بارش ٤٥ روزه، شایعه یا واقعیت؟

استان‌های شمالی و جنوبی قرار است بار دیگر با بارش‌های گسترده مواجه شوند؛ بارش‌هایی که در همین دو هفته اخیر ویرانی‌اش آنچنان وسعتی داشته که دور از انتظار بوده و هنوز شوک آن تمام نشده است و با وجود این پیش‌بینی‌ها از ورود موج جدید بارشی می‌گوید. موجی که بار نخست با نقشه‌های هواشناسی اروپا و آمریکا دیده شد. سامانه هواشناسی آمریکا ۴۵ روز پرباران را برای ایران پیش‌بینی کرد و هواشناسی اروپا هم زنگ خطر را در جنوب غرب، مرکز و شمال شرق ایران به صدا در آورد.

حالا احد وظیفه، مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی به «شهروند» می‌گوید که نقشه‌ها خروجی مدل‌های عددی هستند و هواشناسی هر کشوری مدلی دارد و لزوما هم مثل یکدیگر نیست. «نکته مهم این است که صرفا نمی‌توان گفت همین شرایط اتفاق خواهد افتاد. ممکن است این شرایط با تغییراتی اتفاق بیفتند؛ اما آن‌چه در حال حاضر می‌توانیم بگوییم این است که اوایل هفته آینده بارندگی‌های فراوانی در شمال و جنوب کشور خواهیم داشت.» به گفته وظیفه از صبح شنبه تا دوشنبه بعدازظهر میزان بارندگی‌ها در شمال زیاد خواهد بود؛ به نحوی که می‌تواند باعث آبگرفتگی شهرهای شمالی شود و وضعیت برای شهرهای جنوبی هم به همین ترتیب خواهد بود و برای همین هم اطلاعیه‌ای از سوی سازمان هواشناسی صادر و هشدارهای لازم در آن داده شده است.

او اما معتقد است بهار فصل تغییرات است و به‌سرعت جبهه‌های بارشی می‌توانند تغییر مکان دهند و ممکن است در عرض دو سه ساعت تغییرات فاحشی داشته باشیم. «جبهه‌های بزرگ مقیاس پیش‌بینی‌پذیری نسبتا زیادی دارند؛ اما جبهه‌های کوچک‌مقیاس با تغییرات مقطعی و خطا همراهند و در واقع پیش‌بینی هوا ترکیبی است از امواج بزرگ و کوچک.»

نکته دیگری که در روزهای اخیر بحث‌برانگیز بوده، بحث دوره بازگشت سیل بوده است؛ نکته‌ای که پیش از این و در پی سیل‌های شرق کشور، اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور به آن اشاره کرده بود. او در مرداد سال ٩٦ در این‌باره گفته بود که «وقوع سیل دلایل مختلفی دارد که به‌ جای خود باید بررسی شود اما از بین بردن پوشش گیاهی منطقه و ساخت‌وسازها در حریم مسیل‌ها از جمله دلایلی است که در تمام سیلاب‌ها رد پای آن دیده می‌شود و متاسفانه اکثر جانباختگان سیلاب‌ها نیز افرادی هستند که علیرغم هشدارها در مسیل یا بستر رود حضور داشته‌اند. حوادثی مانند سیل دوره‌های بازگشت مختلفی دارند و ممکن است دوره‌های بازگشت سالانه تا دوره‌های بازگشت هزار ساله و حتی بیشتر از آن داشته باشند که همین موضوع ضرورت انجام مطالعات پیش از انجام پروژه‌های عمرانی را آشکار می‌کند.»

وظیفه هم درباره دوره‌های بازگشت سیلاب‌های می‌گوید که «شدت بارش‌ها و رخداد سیل را در بلندمدت بررسی می‌کنند و می‌بینند چند سال یک‌بار اتفاق افتاده است. علاوه بر آن روش‌های ریاضی و آماری برای رسیدن به آن وجود دارد که پس از بررسی‌های گسترده می‌توان به آن دست یافت.» از نظر او دوره بازگشت سیلاب به عوامل زیست‌محیطی مختلفی بستگی دارد. مواردی که می‌تواند در هر منطقه متفاوت از دیگری باشد و دوره‌های بازگشت را دچار تغییر کند.