بزرگترین آرزوی من قضاوت بازی‌های « رونالدو» است

داوری ایران نسبت به یک دهه گذشته با رشد قابل توجهی همراه شد تا جایی که درخشش داوران ایرانی بخصوص علیرضا فغانی در مسابقات معتبر توجه فدراسیون بین‌المللی فوتبال را جلب کرد و فیفا در سال‌های اخیر نگاه ویژه‌ای به قضاوت داوران ایرانی در بازی‌های مهم دارد. حضور فغانی در (المپیک ۲۰۱۶ ریو و جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه) و درخشش این داور در این دو رویداد مهم زمینه ساز این بود تا دیگر داوران ایرانی نیز برای درخشش در سطوح بین‌المللی به خودباوری برسند.

تا جایی که در فوتسال بانوان هم این اتفاق برای جامعه داوری ایران افتاد و یک داور بانو به یک‌باره درخشید و سوت فینال مسابقات فوتسال المپیک ۲۰۱۸ جوانان در بوینس‌آیرس آرژانتین را به‌دست گرفت. هر چند قضاوت در المپیک جوانان تنها کارنامه درخشان گلاره ناظمی نیست و این داور بانوی کشورمان در بازی‌های فوتسال دانشجویان جهان در آلماتی قزاقستان هم دو بازی مردان (کرواسی - چین و نیوزیلند – روسیه) را سوت زد اما این داور بانو پس از قضاوت در فینال المپیک جوانان بیش از پیش شناخته شد و مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت.

جدیدترین اتفاق برای او قضاوت در مسابقات جام ملت‌های فوتسال زنان اروپاست؛ مسابقاتی که از ۲۶ بهمن ماه به میزبانی پرتغال برگزار می‌شود. ناظمی داوری است که هم تجربه بازی در زمین فوتبال را دارد و هم پیش از این به‌عنوان بازیکن فوتسال فعالیت می‌کرد اما به یک باره مسیر زندگی ورزشی‌اش تغییر کرد و به سمت داوری فوتسال رفت. روزنامه ایران با این داور بین‌المللی فوتسال گفت‌و‌گویی ترتیب داد که متن این گفت‌و‌گو را با هم می‌خوانیم.

از شروع به کارتان در داوری برای ما بگویید، چه شد که به سمت داوری رفتید؟

زمانی که فوتسال بانوان راه‌اندازی شد به‌دلیل علاقه‌ای که به این رشته داشتم، تصمیم گرفتم فوتسال بازی کنم به همین منظور در کلاس‌های آموزش فوتسال شرکت کردم. ۲ سال به‌عنوان بازیکن فعالیت داشتم تا اینکه در سال ۱۳۸۰ با نظر برادرم (کوپال ناظمی) در کلاس‌های داوری شرکت کردم و مسیرم در فوتسال کاملاً تغییر کرد. زمانی که اولین بازی را قضاوت کردم به داوری بیشتر علاقه‌مند شدم. برادرم علاقه شدیدی به داوری داشت، او من را تشویق کرد که این راه را ادامه دهم و زمانی که در این مسیر قرار گرفتم به این نتیجه رسیدم که شاید توانایی این را داشته باشم که در داوری پیشرفت کنم به همین دلیل بازی کردن را کنار گذاشتم و رسماً به‌عنوان داور در مسابقات فوتسال حضور یافتم.

یعنی از نظر شما داوری جذاب‌تر از بازی کردن است؟

اگر می‌توانستم هم به‌عنوان بازیکن و هم به‌عنوان داور فعالیت کنم، حتماً این کار را انجام می‌دادم چرا که بازی فوتسال را خیلی دوست دارم و برای من بازی کردن خیلی لذت بخش است. یکی دو سال اول دوست داشتم هم بازی کنم و هم به‌عنوان داور، قضاوت بازی‌ها را برعهده بگیرم اما تا حدی به داوری علاقه پیدا کردم که بازی کردن را فراموش کردم. لذتی که از داوری بردم جایگزین لذتی بود که در بازی فوتسال داشتم.

شما هم داوری کردید و هم به‌عنوان بازیکن در زمین حضور داشتید، چه شباهتی بین این دو وجود دارد؟

در بازی یک گروه و تیم هستیم که همه برای یک هدف تلاش می‌کنیم، چنین کاری لذت بخش است. من بازی کردن را خیلی دوست داشتم؛ همه یک هدف را دنبال می‌کنند و برای رسیدن به آن هدف به همدیگر کمک می‌کنند، این موضوع از نظر من لذت زیادی دارد. البته داوری نسبت به بازی کردن شباهت‌هایی دارد. در داوری هم هر ۴ داور همانند یک تیم هستیم و می‌توانیم به همدیگر کمک کنیم تا در آن بازی عملکرد خوبی داشته باشیم. کوچکترین نقصی که وجود داشته باشد تیم داوری زیر سؤال می‌رود و هیچ فرقی نمی‌کند که کدام داور اشتباه کرده باشد.

معمولاً بازیکنان حس خوبی به داور ندارند چرا که داور و بازیکن همیشه مقابل یکدیگر هستند. من هم زمانی که بازیکن بودم باخت تیمم را بر گردن داور می‌انداختم و زمانی که برنده می‌شدیم به داور کاری نداشتیم، این واقعیت است. اینکه می‌گویند داوران قشر مظلومی هستند و همیشه مورد ظلم قرار می‌گیرند، صحیح است. من به‌عنوان یک بازیکنی که به داوری روی آوردم این موضوع را تأیید می‌کنم، به این دلیل تنها افراد خاصی هستند که به داوری علاقه‌مند می‌شوند. خیلی‌ها به من می‌گویند چرا داور شدی! همیشه به داوران توهین می‌کنند، شما چگونه این اهانت‌ها را تحمل می‌کنید؟ چه کسی دوست دارد داور شود؟

پس شما با وجود این، بازیکنان را درک می‌کنید؟

از نظر من اگر داوران پیش از قضاوت، بازی کرده باشند می‌توانند بهتر قضاوت کنند. البته خیلی از داوران بزرگ دنیا و ایران بازیکن نبودند اما در حقیقت بازی کردن می‌تواند به داور کمک کند چرا که زمانی که یک داور فوتبال بازی می‌کند همه چیز را حس می‌کند. داور می‌تواند متوجه شود که یک بازیکن چه زمانی هدف‌اش خطاکردن است، همه این‌ها را از حالات بازیکن می‌توان متوجه شد. به همین دلیل آن ۲سالی که بازی کردم به قضاوت من کمک زیادی می‌کند. من معتقدم که داوران باید بازی کنند یا بازی‌های زیادی تماشا کنند. آنها با این کار می‌توانند روحیات بازیکن را بهتر متوجه شوند.

هم شما و هم علیرضا فغانی به صورت خانوادگی در مسیر داوری قرار گرفتید، به نظر می‌رسد که داوری موروثی است.

خیلی چیزها ثابت شده که به ژن مربوط است و نمی‌دانم که داوری هم جزو همان‌ها باشد یا نباشد اما اینکه داوری در یک خانواده به فرد یا افراد دیگری منتقل می‌شود، وجود دارد. از میان همکاران ما هستند کسانی که خواهر و برادر یا همسرشان داور است. احساس من بر این است که شاید لذتی که فرد از داوری می‌برد را با فردی که دوست دارد در میان می‌گذارد و این موضوع باعث می‌شود تا آن فرد هم به داوری علاقه‌مند شود. واقعیت همین است.اگر کسی داور باشد و لذت های داوری را به فرد دیگری بگوید، آن فرد به قضاوت علاقه مند خواهد شد.

 فکر می‌کنم دلیلش این است که داوران معمولاً یک نفر از نزدیکان‌شان به این سمت می‌رود وگرنه من خودم به تنهایی داوری را انتخاب نمی‌کردم.

مگر داوری چه لذتی دارد؟

قضاوت کردن حس خوبی دارد که این حس قابل توصیف نیست. البته این موضوع را خیلی‌ها باور نمی‌کنند. داوری پر از استرس است قبل از بازی و در زمانی که ابلاغ داوری را می‌دهند این استرس وجود دارد که مثلاً با توجه به جایگاه دو تیم چگونه قضاوت خواهیم کرد و در جریان بازی هم داور این استرس را دارد. ۱۷ سال داوری می‌کنم و هیچ چیزی بدتر از این نیست که با یک تصمیم اشتباه نتیجه بازی تغییر کند. بدترین لحظه برای هر داوری در هر سطحی همین است. اما زمانی که خوب قضاوت می‌کنی حس خیلی خوبی‌ داری از اینکه حقی از کسی ضایع نشده خشنود می‌شوی. اینکه بتوانی عدالت را برقرار کنی حس خوبی دارد.

برادر شما (کوپال ناظمی) در هفته نهم لیگ برتر و در بازی سپاهان با نساجی مازندران در دقایق پایانی یک پنالتی جنجالی به سود سپاهان گرفت، شما به‌عنوان یک داور بین‌المللی بدون توجه به نسبت‌تان با کوپال در مورد آن صحنه چه نظری دارید؟

من پیش از اینکه داور فوتسال شوم به‌عنوان داور فوتبال فعالیت داشتم. من و کوپال با توجه به اینکه در یک حرفه فعالیت می‌کنیم به همدیگر مشاوره می‌دهیم. ما زمانی که همدیگر را می‌بینیم، ایرادات‌مان را گوشزد می‌کنیم. من بالای ۵۰ بار آن صحنه را دیدم، در رابطه با آن صحنه‌ای که اتفاق افتاد باید بگویم که کوپال بدشانس بود چرا که بدشانسی او به گونه‌ای بود که دوربین فیلمبرداری دیر به این صحنه رسید، آن صحنه‌ای که بازیکن نساجی پیراهن بازیکن سپاهان را گرفته از طریق دوربین شکار نشده.

این اتفاق در دقیقه ۹۶ بازی رخ داد و در آن زمان دوربین در وسط زمین بود و به یکباره به این صحنه می‌رسد، لحظه‌ای که پیراهن بازیکن سپاهان توسط مدافع نساجی گرفته می‌شود، دیده نمی‌شود و دوربین زمانی به صحنه می‌رسد که بازیکن پیراهن را رها می‌کند و بازیکن سپاهان زمین می‌خورد با وجود این من صحنه را بارها دیدم و قطعاً آن صحنه پنالتی بود. کوپال از این موضوع ناراحت بود که چرا فیلمی از زاویه‌ای دیگر منتشر نشد. البته خود بازیکن نساجی هم به خطای خود اعتراف کرد اما مدعی شده که من قبل از محوطه پیراهن را رها کردم. قضاوت در چنین بازی‌هایی سخت است اما کسی که با قاطعیت سوت می‌زند قطعاً صحنه‌ای دیده است. بدشانسی کوپال این بود که صحنه کاملی از آن خطا وجود ندارد.

چه شد که داوری فوتسال را به داوری فوتبال ترجیح دادید؟

اولین دلیلم این بود که من مسئول برگزاری مسابقات فوتبال هستم و به این دلیل نمی‌توانم مسابقات فوتبال را قضاوت کنم. دومین دلیل من پیشرفت فوتسال بانوان نسبت به گذشته بود، در ۷سال گذشته فوتبال‌مان پیشرفت زیادی نداشته به همین دلیل از قضاوت در فوتبال لذت نمی‌بردم، دوست داشتم در سطح بالاتری قضاوت کنم. فوتسال‌مان پیشینه بالاتری دارد و به مقام‌هایی در سطح قاره هم دست یافته، در سال‌های اخیر رشد ما در فوتسال بیشتر بوده به همین دلیل احساس کردم که فوتسال جذابیت بیشتری برای من دارد و می‌تواند من را به هدفم برساند.

در سال‌های قضاوت‌تان پیشنهاد رشوه از سوی تیمی داشتید؟

نه خوشبختانه البته در برخی از بازی‌ها به شوخی می‌گویند که مثلاً فلان بازیکن دوکارته است و کمی نسبت به او نرم‌تر باش که ما این را به حساب شوخی می‌گذاریم. فوتبال بانوان به آن سطح نرسیده که چنین موضوعاتی در آن باشد. البته در فوتبال مردان هم بعید می‌دانم چنین پیشنهاداتی وجود داشته باشد. هیچ داوری خودش را نمی‌فروشد. هیچ زمان داوری که بهترین سال‌های عمرش را در این راه گذاشته خودش را با مبالغی نمی‌فروشد چون عاشق این کار است. من در بطن داوری هستم و واقعاً غیرممکن است که یک داور پیشنهاد رشوه را بپذیرد و سال‌ها شرافت داوری خود را زیر پا بگذارد و بخواهد که این بدنامی را قبول کند.

خاطره‌ای از قضاوت‌های‌تان دارید یا تا به حال بازی‌های جنجالی را قضاوت کرده‌اید؟

چنین بازی‌هایی را قضاوت نکردم البته همیشه در بازی‌ها یک طرف از تیم‌ها ناراضی است. یادم می‌آید که یک بار مسابقات جام حذفی بین یک تیم تهرانی و شهرستانی برگزار می‌شد و من قضاوت این بازی را برعهده داشتم، پس از پایان بازی تیم شهرستانی خیلی ناعادلانه باخت‌شان را برگردن تیم داوری انداختند و اعلام کردند که داوران تهرانی بودند و به سود تیم تهرانی سوت زدند. مسئولان این تیم به نشانه اعتراض فیلم بازی را به کمیته مسابقات ارسال کردند. آن زمان من داور بین‌المللی نبودم وقتی فیلم را کمیته داوران نگاه کردند، گفتند که داور این بازی کیست؟ آنها گفتند گلاره ناظمی.

مسئولان کمیته داوران گفتند که واقعاً به ناظمی احسنت می‌گوییم و این موضوع سکوی پرتاب من برای قضاوت در بازی‌های سخت‌تر شد. قطعاً این موضوع وجود دارد و هر داوری ممکن است اشتباه کند اما مهم این است که این اشتباه را جبران کند. یک داور آمادگی جسمانی خود را باید به حدی بالا ببرد که به تمامی صحنه‌ها نزدیک باشد و تمرکز بالایی داشته باشد تا اشتباهاتش بخصوص اشتباهات تأثیرگذارش به حداقل برسد.

شما هم فوتسال آقایان را در مسابقات دانشجویان جهان قضاوت کردید هم فوتسال بانوان را، دوست دارید که کدام یک را بیشتر قضاوت کنید؟

زمانی که قضاوت بازی آقایان را به یک داور می‌دهند و به او اطمینان می‌کنند، حس خوبی به داور منتقل می‌شود به این دلیل که در سطح بالاتری شما را قبول دارند. قضاوت بازی‌های آقایان سخت‌تر است، چرا که آمادگی جسمانی آقایان بیشتر است و سرعت بالاتری دارند ،به این دلیل اتفاقاتی که در طول بازی می‌افتد، سریع‌تر است به این دلیل زمان کمتری برای تصمیم‌گیری دارید بنابراین قضاوت دیدارهای آقایان خیلی سخت است اما اطمینان کردن به من در سپردن قضاوت آقایان خیلی لذت بخش است. زمانی که به‌عنوان داور خانم قضاوت می‌کنید و دو تیم آقایان قبول می‌کنند که قضاوت این بازی را یک خانم انجام دهد، حس بسیار خوبی دارد.

در مورد قضاوت در فینال المپیک جوانان برای ما بگویید.

از روز اول خودم را در فینال می‌دیدم. خیلی تلاش کردم و تمام تمرکزم را برای قضاوت‌های خوب در این بازی‌ها گذاشتم تا بتوانم رضایت ناظران داوری را جلب کنم که خدا را شکر این اتفاق افتاد و به‌عنوان اولین داور توانستم فینال مسابقات المپیک را قضاوت کنم. امسال نخستین سالی بود که فوتسال در المپیک برگزار می‌شد و این موضوع مهمی است که برای من اتفاق افتاد.

شما پس از قضاوت در المپیک جوانان بیش از گذشته شناخته شدید. در کوچه و خیابان مردم با دیدن شما چه واکنشی نشان می‌دهند. آیا این شناخته شدن را دوست دارید؟

پیام‌های محبت‌آمیز هموطنانم پیش از بازی فینال انگیزه زیادی به من داد، این ششمین ابلاغ قضاوت در این سطح بود و پیش از این مسابقات دیگری همچون جام ملت‌های آسیا را قضاوت کردم اما سطح مسابقات المپیک جوانان از سایر مسابقاتی که قضاوت کردم بالاتر بود و به این دلیل توجهات بیشتر جلب شد. بعد از این مسابقات خیلی از دوستانی را که سال‌ها از آنها خبر نداشتم پیدا کردم و این برای من خوشایند بود و این نکته مثبت این اتفاق بود. شناخته شدن خیلی خوب است. اطرافیانم می‌گفتند که ما می‌دانیم شما هر روز صبح بیرون می‌روی و صبح تا شب می‌دوی، اما فکرش را نمی‌کردیم که در این سطح باشی! البته این شناخته شدن باعث می‌شود تا بار مسئولیت‌تان سنگین‌تر شود.

چگونه می‌شود که یک داور بانو با وجود این محدودیت‌هایی که در کشورمان وجود دارد، به این سطح می‌رسد؟

بانوان ایرانی باید پشت کار بالایی داشته باشند. مسیر سختی را پشت سر گذاشتم و در طی این سال‌هایی که در کلاس‌ها حضور داشتم از میان ۲۰ نفر تنها دو نفر توانستیم که این کلاس‌ها را به پایان برسانیم. زمانی که ما این کار را آغاز کردیم بخش بانوان فدراسیون فوتبال وجود نداشت آن زمان ما یک انجمن فوتبال بانوان داشتیم که سطح بسیار پایینی داشت. مسابقات بانوان به‌صورت محدود برگزار می‌شد و یک تعداد داور بانو در حالی قضاوت می‌کردند که هیچ نظارتی روی قضاوت آنها نبود.

خیلی وقت‌ها بود که ناامید می‌شدیم و می‌گفتیم داوری در بخش بانوان هیچ چیزی ندارد و ما به چیزی نخواهیم رسید اما من علاقه‌مند بودم و از بچگی ورزش را دوست داشتم. در طی این سال‌ها برادرم به‌عنوان داور در کنار من بود و به من انرژی می‌داد که به کارم ادامه دهم و این موضوع باعث شد تا داوری را رها نکنم. شاید اگر برادرم در کنار من نبود خیلی وقت پیش داوری را رها می‌کردم و ادامه نمی‌دادم.

طی این سال ها از قضاوت در کدام بازی لذت بردید؟

خیلی از بازی‌هایی که در لیگ خودمان قضاوت کردم به دلم نشست. یک مسابقه که برای آقایان قضاوت کردم برای من خیلی لذت بخش بود. من قضاوت کرواسی – چین را به‌عنوان داور اول و دیدار نیوزیلند - روسیه را به‌عنوان داور دوم برعهده داشتم و فکر می‌کردم که کشورهای اروپایی همیشه گاردی در مقابل آسیایی‌ها دارند و فکر می‌کنند که چون اروپایی هستند باید یک داور اروپایی بازی آنها را قضاوت کند اما زمانی که بازی تمام شد مربیان آقا می‌گفتند که‌ ای کاش همه بازی‌های ما را شما قضاوت می‌کردید، ما داور بخوبی شما تا به حال ندیدیم که این گونه قضاوت کند. این حرف‌ها خیلی برای من لذت بخش بود.

شما نقطه ضعفی دارید؟

نقطه ضعف من این است که بیش از حد مهربانم. بعضی‌ها به من می‌گویند تو که تا این حد مهربانی چگونه می‌شود که یک بازیکن را اخراج کنی؟ برای آن بازیکن دلت نمی‌سوزد؟ من داخل زمین خیلی جدی هستم به این دلیل دوستانم به من می‌گویند که اخلاق تو در داخل زمین و خارج از زمین کاملاً متفاوت است. در زندگی شخصی خیلی چیزها را نادیده می‌گیرم اما نمی‌توانم برخی مسائل را در زمین فوتبال چشم پوشی کنم.

شما طرفدار کدام تیم هستید؟ 

تعصب زیادی بر فوتسال بانوان ایران دارم و زمانی که می‌بینم تیم‌های بانوان ما با کمبود امکانات و بدون هیچ ادعایی بازی می‌کنند، تعصبم به فوتسال بانوان چندین برابر می‌شود. من طرفدار فوتسال و فوتبال بانوان هستم و از تیم خاصی طرفداری نمی‌کنم.

به‌نظر شما ایرادی دارد که یک داور طرفدار تیم خاصی باشد؟

قطعاً داوران یکسری گرایش‌ها و تمایلاتی دارند ولی داوری که به سطح حرفه‌ای می‌رسد برایش نباید فرقی کند که کدام تیم ببرد یا ببازد. تیم داوری همانند یک تیم فوتبال است و شما باید در طول این مدت از رقیبانی که دارید جلو بزنید بخصوص در آقایان که تعداد داوران در این بخش بسیار زیاد است و کوچک‌ترین اشتباهی آنها را از این رقابت عقب می‌اندازد، در نتیجه باید تمام تمرکز داوران روی کارشان باشد تا پیشرفت کنند. کوچک‌ترین اشتباه سهوی ممکن است یک داور را سال‌ها به عقب بازگرداند و فرصت قضاوت را از او بگیرد.

به‌نظر شما «مسی» بهتر است یا «رونالدو»؟

رونالدو. از نظر من نوع زندگی حرفه‌ای رونالدو بهتر است و علاوه بر این، او به یکسری از اخلاقیات پایبند است، این‌ها در مسی وجود ندارد. رونالدو درگیر هیچ چیز نیست و از کشوری حمایت نمی‌کند اما مسی خیلی راحت این مسائل را دنبال می‌کند. رونالدو هدف خیلی بزرگی دارد و به خاطر رسیدن به این هدف فقط روی کارش تمرکز می‌کند. زندگی حرفه‌ای رونالدو قابل تحسین است، بدن او به اندازه یک بازیکن ۲۴ ساله است و آمادگی بدنی بسیار بالایی دارد.

دوست دارید که بازی‌های «رونالدو» را قضاوت کنید؟

بزرگ‌ترین آرزوی من این است که بازی‌های چنین آدمی را قضاوت کنم.

اوقات فراغت خود را چگونه می‌گذرانید؟ به سینما می‌روید؟

سینما نمی‌روم چون کارمند هستم و تا بعد از ظهر درگیرم، وقت سینما را ندارم اما واقعاً عاشق سینما هستم.

چه ژانری را دوست دارید؟

کارهای کمدی رضا عطاران را خیلی دوست دارم و سعی می‌کنم که کارهای او را ببینم.

در سطح جهان و حتی ایران داورانی داریم که دو شغل مهم دارند، هم داوری می‌کنند و هم پزشک هستند. چگونه یک نفر می‌تواند ۲ شغل مهم و حساس داشته باشد؟

داورها باید آدم‌های باهوشی باشند. این حرفه زمان زیادی از شما می‌گیرد و شاید نتوان به کار دیگری رسید ولی امکان پذیر است و حتی خیلی از فوتبالیست‌های خودمان چنین  شرایطی دارند و آدم‌های تحصیلکرده زیادی داریم. فعالیت در دو شغل مهم چیزی نیست که نتوان به آن دست نیافت البته کار سختی است اما برخی‌ها می‌توانند این دو کار مهم را انجام دهند. کسانی که داوری می‌کنند از نظر من آدم‌های باهوشی هستند اگر شرایط برای آنها مهیا باشد قطعاً می‌توانند در حرفه دیگری هم موفق باشند.

آینده داوری ایران را چگونه می‌بینید؟

ما در فوتبال باید بیشتر کار کنیم احساسم بر این است که در سال‌های اخیر تمایلات به سمت فوتسال بیشتر شده و داوران به سمت فوتسال می‌آیند، این علاقه در فوتبال نیست. به این دلیل فدراسیون باید نگاه ویژه‌ای نسبت به پرورش استعدادها در فوتبال بانوان داشته باشد. در حال حاضر ما در فوتسال تعداد زیادی داور داریم و مطمئنم فوتسال ما آینده خیلی خوبی از نظر داوری خواهد داشت.

در زندگی شخصی‌تان هم قضاوت می‌کنید؟ 

خانم‌هایی که ورزشی هستند ناخودآگاه در زندگی شخصی‌شان هم آدم‌های محکم تری می‌شوند. ناخودآگاه ورزش کردن آدم‌ها را محکم‌تر می‌کند و در مقابل سختی‌ها تحمل ما بیشتر می‌شود. خیلی وقت‌ها در خانواده زمانی که در مورد مسائلی نظر می‌دهم می‌گویند که فکر می‌کنی اینجا هم زمین فوتبال است؟! اطرافیان فکر می‌کنند چون ما داور هستیم می‌خواهیم نظر نهایی را در مسائل مختلف بدهیم در صورتی که این گونه نیست.

محمد محمدی سدهی