دوره پیشرفته مربی بدنساز یا پرورش مربی؟

چهارمین دوره پیشرفته مربی بدنساز ویژه مربیان حرفه‌یی و نیمه‌حرفه‌یی در تمام رشته‌های ورزشی سطوح ملی و باشگاهی پس از یک هفته برگزاری در حالی به پایان رسید که از نظر محتوای علمی، کاربردی بودن دوره و حضور مدرسان برجسته داخلی نسبت به دوره‌های قبل بهتر و رضایت‌بخش بود. اما یکسان نبودن سطح آموزش مربیان، تبعیض جنسیتی برای حضور مربیان زن در کلاس‌های عملی، انتقال داده نشدن مطالب مربوط به شیوه‌های نوین علم تمرین به درستی توسط مدرسان خارجی انتقادات بارزی بود که اکثر مربیان بر آن تاکید داشتند.

به گزارش ایسنا، در این دوره هر چند پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی تلاش کرده بود با بهره‌گیری از تجربیات مدرسان داخلی هم‌چون حمید آقا علی‌نژاد، مرتضی بهرامی‌نژاد و حمید رجبی و «آلبرتو دی ماریو» مربی بدنساز جودو و والیبال ایتالیا و «موجیکا» یکی از مدرسان علم تمرین از کشور اسپانیا در کاربردی کردن دوره، ارتقای سطح علمی مربیان بدنساز و ارایه جدیدترین روش‌های علم تمرین و آخرین یافته‌های علمی در زمینه بدنسازی به صورت تئوری و عملی به مربیان حرفه‌یی و نیمه حرفه‌یی، قدم‌های موثری نسبت به دوره‌های قبل بردارد، اما باز هم شرایط آن طور که تصور می‌شد راضی‌ کننده نبود و مربیان با توجه به هزینه‌ای که برای شرکت در این دوره پرداخت کرده بودند، رضایت کامل نداشتند.

علم بدنسازی در گذشته بین مربیان جایگاهی نداشت

کتایون اشرف، سرمربی تیم ملی قایقرانی بانوان در رشته آب‌های آرام معتقد است که برگزاری چنین دوره‌هایی در زمینه بدنسازی واقعا ضروری است و سبب می‌شود تا بتوانیم به یکی از حلقه‌های علم پایه که در امر مربیگری توجه ویژه‌ای به آن نمی‌شد و جایگاهی در بین مربیان نداشت، استحکام ببخشیم و در زمینه آموزش بدنسازی کم‌تر به شیوه‌های سنتی بپردازیم.

به اعتقاد او برگزاری چنین دوره‌هایی توسط پژوهشگاه و تاکید وزارت ورزش و جوانان برای حضور مربیان بدنساز فدراسیون‌ها به‌ویژه فدراسیون‌های المپیکی نقطه قوتی برای مربیان است تا از این طریق بتوانند اطلاعات آکادمیک خود را کاربردی و به شیوه علمی به ورزشکاران انتقال دهند.

برای بهره‌بری بیش‌تر باید مربیان بدنساز تیم‌های ملی و باشگاهی تفکیک می‌شدند

زهرا نعمتی، مربی بدنساز تیم ملی تنیس روی میز بانوان با بیان این که به لحاظ اصول پایه‌ای و مبانی کاربردی دوره خوبی بود، می‌گوید: اگر این دوره به صورت تخصصی تنها برای مربیان بدنساز تیم‌های ملی در نظر گرفته می‌شد بازخورد بهتری داشت و استفاده بهینه‌یی می‌توانستیم از دوره داشته باشیم. متاسفانه به دلیل هم‌سان دیده شدن مربیان درجه ۳، تیم‌های ملی، باشگاهی و فارغ‌التحصلان تربیت بدنی در این دوره مدرسان مجبور می‌شدند به مطالب ریز و جزیی‌تر در خصوص اساس و اصول علم تمرین بپردازند که برای مربیان تیم‌های ملی تکراری و ارزشمند نبود.

وی معتقد است، پایین بودن سطح آموزش در این دوره به دلیل یکسان نبودن سطح علمی مربیان سبب شده تا بهره لازم را از تجربیات «آلبرتو دی ماریو» مربی بدنساز تیم ملی جودو و والیبال ایتالیا نداشته باشند. زیرا مباحث مطرح شده توسط این مدرس بیش‌تر تئوری اصول تمرین بود تا چگونگی نحوه استفاده از اصول کاربردی آن در تمرینات.

البته به نظر می‌رسد با توجه به حضور مربیان سطوح مختلف در این دوره، به جای استفاده از واژه دوره «پیشرفته مربی بدنساز ویژه مربیان حرفه‌یی و نیمه‌حرفه‌یی» بهتر بود نام دوره تحت عنوان «پرورش مربی» نام‌گذاری می‌شد. زیرا این دوره برای فارغ‌التحصلان تربیت بدنی که تحصیلات آکادمیک خود را به پایان رساندند و به دنبال کاربردی کردن مطالب تئوری خود هستند، بهره‌بری بیش‌تری داشت تا برای مربیان تیم‌های ملی. 

این دوره برای فارغ التحصیلان تربیت‌بدنی بازدهی بیش‌تری داشت

فرشید کوکبی، عضو کمیته استعدادیابی فدراسیون تنیس روی میز نیز بر این باور بود که اگر مربیان را برای شرکت در این دوره از نظر آموزش سطح‌بندی می‌کردند، بازدهی بهتری داشت، گفت: به خاطر یکسان نبودن سطح کلاس در این دوره، متاسفانه برخی از مربیان سوالاتی مطرح می‌کردند که مدرسان خارجی به جای پرداختن به اصول کاربردی‌تر علم تمرین، زمان خود را صرف آموزش پایه‌ای شیوه‌های بدنسازی می‌کردند و همین سبب می‌شد تا اکثر مطالب تکراری باشد و بازدهی مثبتی برای مربیان تیم‌های ملی نداشته باشد.

او هزینه شرکت در این دوره را یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برای یک هفته عنوان کرد و افزود: البته این هزینه برای کسانی که از فدراسیون‌ها برای شرکت در دوره معرفی شده بودند، دریافت نشد. اما برای سایر مربیان که به دنبال ارتقای سطح علمی خود بودند، پرداخت چنین هزینه‌ای با این نوع شیوه آموزشی به نظر راضی کننده نبود. ضمن این که در این دوره برای دریافت گواهی شرکت در دوره دو جلد کتاب به مبلغ ۴۰ هزار تومان معرفی شده بود که مربیان برای گرفتن گواهی باید این دو کتاب را تهیه و مورد مطالعه قرار می‌دادند که به اعتقاد من به جای تحمیل چنین هزینه‌ای به جز هزینه ورودی به مربیان، می‌توانستند به صورت پاورپونت آن را در اختیار مربیان قرار دهند.

وی هم‌چنین معتقد است؛ پژوهشگاه اگر به دنبال دانش‌افزایی مربیان بدنساز رشته‌های مختلف ورزشی است، بهتر است از وجود مدرسان خارجی بهره ببرد که نسبت به تمام رشته‌های ورزشی احاطه داشته باشد نه فقط یک یا دو رشته. به عنوان نمونه؛ «البرتو دی ماریو» چون مربی بدنساز تیم ملی شمشیربازی بود و در جودو و والیبال نیز احاطه داشت، مهارت وی تنها در این ۳ رشته بود و قادر به پاسخگویی سوالات تخصصی سایر رشته نبود. هم‌چنین به دلیل اشراف وی به زبان ایتالیایی، مترجمی که برای ترجمه زبان ایتالیایی انتخاب شده بود، چون در تربیت بدنی تخصص نداشت، در ارایه واژه‌های تحصصی تربیت‌بدنی ضعف داشت و به درستی نمی‌توانست مطالب را در زمینه علم تمرین به مربیان انتقال دهد. 

برای برخی مربیان تنها مدرک مهم است نه ارتقای سطح علمی!

احسان فاطمی‌نژاد، مربی بدنساز سوپر لیگ والیبال نیز با بیان این که برخی با حضور در این دوره‌ها تنها به دنبال گرفتن مدرک هستند نه افزایش سطح علمی خود، می‌گوید: اگر مربیان حاضر در این دوره از نظر سطح علمی طبقه‌بندی می‌شدند، قطعا بازدهی بهتری داشت و مباحث قویتر و کاربردی‌تر در زمینه علم تمرین ارایه می‌شد.

اما متاسفانه حضور مربیان در سطوح مختلف سبب شده بود تا سطح آموزش‌ها پایین‌تر و مبنای آموزش‌ها بیش‌تر پایه‌یی بود تا کاربردی. ضمن این که پژوهشگاه تلاش می‌کند با آوردن مدرسان خارجی، سطح دانش مربیان بدنساز را با علم روز دنیا تطابق دهد. اما مطالبی که توسط مدرس ایتالیایی در این دوره آموزش داده شد بیش‌تر برگرفته از کتاب اصول علم تمرین «پومبا» بود که تقریبا همه به مطالب آن اشراف داشتند. در حقیقت مطالب جدیدی از این مدرس درباره علم تمرین در این دوره ارایه نشد.

او گفت: به اعتقاد من اگر از تجربیات مدرسان برجسته داخلی بهره گرفته شود، بازخورد بهتری خواهد داشت و مربیان به‌ویژه رده‌های تیم ملی با انگیزه بیش‌تری چنین دوره‌هایی را پیگیری خواهند کرد. به نظر می‌رسد برخی از مربیان تنها برای گرفتن مدرک در چنین دوره‌هایی شرکت می‌کنند و برای آن‌ها فرقی نمی‌کند که مطالب جدیدی ارایه شود یا تکراری باشد.

این دوره تنها برای مربیان مرد جنبه کاربردی داشت نه مربیان زن!

مارال خوشگو، مربی بدنساز استان تهران می‌گوید: هرچند پژوهشگاه تربیت بدنی سعی کرده این دوره نسبت به دوره‌های قبل کاربردی‌تر و مطالب بیش‌تر عملی ارایه شود تا تئوری، اما این مساله زمانی جواب می‌دهد که به مربیان زن نیز اجازه حضور در کلاس‌های عملی داده شود نه این که دورادور نظاره‌گر تمرینات عملی مربیان مرد باشند. آموزش‌هایی که ارایه می‌شوند، آموزش‌های خوبی است اما دوست داشتیم حداقل بابت هزینه‌ای که پرداخت کردیم، تنها در کلاس‌های تئوری شرکت نکنیم، بلکه در کلاس‌های عملی نیز امکان اجرای تمرینات ارایه شده را داشته باشیم.

وی با انتقاد نسبت به یکسان نبودن سطح تحصص مربیان در این دوره آموزشی می‌افزاید: اگر پژوهشگاه این توانایی را داشت که مربیان را از نظر سطح تخصص و درجه‌ای که دارند، طبقه‌بندی می‌کرد تا مربیان تیم‌های ملی و درجه ۲ و ۳ در یک سطح قرار نمی‌گرفتند، قطعا بازخورد بهتری در پایان دوره بدنسازی دریافت می‌کردیم. زیرا پرسش‌هایی که مطرح می‌شد، در سطح بسیار پایینی بود که گاهی وقت‌ها جوابگوی سوالات تحصصی مربیان تیم‌های ملی نبود.

کمبود مربیان بدنساز در تیم‌های ملی کاملا احساس می‌شود

فردین ادریس آبادی، مربی تکواندو با تاکید به این نکته که کمبود مربیان بدنساز در تیم‌های ملی کاملا احساس می‌شود، معتقد است: با حضور در چنین دوره‌هایی به دنبال آن هستیم تا علم بدنسازی را به درستی به ورزشکاران خود انتقال دهیم و آن‌ها را با شیوه‌های جدید بدنسازی آشنا کنیم. البته در این دوره بازخوردی که از مدرسان داخلی دریافت کردیم بهتر از مدرسان خارجی بود و مربیان نمی‌توانستند ارتباط خوبی را با مدرسان خارجی برقرار کنند. به طوری که به نظر می‌رسید «آلبرتو دی ماریو» مربی بدنساز ایتالیایی بیش‌تر مربی کاربردی بود تا اجرایی. 

او بر این باور است که برای هر مربی ضرورت دارد تا شیوه‌های بدنسازی را به خوبی آموزش ببیند تا به خوبی بتواند روی شاگردان خود پیاده کند. وقتی مربی در اجرای اصول تمرین، تحلیل نیازهای تمرین، طراحی تمرینات استقامتی، قدرتی، سرعتی و چابکی، تمرینات کششی و انعطاف‌پذیری و چگونگی روش‌های گرم کردن و سرد کردن و طراحی تمرینات پلیومتریک ضعف داشته باشد، در پیاده کردن این روش‌ها بر روی شاگردان خود نیز عملکرد موفقی نخواهد داشت. به هر صورت امیدوارم این حرکتی که شروع شده تداوم داشته باشد تا مربیان به نقاط ضعف خود بهتر پی ببرند.

مدرسان خارجی جوابگوی نیاز مربیان نیستند

مرتضی بهرامی‌نژاد، مدرس چهارمین دوره پیشرفته مربی بدنسازی با بیان این که به دلیل امکان نداشتن ارتباط بین مربیان و اساتید خارجی، بازخورد قابل قبولی از مدرسان خارجی نداشتیم، افزود: مجیکا در جایگاه خود یکی از متخصصان به نام علم تمرین در کشور اسپانیاست، اما در چند دوره‌ اخیر بدنسازی بیش‌تر سعی کرده تا نتایج تحقیقات خود را به مربیان آموزش دهد و به دنبال انتقال مطالب علمی‌تر و جدیدتر نبوده است.

به هر صورت اگر بخواهیم چنین دوره‌هایی برای مربیان بدنساز رشته‌های مختلف ورزشی کارآمد و بازدهی خوبی داشته باشد باید بتوانیم مبانی پایه علم تمرین را به شکل قوی‌تری ارایه دهیم و شیوه‌های نوین علم تمرین را از نظر سرعتی، چابکی، انعطاف‌پذیری، چگونگی روش‌های گرم و سرد کردن و ... را با علم روز دنیا پیش ببریم.

وی گفت: در حال حاضر سطح علمی مربیان بالا رفته و نیاز به آموزش شیوه‌های جدیدتر و کاربردی‌تر هستند، قطعا آموزش‌های ۱۰سال پیش آن هم به شکل تئوری دیگر جوابگوی نیاز مربیان نیست و باید به آموزش مبانی کاربردی تاکید بیشتری داشته باشیم.

برگزاری دوره‌های بعدی بدنسازی تنها با حضور مدرسان داخلی

حمید آقا علی‌نژاد، مدرس چهارمین دوره پیشرفته مربی بدنساز با اشاره به این که تمام تلاش‌مان ارتقای سطح کیفی و محتوای علمی دوره بدنسازی بود، گفت: در این دوره تمام سعی پژوهشگاه بر این اساس بود تا از اساتیدی استفاده کنیم که از نظر علمی و عملی مطالب کاربردی‌تری ارایه دهند و دوره به دوره سطح آموزش بهتر شود.

او اضافه کرد: این که بخواهیم مربیان را از نظر سطح علمی طبقه‌بندی کنیم، در حال حاضر امکان‌پذیر نیست و تلاش پژوهشگاه این است که فضا را برای شرکت در چنین دوره‌هایی برای تمام مربیان مهیا کند تا کم‌کم به سمت هم‌سان‌سازی حرکت کنیم.

آقا علی‌نژاد معتقد است: با ارزیابی که در پایان هر دوره بدنسازی داشتیم در پایان به جمع‌بندی قابل قبول دست پیدا کردیم و سعی کردیم با مرتفع کردن نقاط ضعف هر دوره، دوره‌های بعدی را مطابق با نظر مربیان برگزار کنیم. ضمن این که در دوره‌های آینده تلاش خواهد شد تنها از وجود مدرسان داخلی برای آموزش دوره بدنسازی برای مربیان باشگاهی و تیم‌های ملی استفاده کنیم تا در جهت به روز کردن مطالب و افزایش کارایی مربیان گام موثری برداریم.

وی در پایان هم‌چنین در پاسخ به برخی انتقادات مبنی بر تکراری بودن مطالب مربوط به مبانی اصول تمرین گفت: برخی از مطالب، اصول اولیه علم تمرین هستند و باید در هر دوره تکرار شوند و این اجتناب‌ناپذیر است که ما از گفتن آن چشم‌پوشی کنیم. اما در این دوره به دلیل این که آموزش‌ها بیش‌تر کاربردی و عملی بود، مربیان رضایت بیش‌تری نسبت به دوره‌های قبل داشتند.