اصلاحات دستوری ولیعهد عربستان سعودی

به گزارش ایرنا، عربستان تنها کشوری در جهان محسوب می شود که رانندگی زنان در آن نه تنها ممنوع است که هر زنی را حین رانندگی مشاهده کنند، برای ماهها مجبور است، طعم زندان را بچشد.

** اصلاحات دستوری 

۲۱ ژوئن ۲۰۱۷ میلادی (۳۱ خرداد ۹۶ ) 'محمد بن سلمان' به عنوان ولیعهد عربستان منصوب شد. این انتصاب یک ماه پس از آن صورت گرفت که 'دونالد ترامپ' رییس جمهوری آمریکا مقصد اولین سفر خارجی خود را ریاض انتخاب کرد.

ظاهرا در جریان این سفر که با قراردادهای میلیارد دلاری تجاری و تسلیحاتی به پایان رسید، موافقت آمریکا هم برای ولیعهدی بن سلمان دریافت شده بود.

در بعد داخلی برای تازه واردی که بدون نوبت ولیعهد شده بود هم برنامه ای تدوین شد. برنامه های بلند پروازنه اقتصادی در کنار برخی اقداماتی که به آن نام اصلاحات گذاشتند.

برنامه های اصلاحات اجتماعی ولیعهد جوان، زنان این کشور را هدف قرار داد. بخشی از جامعه سعودی که برای دهه ها به هیچ انگاشته شده و حتی شناسنامه مستقل نداشتند و اگر قرار بود سفر کنند، باید یک مرد حتی کمتر از سن قانونی، باید آنان را همراهی می کرد.

از سوی دیگر کاهش بهای نفت در سال‌های اخیر تعداد مشاغلی که خانواده‌های عربستانی از آن امرار معاش می‌‌کنند را به شدت کاهش داده است ، به همین دلیل، سعودیها برای نجات اقتصاد نفتی در حال سقوط خود ناگزیر شده اند تا فرصت‌های شغلی جدیدی را برای شهروندان فراهم کنند و حتی زنان که تا پیش از این سهمی در اقتصاد این کشور نداشتند را نیز در چرخه تولید و اشتغال سهیم کنند.

در همین راستا بن سلمان ولیعهد سعودی با ارایه طرح چشم انداز ۲۰۳۰ یک سری تحولات اقتصادی و اجتماعی برای کشورش را پیشنهاد کرده که به گفته خود او، در صورت اجرا، کشور از تکیه صرف بر درآمدهای نفتی رهایی می یابد، تولید ناخالص داخلی افزایش و میزان بیکاری کاهش خواهد یافت.

یکی از مصادیقی که عربستان بر آن نام اصلاحات گذاشته است، اجازه رانندگی به زنان است .

سپتامبر ۲۰۱۷ 'سلمان بن عبدالعزیز' شاه سعودی با صدور فرمانی، دستور داد برای زنان این کشور گواهینامه رانندگی صادر شود. در دسامبر همان سال نیز اداره رانندگی عربستان اعلام کرد که زنان این کشور علاوه بر خودروهای شخصی می‌توانند موتورسیکلت و کامیون نیز برانند.

پس از دستور شاه سعودی، کمیته‌ای عالی متشکل از وزارت کشور، اقتصاد، کار و توسعه اجتماعی در عربستان تشکیل شد تا اقدامات لازم برای تهیه دستورالعمل‌های مرتبط، از جمله صدور گواهینامه را هماهنگ کنند.

سه هفته پیش از فرا رسیدن موعد (۲۴ ژوئن /۱۴ تیر ۹۶ ) رانندگی زنان در عربستان، اولین گواهینامه رانندگی برای زنان این کشور صادر شد و نام « أحلام الثنیان» به عنوان اولین زن که گواهینامه گرفت در تاریخ عربستان ثبت شد.

اداره راهنمایی و رانندگی عربستان روز دوشنبه ۴ ژوئن ۲۰۱۸ (۱۴ خرداد ۹۶) روند تبدیل گواهینامه‌های بین‌المللی زنان این کشور به گواهینامه‌های سعودی را در شهرهای مختلف عربستان آغاز کرد تا زنان بتوانند از ۲۴ ژوئن ۲۰۱۸ به مانند مردان در این کشور از حق رانندگی بهره‌مند شوند.

روند صدور گواهینامه بخشی از اقدامات اداره راهنمایی و رانندگی عربستان برای مهیا کردن شرایط رانندگی زنان در این کشور، پیش از موعد مقرر است. زنان عربستان که گواهینامه معتبر رانندگی از هر کشور دیگری دارند هم می‌توانند با ارائه آن به اداره راهنمایی و رانندگی فورا گواهینامه عربستانی دریافت کنند.

پیشتر هر شهروند عربستانی که خواستار اعطای حق رانندگی به زنان می شد، به اتهام به هم ریختن نظم عمومی دستگیر و روانه زندان می شدند.

'لجین الهذلول' یکی از این افراد است. او در سال ۲۰۱۴ میلادی هفتاد روز را در سلول انفرادی در حالی گذراند که اتهام او تلاش برای عبور از مرز امارات و عربستان در حال رانندگی بود.

او که با سایر دوستانش طی هفته های اخیر برای چندمین بار بازداشت شده اند، نتوانست گواهینامه خود را از سعودی ها بگیرد چون در فصلی که آنها تصمیم گرفته اند اصلاحات از بالا را با اعطای حق رانندگی به زنان آغاز کنند، رژیم ریاض این بار با اتهام جدیدی به زندان فرستاده شده بودند. اتهام آنها این بار نه مخالفت با قوانین که اتهام جدیدی با عنوان «خیانت و همکاری با سفارت خانه بیگانه» بود . اتهامی که همه به واهی بودن آن معترفند.

** اصلاحات با چاشنی زندان 

بن سلمان در سفر اخیر خود به ایالات متحده، فرانسه و بریتانیا ملاقات های غیر سیاسی فراوانی داشت، از جمله با شماری از هنرمندان این کشورها ملاقات کرد و به آنها وعده داده بود که اصلاحات در عربستان آغاز شده و دیگر خبری از قوانین سختگیرانه اجتماعی نیست. 

او خود را به غربی ها اینگونه معرفی کرد: به زنان حق رانندگی داده شده، سینماها بازگشایی و امکان حضور زنان در ورزشگاهها فراهم شده است.

این وعده ها اما در ماههای اخیر با دستگیری شمار زیادی از افراد فعالان اجتماعی به ویژه شماری از زنان عربستانی، رنگ باخته است .

گروههای مدافع حقوق بشر می گویند، در ماه میلادی گذشته دستکم ۱۱ نفر که بیشتر آنها زن بودند، در عربستان دستگیر شده اند . آنها فقط خواستار حق رانندگی زنان و پایان حاکمیت مطلق مردان بودند.

رژیم سعودی همچنین ساعاتی پس از به راه انداختن تبلیغات گسترده صدور گواهینامه برای زنان عربستان دو فعال حقوق بشری دیگر را بازداشت کرد.

شبکه «الجزیره» به نقل از منابع حقوقی گزارش داده که «نوف عبدالعزیز» و «میاء الزهرانی» دو فعالی هستند که مقامات سعودی بازداشت کرده اند.

حساب کاربری موسسه «القسط» که یک موسسه حقوق بشری مستقل و پیگیر وضعیت حقوق بشر در عربستان است نیز گزارش داده که دکتر نوف عبدالعزیز فعال و نویسنده سعودی چهارشنبه گذشته پس از حمله نیروهای امنیتی به خانه اش بازداشت شده و به محل نامعلومی انتقال داده شده و تا کنون با خانواده خود تماس نگرفته است.

نوف یکی از نویسندگان عربستانی در رسانه های این کشور و در روزنامه هایی مانند روزنامه «السبق» بوده و به عنوان تهیه کننده در چندین برنامه تلویزیونی هم فعالیت کرده و در راستای بازداشت های فعالان حقوق زنان در عربستان بازداشت شده است.

بر اساس این خبر میاء الزهرانی هم بعد از بازداشت نوف، خبر بازداشت او را رسانه ای کرد و به همین دلیل بازداشت شد. 

میاء در فضای مجازی یادداشتی را منتشر کرد و گفت که نوف از او خواسته بود در صورت بازداشت شدنش به وسیله نیروهای امنیتی، این گزارش را رسانه ای کند.

هر چقدر سعودی ها زمینه های سرگرمی و تفریح مردم عربستان را فراهم کرده اند، در مقابل آزادی بیان و آزادی های سیاسی را سرکوب کرده اند. به عبارتی ولیعهد جوان تنها آنچه را خواسته تغییر داده و هر اموری که قدرت وی را به چالش بکشد یا خارج از اراده او مطالبه شود، باید سرکوب گردد.

بن سلمان از ابتدای انتصاب به عنوان ولیعهدی سعودی، افراد و شخصیت های مختلفی اعم از فعالان حقوق بشری، روزنامه نگاران، تجار و مبلغان مذهبی معتدل را بازداشت و روانه زندان کرده است .

دستگیری ها هر دو طیف «اسلام گرا» و «لیبرال» را شامل شده است، شاید مخرج مشترک این دستگیری ها این باشد که این طیف ها جرات بیان مطالبی را دارند که حکومت دوست ندارد و یا در مقابل آنچه حکومت دوست دارد تبلیغ شود، سکوت کرده اند.