کلاهبرداری کاری بر پایهٔ فریب است که کسی یا کسانی برای کسب نفع خود انجام میدهندکلاهبرداری چیست؟
به کاری بر پایهٔ فریب که افراد برای کسب نفع خود یا مؤسسه ای انجام میدهند کلاهبرداری میگویند. کلاه برداری به عنوان یک جرم در بسیاری از کشورها محسوب میشود با این که مصداقش در نظام های گوناگون قضایی، متفاوت است. تفاوت جرم کلاهبرداری نسبت به سایر جرائم علیه اموال اینست که مال در اکثر این جرایم، بدون رضایت یا اگاهی صاحب مال و به دلیل توسل مجرم به اعمال خشونت آمیز از قربانی به مجرم منتقل می گردد در حالیکه کلاهبرداری یکی از جرایم استثنائی محسوب میشود. کلاهبردار بگونه ای عمل می کند که مالک یا متصرف مال و فریب خورده ، مالش را از روی میل و رضا و حتی با التماس به امید کسب منافع سرشار، در اختیار مجرم قرار می دهد.
مصادیق کلاهبرداری
کلاهبرداری نیز مصادیقی دارد که در ادامه با آن ها اشنا میشوید:
- کلاهبردار با انجام برخی از کارها، مشوق مردم به داشتن شرکت موهوم یا تجارت خانه یا کارخانه میشود و اموال دیگران را از این طریق به سرقت میبرد.
- به شخصی که ملک دیگری را به صورت غیر قانونی ثبت کند، کلاهبردار میگویند. مانند این که شخصی که نسبت به ملکی، امین محسوب می شود تقاضای ثبتش را داشته باشد.
- اشخاصی که اقدام به تبانی برای بردن مال دیگری بنماید. به طورمثال اگر دو نفر بخواهند مال دیگری را با هم تبانی کنند و به صورت صوری، طرح دعوا بر علیه هم‌دیگر بنمایند.
- یکی از دیگر مصادیق کلاهبرداری، جعل عنوان نمایندگی می باشد.
- به شخصی که بدون اجازه مالک، اموال وی را انتقال دهند؛ کلاهبردار میگویند.
- تحصیل گواهی انحصار وراثت بر خلاف واقع مانند این که کلاهبردار با دروغ خود را وارث قانونی شخص دیگر جلوه دهد یا به عمد خود را تنها وارث متوفی جلوه دهد و گواهی انحصار وراثت بگیرد، کلاهبردار محسوب می شود.
دلایل اثبات جرم کلاهبرداری شامل اقرار، شهادت شهود، علم قاضی می باشددلایل و روشهای اثبات جرم کلاهبرداری
از دلایل اثبات جرم کلاهبرداری می توان به اقرار، شهادت شهود و علم قاضی اشاره کرد. اگر متهم به وقوع جرمش در پرونده های کیفری اقرار کند نیازی نیست که سایر دلایل را ارائه دهد.
علم قاضی به مستنداتی اطلاق میشود که یقین قضایی برای وی حاصل کرده و قاضی باید مستندات علم خویش را در رای، ذکر کند و اینگونه اقدام به انشاء رای نماید که براساس مستنداتی بدست می آید که از آن ها می توان به صدا، فیلم، پرینت کارت به کارت یا پرداخت وجه به حساب شخص کلاهبردار و پرینت پیامک ها اشاره کرد.
مدارک لازم برای شکایت کلاهبرداری
مدارک لازم برای شکایت کلاهبرداری عبارتند از:
>> مدارک شناسایی از قبیل شناسنامه و کارت ملی
>> ارائه مدارک و مستندات در خصوص اموالی که مورد کلاهبرداری واقع شده است.
مراحل طرح شکایت کلاهبرداری
مراحل طرح شکایت کلاهبرداری به شرح زیر میباشد :
* شما در امور کیفری به وقت مشاوره حضوری با وکیل متخصص نیاز دارید.( برای دریافت وقت با دفتر تماس حاصل فرمائید )
* جزئیات پرونده را باید پس از گرفتن وقت حضوری با وکیل، برای او شرح داد و درصورت داشتن مدرکی برای اثبات ادعای خود و یا دفاع از خود باید آن را به وکیل تحویل دهید و وکالتنامه وکیل را امضاء کنید.
* در این مرحله وکیل، مراحل قانونی اثبات جرم کلاهبرداری را با تنظیم شکوائیه پیگیری می کند.
عناصر تشکیل دهنده جرم کلاهبرداری
سه عنصر قانونی، مادی و معنوی برای شکل گیری جرم کلاهبرداری، امری الزامیست.
- عنصر قانونی جرم کلاهبرداری:
برطبق ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، عنصر قانونی جرم کلاهبرداری و مجازات کلاهبرداری، نوعی اختلاس محسوب میشود. به شخصی، کلاهبردار میگویند که برطبق قانون، مردم را از راه حیله و فریب به داشتن شرکت یا موسسات موهوم یا کارخانه یا به داشتن اموال و اختیارات دروغین فریب دهد یا به امور غیر واقع، امیدوار نماید یا اسم یا عنوان مجعول اختیار کند و یا پول یا اموال یا اسناد افراد را به یکی از روشهای متقلبانه دیگر تحصیل کند و اموال دیگری را از این طریق ببرد.
- عنصر مادی جرم کلاهبرداری:
رفتار مجرمانه در جرم کلاهبرداری باید به صورت فعل مثبت باشد. بنابراین ترک فعل مشمول، کلاهبرداری تلقی نمیشود. به عنوان مثال اگر شخصی عیوب مورد معامله را در معامله ای ذکر نکند با این که احتمال دارد عدم ذکر عیوب برای خریدار موجب خیار فسخ یا خیار غبن گردد ولی چنین عملی کلاهبرداری نیست، به این دلیل که ترک فعل و سکوت شخص در زمره ی کلاهبرداری قرار ندارد.
کلاهبرداری در قانون تعزیرات به دو صورت مشدد و ساده تعریف شده است- عنصر روانی:
عنصر روانی بعنوان سومین عنصر مورد نیاز برای تشکیل جرم کلاهبرداری شناخته میشود که به آن« سوء نیت » می گویند. سوء نیت ، متشکل از دو نوع سوء نیت عام و سوء نیت خاص می باشد. سوء نیت عام در جرم کلاهبرداری برای زمانی بکار میرود که مرتکب، قصد ارتکاب اعمال مادی فیزیکی ذکرشده را داشته باشد و به وسایل متقلبانه، متوسل شود.
سوء نیت خاص نیز به این معنیست که مرتکب، قصد بردن مال غیر را داشته باشد.
کلاهبرداری اینترنتی
کلاهبردار در کلاهبرداری اینترنتی باید مال یا وجهی را از طریق وارد کردن، تغییر یا محو کردن داده ها و یا مختل کردن سامانه و …. تصاحب کند. درواقع انجام این نوع کلاهبرداری بدون اگاهی مال باخته امکانپذیر است؛ بطور کلی، فرد مرتکب در کلاهبرداری اینترنتی از عمل متقلبانه رایانه ای استفاده می کند. از مجازات این جرم در قانون ایران میتوان به حبس، رد مال و پرداخت نقدی اشاره کرد.( ۱ تا ۳ سال حبس و رد مال به صاحب آن و پرداخت جزای نقدی معادل مال اخذ شده)
مرجع رسیدگی به جرم کلاهبرداری
دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع جرم به عنوان دادگاه صالح برای رسیدگی به جرم کلاهبرداری محسوب میشود. محل وقوع در جرم کلاهبرداری به محلی گفته میشود که مال سرقت شده است.
مجازات جرم کلاهبرداری
جرم کلاهبرداری، مشمول قاعده “اکل مال بباطل” می شود و بنابراین مجازات هایی برای جرم کلاهبرداری در قانون مجازات اسلامی، تعيين شده است.
کلاهبرداری در قانون تعزیرات به دو صورت مشدد و ساده تعریف شده است. کلاهبرداری مشدد عبارتست از:
> کارمند دولت یا مؤسسات عمومی، شهرداری و سایر نهادهای انقلابی، مرتکب جرم شده باشد.
> شخص، به جرمی در نقش یک مأمور دولت یا نماینده موسسه های عمومی و شهرداری ها و نهاد های انقلابی مرتکب شده باشد.
> متهم برای فریب دادن مردم از طریق رسانه عمومی و ارتباط جمعی و تبلیغ و صحبت در نشست های عمومی و انتشار آگهی های مکتوب اقدام کند.
> از مجازات کلاهبرداری مشدد می توان به رد مال به صاحب، ۲ الی ۱۰ سال حبس و جزای نقدی معادل مال کلاهبرداری شده اشاره کرد. همچین فرد کلاهبرداری، هیچگاه نمیتواند در مشاغل دولتی استخدام شود. شخصی که به کلاهبرداری ساده مرتکب شده است به حبس از ۱ الی ۷ سال، جزای نقدی معادل مال باخته شده و رد اصل مال به صاحبش محکوم می گردد.
کلاهبرداری یکی از شاخص‌ترین جرائم علیه اموال استگردآوری: بخش جامعه سرپوش
- 19
- 2
