میانگین سنی عروس‌های افغانی کمتر از ۱۶ سال است

صندوق جمعیت سازمان ملل تقریبا ۱۰سال پیش اعلام کرد میانگین سنی عروس‌های افغانی کمتر از  ۱۶سال است.ازدواج زودرس در افغانستان از گذشته‌های دور رواج داشته و عرف جامعه این سن را برای ازدواج دختران پذیرفته است. با این‌که در قانون اساسی این کشور سن قانونی دختران ۱۶ و پسران ۱۸ سال است، اما ازدواج دختران حتی در ۶سالگی شایع است.  تحقیق کمیته افغانی حقوق بشر نشان داد ۵۰۰ مورد از ازدواج‌های دختران به‌عنوان فروش یا هدیه برای حل درگیری‌های محلی انجام شده و ۹۰ درصد آنان زیر ۱۴ سال سن داشته‌اند. به گزارش «الجزیره»، یکی از دلایل اصلی فراوانی مرگ‌ومیر مادران افغانی، ازدواج در سنین پایین است.

مثال خوب ازدواج در کودکی خودم هستم

از سال ۲۰۰۹، ازدواج کودکان در افغانستان در سطح قانون ممنوع شد، بااین‌حال هنوز این ازدواج‌ها ادامه دارد؛ ازدواج‌هایی که در موارد قابل‌توجهی به طلاق منجر می‌شود. با توجه به قانون مدنی افغانستان، دختران می‌توانند از ۱۶سالگی ازدواج کنند، حقیقت اما چیز دیگری است؛ تا جایی که بسیاری از دختران افغان قبل از ۱۸سالگی بیوه و مطلقه می‌شوند. در آوریل ۲۰۰۹ وزارت امور زنان برنامه بی‌سابقه‌ای ملی برای منع ازدواج کودکان ارائه داد.

لعل گل لعل، رئیس سازمان ملی حقوق بشر افغانستان، به آژانس خبری «اسپوتنیک» می‌گوید: «تعداد زیادی از خانواده‌ها هنگام تولد یا طفولیت فرزندان‌شان را به همدیگر نامزد می‌کنند که مثال خوب خودم هستم. من در صنف دوم مکتب بودم که خانواده‌ام مرا با دختر دوساله عمویم نامزد کرد. خوشبختانه ما با هم در زندگی خوشحال هستیم، اما چنین اتفاقاتی کمتر رخ می‌دهد.» لعل‌گل می‌گوید متاسفانه در افغانستان امکانات وجود ندارد تا آمار دقیقی از ازدواج‌ها در کودکی و طلاق‌هایی که قبل از رسیدن زوج به جوانی رخ می‌دهد، جمع‌آوری شود. همین نبود آمار و امکانات باعث شده مقامات دولتی و قضایی به این موضوع بی‌توجه بمانند و مسئولیت‌پذیر نباشند.

باید گفت وزارت امور زنان در افغانستان که برای بررسی چنین موضوعاتی تاسیس شده، توانمندی رسیدگی به قضایای مربوط به خانم‌های کشور را ندارد. ازدواج‌های اجباری اطفال باید سالانه بررسی شود و جلوی شکل‌گیری خانواده‌ها به این صورت گرفته شود. به گفته این مدافع حقوق بشر،‌ نداشتن آگاهی درباره حقوق زنان، بیسوادی و فقر از عوامل عمده ازدواج‌های اجباری اطفال است. فقر در افغانستان به حدی رسیده که بزرگان خانواده توانمندی تربیت و نگهداری اطفال را ندارند و به‌همین دلیل آن‌ها را به شکل حیوان می‌فروشند. البته نقاط ضعف فرهنگی نیز به ازدواج‌های اجباری اطفال دامن می‌زند.

طلاق یا خودکشی

باید یادآور شد تعدادی از دختران به دلیل این‌که خانواده‌هایشان آنان را به ازدواج مجبور می‌کنند دست به خودکشی می‌زنند. برای نمونه دختری ۱۷ساله، در شهر تالقان مرکز ولایت تخار، با خوردن ماده زهری به زندگی خود خاتمه داد. لعل‌گل می‌گوید: «متاسفانه امروز قوانینی که جلوی ازدواج‌های اجباری را بگیرند وجود ندارند، اما جامعه مدنی و ارگان‌های حقوق بشر برای نهایی شدن قانون خانواده در تلاش هستند.» به گفته لعل‌گل، این قانون در حال بررسی در وزارت عدلیه کشور است و فعالان این موضوع امیدوارند بعد از بررسی پارلمان ‌قانون خانواده تصویب شود.

در همین راستا چندی پیش ویدئویی، حاکی از ازدواج اجباری یک کودک، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که پدرش می‌خواست به زور عقدش کند. این دختر کوچک در جواب ملای محل می‌گوید: «نه.» و مادرش، مخالف با این ازدواج اجباری، در کنار او ایستاده است و سعی می‌کند با در آغوش کشیدن دخترش از او حمایت کند، ولی او را از آغوشش بیرون می‌کشند.

به گفته لعل‌گل‌لعل، رئیس سازمان ملی حقوق بشر افغانستان، ازدواج‌های اجباری در مقایسه با سال‌های قبل در کشور کم شده است، اما افغانستان کشوری با فرهنگ قبیله‌ای است و هنوز هم این فرهنگ میان بعضی از فامیل‌ها حاکم است و آن‌ها هنوز فرزندانشان را بدون خواست خود‌شان عقد می‌کنند. طبق گزارش ملل متحد در سال ۲۰۱۶، ۴۶ درصد دختران در افغانستان زیر ١٨ سال ازدواج کرده‌اند که بیشتر آن‌ها اجباری بوده‌اند.