هر ۵ قاره به ورزشکاران ایران ویزا نداده‌اند

روزنامه شرق نوشت: ورزش ایران در فاصله یک سال مانده به بازی‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس، روزهای به نسبت مبهمی از لحاظ دیپلماسی در سطح بین‌المللی تجربه می‌کند. کم‌وبیش ماهی یک بار از گوشه و کنار خبر می‌رسد که کشوری در گوشه‌ای از دنیا پیدا شده و به ورزشکاران ایرانی برای حضور در رقابت‌های جهانی ویزا نداده است. اگرچه این موضوع مربوط به دولت کنونی نیست و پیش‌تر هم سابقه داشته، ولی شدت آن در چند سال اخیر افزایش پیدا کرده است. در شرایطی که مسئولان ورزش در حال انکار این واقعیت هستند که در سطح دیپلماسی ورزشی ضعیف ظاهر شده‌اند و با شعارهای دهان‌پرکن در پی رفع‌ و رجوع‌‌کردن این مسئله برآمده‌اند، ولی به نظر می‌رسد در سطح کلان، باید موضوع دیپلماسی ورزشی را در سطح بسیار بالا در دستور کار قرار دهد تا مانع از خطر منزوی‌شدن ورزشکاران ایران در سطح جهانی شود. اگرچه تعداد کشورهایی که به ورزشکاران ایرانی ویزا نداده‌اند، چندان زیاد نیست ولی از آنجا که چنین کشورهایی میزبان تورنمنت‌های مهم هستند، از لحاظ ورزشی لطمه زیادی به ورزشکاران ایران وارد شده است. اگرچه بیشتر اتفاقاتی که در این زمینه گریبان ورزش ایران را گرفته، ریشه در اتفاقات سیاسی دارد، اما گسترش آن به کشورهایی از پنج قاره جهان، حسابی نگران‌کننده است. این مورد بدون نگاه متعصبانه، نیازمند تشکیل کارگروهی جدی است تا با ارتقای سطح دیپلماسی ورزش در جهان، مانع از تکرار آن شود.

آمریکا بزرگ‌ترین دردسر ورزش ایران

از زمانی که دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا معرفی شد، سخت‌گیری برای صدور ویزا برای ورزشکاران ایران شدت چندبرابری به خود گرفت. با وجود آنکه ترامپ از ریاست‌جمهوری آمریکا رفته و حزبی جدید بر سر کار آمده، این رویه تغییر چندانی نکرده است. سیاست، دلیل اصلی چپ‌افتادن در صدور ویزا برای ایرانی‌هاست. پرواضح است که تحریم‌های اعمال‌‌شده بر ایران هم نقش پررنگی ایفا می‌کند. آمریکا به دلیل قدرت مالی و توانایی میزبانی در تورنمنت‌های مختلف و مهم، همواره به مقصد نسبتا مهمی برای ورزشکاران ایران تبدیل شده است. دلیلش آن است که ورزشکاران برای گرفتن سهمیه بازی‌های المپیک یا ارتقای امتیاز برای مسابقات جهانی، مجبور هستند در این بازی‌های مهم که به میزبانی آمریکا برگزار می‌شود، شرکت کنند؛ ولی این کشور در سال‌های اخیر به بسیاری از ورزشکاران ایرانی ویزا نداده و از طرفی اگر هم چنین شده، سخت‌گیری‌های فراوانی اعمال کرده است. البته نگاه آمریکا به ویزا‌ ندادن به ورزشکاران ایران اصلا مشابه نیست و اغلب به دلایل مختلفی از‌جمله تحریم، محل خدمت سربازی یا اظهارنظر علیه دولت آمریکا چنین اقدامی را در دستور کار قرار داده است. کاراته، کشتی، تیروکمان، دوومیدانی، والیبال، بولینگ‌ و بیلیارد و... رشته‌هایی هستند که ورزشکاران ایرانی در سال‌های اخیر به دلیل صادرنشدن ویزای آمریکا، از سفر به این کشور و حضور در مسابقات مربوطه بازمانده‌اند.

اروپایی‌ها در رده دوم

در قاره اروپا هم شرایط برای ورزشکاران ایرانی در سال‌های اخیر چندان خوب پیش نرفته است. همین یکی، دو روز اخیر بود که خبر رسید کشوری مثل مجارستان هم حاضر نشده به کاراته‌کاهای ایرانی ویزا دهد. البته مجارستان پیش‌تر برای صدور ویزای تعدادی از کشتی‌گیران ایرانی هم سخت‌گیری کرده و به آنها ویزا نداده بود. اصولا بحث کشورهای اروپایی، پیگیری سیاست‌های آمریکا است. آنها به دلیل تحریم‌های موجود از همکاری تمام و کمال با ورزشکاران ایرانی سر باز می‌زنند. این‌طور می‌شود که کشورهایی مثل مجارستان یا حتی یونان از صدور ویزا برای تعدادی از ورزشکاران ایرانی طفره می‌روند. یونان نه‌تنها برای کشتی‌گیران ایرانی بلکه برای اعضای تیم ملی شمشیربازی سابر زنان ایران نیز ویزا صادر نکرده است. آلبانی هم از آن دست کشورهای کوچک اروپایی است که در برهه‌ای از صدور ویزا برای کشتی‌گیران ایرانی سر باز زده است. در بین همین کشورها نام اتریش هم دیده می‌شود که از صدور ویزا برای نمایندگان ورزش ناشنوایان ایران خودداری کرده است. در بین کشورهای مطرح اروپایی هم نام سه کشور انگلیس، فرانسه و ایتالیا دیده می‌شود. انگلیس ویزای مشکات‌الزهرا صفی برای تنیس و ویزای تیم ملی تکواندو را برای حضور در رقابت‌های گرندپری منچستر صادر نکرد. فرانسه مانع از اعزام نمایندگان گلف ایران به مسابقات جهانی این کشور شد و ایتالیا هم با صادرنکردن ویزا برای کاروان ورزش کارگری ایران جنجال زیادی به راه انداخت. این در حالی است که این کشور پیش‌تر ویزای داور تیراندازی با کمان ایرانی را هم برای حضور در ایتالیا صادر نکرده بود. البته فهرست کشورهای اروپایی که برای ورزشکاران ایرانی ویزا صادر نکرده‌اند، از این هم طولانی‌تر است، ولی به نظر می‌رسد تعدادی از آنها نه مشابه با دیگران بلکه به دلیل کمبود مدرک یا دیر اقدام‌کردن برای اخذ ویزا، مانع از سفر ورزشکاران ایرانی شده‌اند. داستان صادرنشدن ویزای بلژیک برای دوچرخه‌سواران ایرانی یا شایعه صادرنشدن ویزا برای فوتسال ناشنوایان از طرف روسیه در این مقوله می‌گنجد.

۳ قاره دیگر هم هستند

اتفاق عجیب‌تر برای ورزش و ورزشکاران ایرانی اینکه صادرنشدن ویزا برای آنها فقط مربوط به آمریکا و اروپا نمی‌شود و کشورهایی در سه قاره دیگر هم وجود دارند که گاهی به دلایل مختلفی از صدور ویزا برای ورزشکاران ایرانی خودداری کرده‌اند. در آفریقا نام مصری‌ها دیده می‌شود که از صدور ویزا برای تیراندازان ایرانی خودداری کردند. در اقیانوسیه هم استرالیا وجود دارد که به بهانه احتمال پناهندگی، قید صدور ویزا برای ژیمناست‌های ایرانی را زد‌. اما از همه عجیب‌تر قاره آسیا است. سنگاپور پیش ‌از‌ این برای بسکتبال سه‌نفره ایران ویزا صادر نکرده است. اسم عربستان هم که به‌تازگی به این فهرست اضافه شده و این کشور در روزهای اخیر ابتدا از صدور ویزا برای کاراته‌کاهای ایرانی خودداری کرد ولی بعد از رایزنی این کشور ویزای ورزشکاران ایرانی را صادر کرد. بدیهی است که چنین شرایطی شایسته ورزشکاران ایرانی نیست. اگرچه آنها ظاهرا قربانی سیاست در این موضوع شده‌اند، ولی شایسته‌ است مسئولان ورزش ایران فکری جدی به حال این پرونده کنند. هستند تعدادی از ورزشکاران ایرانی که به دلیل همین موارد رفتن را به ماندن ترجیح داده‌اند. آنها اعتقاد دارند عمر حرفه‌ای یک ورزشکار کوتاه است و اگر قرار باشد فرصت حضور در تورنمنت‌های این کشورها را از دست بدهند، شانس حضور در تورنمنت‌های مهم‌تر از‌جمله بازی‌های المپیک را از دست می‌دهند. پس بهترین راه، به جای فرار از پذیرش واقعیت، بالابردن رایزنی دیپلماتیک در سطح جهانی است؛ آن‌هم نه با مدیران ریز و خرد بلکه با مذاکره با مدیرانی عالی که بتوانند تأثیر و نفوذ لازم را داشته باشند.