وقوع ۱۴هزار و ۵۹۹ مورد همسرآزاری طی شش ماه؛ این آمار تکان‌دهنده را رئیس اورژانس اجتماعی ارائه داده است، اما نگران کننده‌تر این است که چه در مورد همسرآزاری و چه در مورد کودک‌آزاری ترس از آبروریزی مانعی جدی سر راه گزارش این آزار‌هاست. بر این اساس باید اذعان کرد که موارد آزارها بسیار بیشتر از این است که خود نشان‌دهنده افزایش خشونت در جامعه و کاهش آستانه تحمل است. لایحه‌ای برای امنیت زنان در برابر خشونت در دست بررسی است، اما هنوز مشخص نیست این لایحه کی تصویب شود و چه کمکی به زنان آزار دیده برساند.
براساس آمار زنانی كه در خانواده از جانب همسرانشان مورد خشونت قرار می‌گیرند پنج‌برابر بیشتر از سایر زنان در معرض آسیب‌های روانی و خطر خودكشی و شش برابر بیشتر در معرض اختلالات روانی قرار دارند. از سوی دیگر روانشناسان اذعان دارند زنان و مردانی كه از كودكی در خانواده شاهد كتك خوردن زنان بوده‌اند، در بزرگسالی بیشتر مرتكب خشونت علیه همسران خود می‌شوند. بدون تردید خشونت زبان استیصال است و از زنان و مردان ناپخته، بی‌حوصله، وابسته و متزلزل و كسانی كه از احساس بی‌كفایتی رنج می‌برند بیشتر علیه خویشان و غریبه‌ها مرتکب خشونت می‌شوند. همچنین بر اساس آمارهای منتشر شده بیشترین موارد همسرآزاری، آزار زن از سوی مردان است و گزارش‌های ثبت شده آزار مرد از سوی زن انگشت‌‌شمار است. بر اساس آمار سازمان پزشکی‌قانونی، تعداد معاینات نزاع مربوط به موضوع همسرآزاری از سال ٨٨ تا ٩۵ رشد قابل توجهی داشته، به‌نحوی که از ۵٢هزار مورد به بیش از ٧٧هزار مورد افزایش یافته است.
مخفی ماندن آزارها
رئیس اورژانس اجتماعی کشور با اشاره به وقوع ۱۴هزار و ۵۹۹ مورد همسرآزاری طی شش‌ماهه نخست سال جاری گفت: اگر نیاز باشد به‌همراه نیروی انتظامی و با حکم قضائی به موارد ارجاع شده مراجعه می‌کنیم. رضا جعفری درباره فعالیت خط ۱۲۳ اورژانس اجتماعی بیان داشت: این خط به‌صورت شبانه روزی فعال و پاسخگوی مردم است و نیز روانشناسانی داریم که در هر گزارش بررسی اولیه را انجام می‌دهند. او افزود: اگر نیاز باشد به‌همراه نیروی انتظامی و با حکم قضائی به موارد ارجاع شده مراجعه می‌کنیم، همچنین به‌صورت خود‌معرف و ارجاعی نیز موارد را بررسی و افراد آسیب‌دیده را به بازپروری منتقل می‌کنیم. رئیس اورژانس اجتماعی کشور با اشاره به اینکه در این مرکز رویکرد اجتماع محور وجود دارد، بیان کرد: سعی می‌کنیم اشخاص کلیدی و پایگاه‌های مشارکت اجتماعی را برای حل مسائل درگیر کنیم و با سازمان‌های مربوطه همکاری می‌کنیم. او خاطرنشان کرد: حدود ٣۰۰پایگاه خدمات اجتماعی در مناطق حاشیه‌‌نشین وجود دارد و دو‌هزار و ۵۰۰ نیروی مددکار و روانشناس در این مراکز مشغول خدمات‌‌رسانی هستند. جعفری در ادامه با اشاره به اینکه ۱۶هزار مورد کودک‌آزاری در شش‌ماهه نخست سال‌جاری به اورژانس اجتماعی ارجاع داده شده است، گفت: انواع کودک‌آزاری جنسی، جسمی، عاطفی و غفلت در این موارد دیده می‌شد.
همچنین ۱۴هزار و ۵۹۹ مورد همسر آزاری طی شش ماه گزارش شده است. رئیس اورژانس اجتماعی کشور تاکید کرد: در کودک‌آزاری هر چقدر سن کودک پایین‌تر باشد؛ وضعیت حادتر است. جعفری افزود: بر اساس گزارش‌های موجود ٣٨درصد کودکانی که مورد آزار قرار گرفتند، در سن دبستان و زیر دبستان و ١٢درصد راهنمایی بودند. همچنین ٢٩درصد آزارها جسمی و سه‌درصد جنسی بوده است که خانواده‌ها از ترس امنیت و آبرو خیلى از موارد را گزارش نمی‌کنند. جعفری گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ ١٢درصد از کودک آزاری‌ها چند روز پس از اتفاق و ۵/۴ درصد از کودک آزاری‌ها نیز یک هفته بعد از اتفاق گزارش شده است. رئیس اورژانس اجتماعی کشور تاکید کرد: در بسیاری از موارد کودک‌آزاری را همسایه‌ها متوجه مى‌شوند، اما گزارش نمی‌دهند و حتی یک بار هم جرات نمی‌کنند با ١٢٣ تماس بگیرند، در حالی که این موضوع به مسئولیت‌پذیری اجتماعی مربوط می‌شود. در بعضی موارد دیده شده که کودک ماه‌ها مورد آزار قرار گرفته و همسایه‌ها با وجود اطلاع از این موضوع حاضر به ارائه گزارش به اورژانس نبودند. به گزارش ایلنا، او تاکید کرد: کودک‌آزاری به چارچوب خانه و خانواده منتهی نمی‌شود، مسائل و مشکلات فرهنگی بسیاری در این میان موجود است. مردم باید مسئولیت پذیری اجتماعی داشته باشند.
رهایی از خشونت با اقدامات فرهنگی
رئیس فراکسیون زنان مجلس درباره وضعیت همسر آزاری و اقدامات انجام شده برای کاهش این آسیب اجتماعی در جامعه ایران می‌گوید: در سال‌های اخیر در مجلس از سوی فراکسیون زنان و فراکسیون آسیب‌های اجتماعی روی کاهش خشونت علیه زنان تلاش‌های فراوان انجام شده است. برای مثال در ماه‌های اخیر در این زمینه یک لایحه از سوی دولت ارسال شد که هم‌اکنون در قوه قضائیه مورد بررسی قرار گرفته و هنوز به مجلس تحویل داده نشده است. پروانه سلحشوری می‌افزاید: این لایحه درباره مباحث جرم‌انگارانه است و بیشتر برای همسرانی که دست به خشونت می‌زنند، مجازات‌هایی را تعریف کرده است. به‌گفته او این لایحه اغلب به تعیین مجازات پرداخته است. این در حالی است که برای فراکسیون زنان مجلس تدوین قوانین حمایتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به‌گفته او امروزه جامعه در سطح کلان به سمت نابسامانی پیش می‌رود. برای مثال مشکلاتی همچون بیکاری، نبود شغل مناسب و دیگر نارسایی‌ها بر نداشتن رفاه نسبی دامن زده که همین امر باعث بروز مشکلات ارتباطی فراوان در خانواده‌ها می‌شود.
این جامعه‌شناس می‌گوید: جامعه ایران یک جامعه در حال گذار است و این چالش بین سنت و مدرنیته به اختلافات درون خانوادگی هم دامن می‌زند. با این تفاسیر اگر قرار باشد به مساله همسر آزاری به دید مجازات نگریسته شود، بی‌شک این رویکرد چندان نتیجه بخش نیست. سلحشوری می‌افزاید: باید بتوان قوانین حمایتی را به این شکل تدوین کرد که حتی بتوان با همسر آزار هم صحبت کرده و دلایل بروز چنین رفتارها را جویا شد و برای رفع علت گام برداشت. رئیس فراکسیون زنان مجلس تاکید می‌کند: برای مثال اگر برای مرد همسر آزار شش یا چهار ماه زندان لحاظ شود، در این اقدام زندگی زن هم مختل می‌شود. از سوی دیگر وقتی یک مرد از سوی همسرش به زندان بیفتد، بعد از گذراندن دوره حبس ممکن است زندگی آنها ادامه نداشته و دیگر این زندگی با وفاق و تفاهم همراه نباشد. به‌گفته او قبل از هر اقدام باید دلایل بروز خشونت را یافته و براساس آن علت‌ها را به شکل موردی بررسی و قوانین حمایتی را در این‌باره تدوین کرد. سلحشور درباره قوانین مجلس برای بازدارندگی همسرآزاری تاکید می‌کند: باید دانست که وضع قوانین از یک‌سو خاصیت بازدارندگی دارد، اما بستر اجتماعی باید به این درک برسد که خشونت می‌تواند برای همگان آسیب‌زا باشد. درضمن نه‌تنها خشونت بلکه در تمامی حوزه‌ها وقتی قانون وجود داشت باشد، اما ادراک اجتماعی برای حل آن مساله وجود نداشته باشد، اقدامات در زمینه بازدارندگی چندان موفق نیست. به‌گفته او در کنار قانون باید بستر اجتماعی و فرهنگی برای تغییر هر رویکرد فراهم شود، در غیراین صورت هیچ‌یک از اقدامات نمی‌تواند تاثیر بسزایی داشته باشد. سلحشوری تاکید می‌کند: اگر مجازات همسر آزار جرم انگارانه باشد، طبیعتا زنان نیز تمایلی به گزارش‌دهی ندارند، چون برای زنان اینکه گزارش او جنبه حمایتی دارد، از اهمیت برخوردار است.
زهرا سلیمانی
- 9
- 1
