مرخصی استحقاقی چیست؟
بر اساس ماده ۶۲ قانون کار، مرخصی استحقاقی به کلیه افرادی که در بخشهای دولتی و خصوصی کار می کنند تعلق می گیرد. این مرخصی شامل روزهایی در ماه میشود که انتخاب آنها به توافق طرفین یعنی کارگر و کارفرما بستگی دارد.
مرخصی استحقاقی به دوره ای اطلاق می شود که در طی آن یک کارمند مجاز است در حالی که حقوق و مزایای عادی خود را دریافت می کند، از محل کار مرخصی بگیرد. مرخصی استحقاقی ممکن است به دلایل مختلفی مانند مرخصی، بیماری، شرایط اضطراری شخصی یا خانوادگی یا دلایل دیگر گرفته شود.
مرخصی استحقاقی معمولاً توسط کارفرما به عنوان بخشی از بسته غرامت کلی کارمند ارائه می شود. میزان مرخصی استحقاقی که یک کارمند مستحق آن است بسته به کارفرما، نوع شغل و کشور یا منطقه ای که کارمند در آن کار می کند متفاوت است. در برخی از کشورها، الزامات قانونی برای کارفرمایان وجود دارد که میزان مشخصی مرخصی با حقوق را به کارمندان خود ارائه دهند.
انواع مرخصی استحقاقی:
مرخصی استحقاقی دارای انواع مختلفی است که مدت زمان آن به وسیله نرم افزارهای حسابداری پیشرفته در سازما و شرکت های عمومی یا خصوصی محاسبه می شود. در ادامه به انواع مختلف این مرخصی اشاره می شود:
مرخصی روزانه:
در این نوع مرخصی مدت زمانی بیشتر از ۶ ساعت در روز را خواهد داشت. درحقیقت زمانی نیروی کار به بیشتر از ۶ ساعت در طول روز به مرخصی نیاز دارد، می تواند با رضایت کارفرما از مرخصی روزانه خود استفاده کند.
مرخصی ساعتی:
درصورتی که نیروهای به کمتر از ۶ ساعت در طول روز مرخصی بخواهد می تواند با هماهنگی کارفرما از مرخصی ساعتی اش استفاده کند.
مرخصی پاس شیر:
این نوع مرخصی استحقاقی به مادران دارای نوزاد زیر ۲ سال متعلق است. درحقیق مادرانی که نوزاد زیر ۲ سال دارند می توانند در هر سه ساعت نیم ساعت محل کار خود را ترک کنند. از طرفی این شرایط می تواند سبب شود مادران نسبت به سایر کارمندان یک ساعت زودتر محل کار خود را ترک کنند. لازم به ذکر است که استفاده از مرخصی پاس شیر نیز باید با هماهنگی و رضایت کارفرما باشد.
شرایط مرخصی استحقاقی برای کارگران فصلی و مشاغل دشوار:
مدت زمانی که برای مرخصی کارگران فصلی و افراد داریا مشاغل سخت درنظر گرفته می شود کاملا متفاوت خواهد بود. براساس ماده ۶۸ قانون کار، مرخصی استحقاقی برای افراد که به صورت فصلی یا کمتر از یک سال مشغول به کار هستند، براساس کارکرد آنها محاسبه می شود.
از طرفی کارگران دارای مشاغل سخت مانند کارگران دکل نفتی، کارگران نصب کابل برق، آتشنشانان و.. می توانند ۳ روز در ماه هم از مرخصی استحقاقی خود استفاده کنند. درحقیقت این مرخصی برای افراد دارای مشاغل سخت، ۵ هفته در سال خواهد بود. البته نیروی کار باید بر اساس قانون، بخشی از مرخصی را در نیمه اول سال و بخشی را در نیمه دوم استفاده کند.
مرخصی حج واجب:
هر فرد شاغلی می تواند برای حج واجب خود در طول مدت کاری از مرخصی استحقاقی استفاده کند، البته تنها یک نوبت از یک ماه مرخصی استحقاقی می تواند استفاده کند. پس از بررسی صورت گرفته در نرم افزار حضور و غیاب کارفرما، اگر فرد هیچ مرخصی طلب نداشته باشد، باید از مرخصی بدون حقوق استفاده کند.
مزایای مرخصی استحقاقی:
مرخصی استحقاقی مزایای متعددی هم برای کارمندان و هم برای کارفرمایان دارد. برخی از مزایای کلیدی مرخصی استحقاقی عبارتند از:
بهبود تعادل بین کار و زندگی:
مرخصی با حقوق به کارمندان اجازه می دهد به دلایل شخصی یا خانوادگی مرخصی بگیرند، که می تواند به کاهش استرس و بهبود تعادل کلی کار و زندگی کمک کند.
افزایش بهره وری:
کارکنانی که به مرخصی استحقاقی دسترسی دارند اغلب مولدتر و درگیر کار هستند، زیرا احساس می کنند توسط کارفرمای خود حمایت و ارزش بیشتری دارند.
بهبود حفظ کارکنان:
ارائه مرخصی استحقاقی می تواند به جذب و حفظ کارمندان مستعد کمک کند، زیرا به عنوان یک مزیت ارزشمند در نظر گرفته می شود که می تواند رضایت شغلی کلی را بهبود بخشد.
کاهش غیبت:
مرخصی استحقاقی می تواند به کاهش غیبت کمک کند، زیرا کارمندان در مواقعی که مریض هستند یا نیاز به رسیدگی به امور شخصی یا خانوادگی دارند، بیشتر از کار مرخصی می گیرند.
سلامت و رفاه بهتر:
مرخصی با حقوق میتواند به سلامت و رفاه بهتر کارمندان کمک کند، زیرا به آنها اجازه میدهد زمانی که مریض هستند یا مجروح میشوند، یا استرس یا فرسودگی شغلی دارند، مرخصی بگیرند.
رعایت الزامات قانونی:
در برخی از کشورها، کارفرمایان طبق قانون موظفند مقدار مشخصی مرخصی با حقوق را به کارمندان خود ارائه دهند. ارائه مرخصی استحقاقی می تواند به کارفرمایان کمک کند تا این الزامات قانونی را رعایت کنند و از مشکلات قانونی احتمالی جلوگیری کنند.
نکات مهم در رابطه با مرخصی استحقاقی:
زمان مرخصی برای کارگران فصلی:
مدت زمانی که برای مرخصی استحقاقی کارگران فصلی و کمتر از یکسال درنظر گرفته می شود، براساس ماه های کارکرد آنها تعیین می شود.
استفاده یکجا از مرخصی:
درصورتی که نیروی کار می خواهد از مرخصی استحقاقی خود به صورت یکجا استفاده کند، می تواند به درنظر گرفته ۴ جمعه و رضایت کارفرما، می تواند ۳۰ روز مرخصی بگیرد.
فوت، بازنشتگی، از کار افتادگی کارگر:
براساس ماده ۶۹ قانون کار، درصورتی که شرایط خاصی مانند تعطیلی محل کار، از کارافتادگی نیروی کار، بازنشستگی یا فوت شخص که منجر به فسخ قرارداد کاری میشوند، کافرما باید مطالبات مرخصی فرد را نیز به نیروی کار یا ورثه او پرداخت کند.
نحوه تمدید مرخصی استحقاقی:
برای تمدید مرخصی استحقاقی باید درخواست به صورت کتبی به کارفرما منتقل شود، درصورتی که توافق وی می توان زمان مرخصی را تمدید کرد.
جابهجایی مرخصی:
براساس ماده ۶۹ قانون کار، می توان جابجایی مرخصی را در روزهای سال بین کارگران انجام داد.
تعطیلات رسمی:
علاوه بر جمعه و تعطیلات رسمی، روز ۱۱ اردیبهشت روز کارگر را نیز جزء روزهای تعطیل با حقوق محسوب می کنند.
ذخیره مرخصی:
براساس ماده ۶۶ قانون تنها با امکان ذخیره و دریافت مبلغ به ازای ۹ روز مرخصی برای نیروی کار وجود دارد.
عدم توافق طرفین:
درصورتی گه بین کارگر و کارفرما توافق دررابطه با روزهای مرخصی صورت نگیرد، اداره کار نظر نهایی اش را در خصوص این موضوع ارائه می کند.
ترک کار و استعفا:
درصورتی که نیروی کار محل کارش را بدون هماهنگی ترک کند یا استعفا از کار دهد، مطالبات مرخصی استحقاقی به او تعلق نخواهد گرفت.
بیماری در زمان مرخصی استحقاقی:
درصورتی که نیروی کار در زمان این نوع مرخصی دچار بیماری شود، باید با ارائه مدارک از مرخصی استعلاجی خود استفاده کند و مرخصی استحقاقی اش را به زمان دیگر موکول کند.
اخراج کارگر در زمان مرخصی:
درصورتی که توافق بین طرفین بر مدت زمان و نحوه استفاده از مرخصی، کارفرما به هیچعنوان حق اخراج نیروی کار را بهدلیل عدم حضور در محل کار ندارد و در صورت اخراج او، کارگر میتواند بهصورت قانونی اقدامات لازم را انجام دهد.
به طور کلی، مرخصی استحقاقی یک مزیت مهم برای کارمندان و کارفرمایان است، زیرا اجازه می دهد تعادل بین کار و زندگی سالم برقرار شود و به رضایت شغلی و بهره وری کلی کمک کند.
گردآوری: بخش جامعه سرپوش
- 9
- 3