دیزل وسیله ای است که دوده حاصل از احتراق موتورهای دیزلی حتی ذراتی را که کوچک تر از ۲.۵ میکرون هستند، ازبین می برد. براساس تحقیقات به‌عمل آمده در شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با عنوان «سیاهه انتشار آلودگی هوای تهران بر مبنای سال ۱۳۹۲»، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون مهمترین آلاینده شهر تهران هستند که کامیون‌ها و اتوبوس‌های در حال تردد در تهران سهم ۷۸ درصدی در آن دارند. این فیلترها، در سیستم اگزوز خودروهای دیزلی حدود ۸۵ درصد از دوده های خروجی را حذف می کنند و در شرایط خاص این میزان گاهی به ۱۰۰ درصد نیز می رسد.
تاریخچه قانون نصب فیلتر دوده
نصب فیلتر دوده به منظور حذف ذرات معلق خروجی از اگزوز خودروهای دیزلی از سال ۱۹۹۴ میلادی در کل دنیا آغاز شد. در ایران هم در سال ۹۳، ضرورت نصب «فیلتر دوده» روی خودروهای دیزلی به عنوان راهکاری موثر برای کاهش ذرات معلق خروجی از این گروه خودروها به تصویب دولت رسید و از آن پس شماره گذاری خودروهای دیزلی بدون فیلتر دوده ممنوع اعلام شد.
هرچند تمام معضلات ناشی از خودروهای دیزلی با این مصوبه حل نشد، زیرا جدا از خودروهای نو، مشکل اصلی در شهر بزرگی چون تهران، خودروهای دیزلی در حال تردد به ویژه خودروهای متعلق به ناوگان حمل و نقل عمومی شهر بود؛ از این رو مطابق آیین نامه های ۲ و ۸ قانون هوای پاک، استفاده از فیلتر دوده علاوه بر خودروهای نو برای خودروهای دیزلی در حال تردد به ویژه ناوگان حمل و نقل عمومی نیز الزامی شد.
بر این اساس، علاوه بر بهبود کیفیت سوخت نفت گاز از منظر محتوای گوگرد، نصب فیلتر دوده نیز به عنوان یکی از راهکارهای کاهش ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرون برای شهر تهران و هفت کلان شهر کشور به تصویب هیئت وزیران رسید و شهرداری مکلف به اجرای آن شد. قرار بود از پاییز ۹۴ نصب فیلتر دوده روی خودروهای دیزل نو اجباری شود، اما خودروسازان یک سال وقت گرفتند تا کارهای تحقیقی و توسعه‌ای لازم را انجام دهند و بالاخره بر اساس آیین‌نامه‌های ماده ۲ و ۸ قانون هوای پاک، استفاده از فیلتر دوده برای خودروهای دیزلی از ابتدای سال ١٣٩٦ الزامی شد.
قیمت هر فیلتر دوده
قیمت هر فیلتر دوده دیزل در آذر سال ۱۳۹۶ چهل میلیون تومان و مرداد سال ۹۷ شصت میلیون تومان بود و اکنون به گفته محمد علیخانی عضو شورای شهر تهران به بیش از ۱۳۰ میلیون تومان رسیده که بیشتر از سه کشور آلمان، سوییس و دانمارک وارد شده است.
واکنش سازمان محیط زیست به افزایش قیمت فیلتر
به گزارش ایسنا، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به این که خسارت آلودگی هوا در ایران حدود ۷ میلیارد دلار در سال است، تأکید می‌کند: «اگر قیمت فیلتر دوده افزایش یافته است و به همین دلیل خودروسازان به دنبال حذف این مصوبه هستند آیا هزینه درمان سرطان در کشور افزایش نیافته است؟ آیا هزینه حفظ سلامت شهروندان افزایش نیافته است؟ ضمن این که خودروسازان داخلی باید به این پرسش پاسخ بدهند که چرا تاکنون به شرکت‌های داخلی برای تولید فیلتر دوده فراخوان نداده‌اند؟ چرا سعی ندارند خود را از اتکا به خارج رها کنند و از شرکت‌های داخلی کمک بگیرند؟» تجریشی با اشاره به این نکته که ممکن است برخی تصمیمات حق‌الناس در پی داشته باشد، می‌گوید: «اگر اتخاذ یک تصمیم آسیبی برای سلامت و بهداشت مردم داشته باشد، ما مسئولان مقصر هستیم بنابراین در تصمیم‌گیری‌ها باید علاوه بر سود اقتصادی، سود و ضرر عموم مردم را نیز در نظر بگیریم.» معاون سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است اگر معاون اول رئیس جمهور از خطرات زیست محیطی ناشی از دوده دیزل‌ها مطلع شود، حتما در این موضوع تجدید نظر خواهد کرد.
نبود فیلتر برابر با افزایش سرطان
آسیب ذرات معلق حاصل از احتراق موتورهای دیزلی بیشتر «محلی» است به‌گونه‌ای که افراد کنار اتوبوس یا سرنشینان اتوبوس را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. براساس نتایج تحقیقات دانشگاهی صورت‌گرفته در ایران در سال۹۴، «ذرات ریز آلاینده» به‌عنوان عامل اصلی تأثیرگذار بر سلامتی اعلام و روشن شد که انواع فناوری‌های به‌کارگرفته شده در صنعت خودرو از استاندارد یورویک تا یورو ۵ در انتشار ذرات ریز به یک شکل عمل می‌کنند.
ذرات ریز آلاینده ناشی از احتراق دیزلی‌ها به دلیل قطر کم به‌راحتی وارد ریه و جریان خون و سبب ایجاد بیماری‌های مختلف از جمله سرطان میشوند.
تجربه جهانی
فیلتر دوده دیزل، تجربه جهانی ۳۷ کشور دنیا برای کنترل آلودگی هوای وسایل نقلیه دیزلی است و با نصب روی یک وسیله یورو۴، انتشار ذرات آلاینده‌و گازی آن را تا حد یورو۶ (نزدیک به صفر) کاهش می دهد. آمار ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی نیز نشان می‌دهد نسبت فایده به هزینه نصب فیلتر دوده حداقل ۱۱ برابر است. برای نمونه در برزیل در یک برهه ۳۰ ساله نصب فیلتر دوده براساس اتخاذ استاندارد P-۸ همان یورو ۶ منجر به فایده سلامتی ۷۴ میلیارد دلاری در ازای هزینه ۷ میلیارد دلاری شده است.
دوره بازگشت این سرمایه نیز عموماً کوتاه‌مدت است؛ مثلاً در هند با جمعیت انبوه بیش از یک میلیارد نفری این فواید سلامتی باعث جبران کامل هزینه‌ها در مدت هفت سال می‌شود.بنابراین اگر چه ممکن است نظر خودروسازان از دیدگاه اقتصادی درست باشد اما به هر صورت نمی توان سلامتی مردم را قربانی سود و زیان اقتصادی کرد.
- 11
- 1
