کودک همسری عامل اصلی پرونده های «خودسوزی» است

به مرحله‌ای از زندگی می‌رسند که از زمین و آسمان آتش می‌بارد، ترجیح می‌دهند خود را آتش بزنند تا کمتر احساس سوزش کنند به این امید که از این آتش که خود در افروختن آن نقشی ندارند راه گریزی بیابند. خودسوزی و اشکال مختلف خودکشی که در بیشتر پرونده‌ها هم به دلیل عواملی مانند کودک همسری است در استان‌هایی مانند ایلام آمار بالایی را به خود اختصاص داده است. علاوه بر اعمال تغییرات لازم در قوانین حمایتی از زنان می‌توان با روش‌های دیگری مانند پیشگیری و آموزش‌های لازم از دوران کودکی در کاهش آمار خودکشی‌ها در این استان‌ها کاست.

دکترمریم عباسی‌نژاد، کارشناس دفتر امور سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در نشست حمایت از زنان باردار و نوزادان مناطق محروم استان ایلام با بیان این که اهمیت سلامت روان در مناطق محروم کمتر از بحث بهداشت و درمان نیست، گفت: در مناطق محرومی مانند ایلام که شاهد آمار بالای خودکشی در زنان بویژه خودسوزی هستیم ضروری است به مسأله پیشگیری در حوزه خودکشی توجه ویژه‌ای شود. خودکشی به نوعی یکی از پدیده‌های منفی نظام سلامت است.به گفته او، این قبیل مرگ‌ها قابل پیشگیری هستند و با فعالیت در چند حوزه می‌توان کاملاً اثرگذار بود به عنوان مثال عواملی مانند اعتیاد و خشونت با پیش زمینه ژنتیکی می‌توانند میل به خودکشی را در افراد بیشتر کنند بعد از این عوامل، مباحث محیطی و یکسری الگوهای روانی هم در این امر مهم مؤثر هستند، خوب است بدانیم که تمام موارد یاد شده به هم مرتبط هستند.

او ضمن اشاره به اینکه به گزارش پزشکی قانونی در ۵ سال اخیر بین ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ نفر در نتیجه خودکشی فوت کرده‌اند، ادامه می‌دهد: بر اساس پیمایش ملی سلامت روان در سا ل گذشته، در کشور ما چیزی حدود ۲۵ درصد افراد سابقه تجربه علائم شایع روانپزشکی مانند افسردگی، اضطراب و مواردی از این دست داشته‌اند. مهمترین اقدامی که نظام سلامت باید در این حوزه انجام دهد شناسایی افراد در معرض اقدام به خودکشی و افرادی است که اختلالات روان پزشکی دارند، متأسفانه بر اساس گزارش‌های رسیده در استان ایلام و شهرستان ایوان یکی از راه حل‌های زنان برای فرار از مشکلات خودکشی است، پس باید با در پیش گرفتن روش‌های از پیش تعیین شده در کوتاه‌ترین زمان ممکن به کمک و حمایت چنین افرادی بشتابیم.

لزوم افزایش حمایت‌های قانونی و اجتماعی در مناطق محروم

زهرا رحیمی، فعال حقوق کودک و مدیرعامل جمعیت امام علی با اشاره به این که سیاستگذاری‌های مردانه در برخی مواقع فضایی برای زن ایجاد می‌کند که هیچگونه مفری برای خود پیدا نمی‌کند، در این نشست، گفت: مواردی مانند خودسوزی هنوز هم آمار بالایی دارد، چقدر حرارت آتش زندگی باید زیاد باشد که یک انسان پذیرای شعله ور شدن آتش بر جسم خود باشد؟! در برخی موارد هم به دلیل اینکه زن از حمایت قانون و اجتماع با وجود پیگیری‌های مکرر ناامید می‌شود ممکن است دست به «همسرکشی» بزند تا به جای قانون با دستان خود انتقام بگیرد که همین مقوله منفی و ناپسند می‌تواند آسیب‌های اجتماعی جبران ناپذیر بی‌شماری را به دنبال داشته باشد.

او در ادامه به پرونده «رها» اشاره کرد و افزود: رها را در روستایی در ایلام پیدا کردیم و شد سمبل دختری که به‌طور اجباری و بدون هیچ رضایتی به دلیل فقر تن به ازدواج داده، رها تنها دختری نبود که در آن منطقه تن به ازدواجی اجباری داده بود و دخترانی که به هر ترتیبی مجبور به ازدواج‌های نامعقول می‌شوند ممکن است بعد از چند سال همان‌هایی شوند که بدن خود را به آتش می‌سپارند.رحیمی با تأکید بر اینکه هر چه سریعتر باید صدای زنان و کودکان این مناطق محروم را شنید، می‌گوید: صدای این دسته از زنان و کودکان باید در سیاستگذاری‌ها  اعمال شود، باید دولت و حامیانی از دل مردم با در اختیار گذاشتن مشاغل مناسب به این افراد بیاموزند که می‌توانند و قدرت آن را دارند که برای رسیدن به حق خود بجنگند، زیرا زندگی آنها بخاطر بداقبالی آنها نیست بلکه ریشه در مشکلات اجتماعی دارد، باید به آنها آموخت که مهمترین مسأله آشنایی با حقوق و آگاهی از حق مسلم خود است.

در ایلام چه می‌گذرد؟

مریم حبیب‌زاده، فعال حقوق زنان نیز در نشست فوق درباره طرح مادرانه اظهار کرد: این طرح یکی از طرح‌های جمعیت امام علی است که هر سال همزمان با تولد حضرت زهرا(س)برای حمایت از زنان باردار و نوزادان برگزار می‌شود. در بخش میدانی این طرح هر ساله در یکی از مناطق محروم و حاشیه‌ای به سراغ زنان و مشکلات آنها می‌روند. در سال‌جاری طی پژوهش‌های انجام شده در شهر ایلام و روستاهای محروم منطقه با ویزیت زنان معضلاتی مانند افسردگی و اضطراب، انگ زنی‌های اجتماعی، فکر خودکشی و اقدام به خودکشی دیده شد.

او در ادامه می‌افزاید: دراین رابطه با اعزام تیم‌های پزشکی مامایی در ۴ شهرستان شامل حاشیه ایلام و روستاهای محروم در شهرستان‌های ایوان، هلیلان و دهلران حدود یک هزار زن ویزیت شدند و پس از طی مصاحبه‌های حضوری فرم‌های مربوطه به اطلاعات سلامت آنها نیز تکمیل شد.به گفته این فعال اجتماعی، از نگاه این زنان عمده مشکلات ریشه در فقر، بیکاری گسترده در استان و نگاه مردسالارانه و متعصبانه به زنان دارد. متأسفانه نبود زیرساخت‌هایی مانند شبکه‌های بهداشت روان در منطقه جهت حمایت‌های روانی از زنان به گسترش این معضلات کمک کرده است.

مهسا قوی‌قلب