بزهکاری چیست؟
بزهكاری (delinquency) عمومی ترین اصطلاح برای رفتار مجرمانه نوجوانـان و شـامل رفتارهایی است كه برای افراد بالغ جرم تلقی میشود. بزه به عملى گفته مى شد که خلاف قانون و مقررات اجتماعى باشد. این کلمه در خصوص کودکان و نوجوانان بکار مى رود و براى بزرگسالان از واژه جرم استفاده مى شود. از اواخر قرن نوزدهم ارتکاب رفتارهاى بزهکارانه از جانب کودکان و نوجوانان در کشورهاى بزرگ صنعتى بیشتر جلب توجه کرده است. بزهكاری نوجوانان از دو جنبه در زمرة مسائل مهـم اجتمـاعی جامعـة ایـران بـه شـمار می رود: اولاً بزهكاری در نوجـوانی احتمـال رفتـار مجرمانـه را در زمان بـزرگسـالی فزونی میدهد و ثانیاً، بر اسـاس داده هـای خود گزارشـی از نوجوانـان، سـطح واقعـی بزهكاری نوجوانان حتی از آمارهای مربوط به دستگیری های رسـمی نیـز بیشـتر اسـت. بزهکاری به رفتارى که سبب دخالت در حقوق دیگران، بر هم زدن رفاه جامعه و یا خود شخص شود. مثلا مى توان دزدی، استفاده از مواد مخدر، فروش مواد مخدر، قتل، فحشاء، اذیت و آزار رسانیدن به افراد دیگر را من جمله رفتارهاى بزهکارانه نام برد. نظارت والدین قوی ترین رابطه را با بزهکاری نوجوانان دارا است.
پرخاشگری یکی از عوامل بزهكاری است. پرخاشگری عملی است كه هدف آن صدمه و آزار رساندن جسمانی یا كلامی بـه فـرد یـا نابود كردن اموال و دارایی شخص است. همینطور پرخاشـگری ممكـن اسـت وسـیله ای بـرای رسیدن به هدفی دیگر باشد. پرخاشگری از اوضاع اجتماعی مختلفی ناشی مـیشـود. ایـن عوامـل یـا سـبب وقـوع پرخاشگری می شوند یا شدت آنرا فزونی میدهند.
عوامل موثر در بزهکاری نوجوانان
-عوامل اقتصادی بزهکاری:
یکی از عوامل مؤثر که امکان دارد در بزهکاری کودکان و نوجوانان مؤثر واقع شود، عوامل اقتصادی است و جرم شناسان توجه خاصی بدان مبذول داشته اند. تهیدستی اقتصادی، میتواند از عوامل مهم ارتکاب افراد به انواع انحرافات مانند سرقت و انحرافات جنسی به خصوص در نوجوانان و جوانان باشد.
- عوامل اجتماعی بزهکاری:
هر جامعه دارای معیارهایی از رفتار است که «هنجار» نامیده می شود. این هنجارها لزوماً به صورت قانونی تدوین نشده اند؛ بلکه هر کس از نقطه نظر گروهی که عضو آن است، عملی را بهنجار (درست) و نابهنجار (نادرست) می داند و این هنجارها بستگی به ارزشهای فرهنگی هر جامعه دارد.
امکان دارد وقوع بزهکاری اطفال و نوجوانان ناشی از عوامل اجتماعی باشد. محیط از نظر کمی به محیط های کوچک و بزرگ و از نظر کیفی به محیط های طبیعی، فرهنگی، اقتصادی و غیره تقسیم می شود.
- عوامل فرهنگی بزهکاری:
دورکیم معتقد است که جرم از فرهنگ و تمدن هر جامعه ای ناشی می شود و هیچ جامعه ای نمی تواند مدعی این باشد که از پدیده جرم به دور است. منظور از عوامل فرهنگی مؤثر در بزهکاری کلیه جنبه های فرهنگی هر اجتماع اعم از آداب، رسوم، اخلاقیات، اعتقادات و نیز مؤسسات مربوط به تعلیم و تربیت را تحت تأثیر قرار داده و عامل مؤثری در میزان بزهکاری آنان محسوب می شود.
- عوامل طبیعی بزهکاری:
منظور از محیط طبیعی، محیط خارجی است که انسان در آن زندگی می کند و میتواند به نحوی در بزهکاری افراد مؤثر واقع شود. این عامل برای نخستین بار مورد توجه <بقراط> قرار گرفت. بزهکاران معمولا افرادی هستند که از نظر روانی، طبیعی هنجارند ولی به دلیل وضع ناهنجار جامعه دست به بزهکاری می زنند. نتیجه آن است که افرادی که دچار هیچ نوع اختلال روانی یا بد دلی نباشند، بزهکاری آنان ناشی از عوامل اجتماعی است.
- مشکلات روحی و اختلالات عصبی:
بزهکاری بعضی از نوجوانان صرفا به علت ناراحتی های شدید روانی آنان است. این گروه حاوی جامعه ستیزهای اجتماعی نشده (نوجوانی که قراردادها و قوانین اجتماعی را زیر پا می گذارد بی آنکه احساس تقصیر کند) و افراد دارای اختلال عصبی است (نوجوانانی که دچار استرس یا کم رویی شدید هستند). تاریخچه زندگی نوجوانان بزهکار غالبا سرشار از فقر سلامت روانی در دوره کودکی و بی قراری و تحریک پذیری است. روابط سرد با مادر در دوران کودکی، همدستی با مادر در مقابل پدر و درگیری با او، داشتن والدینی خلافکار و همانند سازی با دیگر بزرگسالان بزهکار هم من جمله عوامل زمینه ساز بزهکاری نوجوانان است
عوامل خانوادگی مؤثر بر بزهکاری کودکان
- زندان
- طلاق و کشمکش
- تبعیض
- خشونت
درمان نوجوانان بزهکار
درمان نوجوانان بزهکار به ویژه آنان که از الکل و مواد مخدر استفاده می کنند و چند انحراف دارند، در قدم اول مستلزم جدا نگه داشتن آنان از محیط آلوده و رابطه با افراد ناباب است، ترک مصرف الکل و مواد مخدر سبب تغییرات مثبت در عملکردهای مغزی این افراد شده و آنان را کم کم به حالت عادی برمی گرداند و برای مراحل بعدی درمان آماده می کند. در مرحله دوم باید به نوجوانان بزهکار کمک کرد تا در محیط طبیعی زندگی و بعنوان افرادی که مشکلی دارند که باید حل شود، پذیرفته شوند.
گردآوری: بخش جامعه سرپوش
- 23
- 5