چکیده ای از بیوگرافی صادق هدایت
نام: صادق هدایت
زادروز: ۲۸ بهمن ۱۲۸۱
ملیت: ایرانی
محل زندگی: ایران، هندوستان، فرانسه
مذهب: خداناباور، بی دین
شغل: نویسنده، داستان نویس، مترجم، حسابدار بانک ملی ایران، کارمند وزارت خارجه
بیوگرافی صادق هدایت
صادق هدایت (زادهٔ ۲۸ بهمن ۱۲۸۱ تهران – درگذشتهٔ ۱۹ فروردین ماه ۱۳۳۰ پاریس) داستان نویس، مترجم و روشن فکر ایرانی بود. او را همراهِ محمدعلی جمال زاده و بزرگ علوی و صادق چوبک, یکی از پدران داستان نویسی نوین ایرانی می دانند. هدایت آرام و در عین حال بیقرار از همان کودکی از رسم و رسومات اشرافی مآبانه ی خانواده ی خود دوری می کرد. تا جایی که تا سالها بعد هم چنان یکی از مخالفان سرسخت نظام بورژوازی بود و درعین حال، از زیاده روی و افراط مردم در دین و فقر درویش مسلکی آنها متنفر بود.
پدر صادق هدایت، هدایت قلی خان(اعتضادالملک، فرزند نیرالملک وزیر علوم، در دوره ناصرالدین شاه قاجار) و مادرش زیورالملوک (دخترعموی هدایت قلی خان، دختر حسین قلی مخبرالدوله) بود. صادق هدایت کوچک ترین پسر خانواده بود. او دو برادر و دو خواهر بزرگتر از خود و یک خواهر کوچک تر از خود داشت. یکی از برادرانش محمود خان، قاضی دیوان عالی کشور بود که در زمان نخست وزیری سپهبد رزم آرا، معاون او بود برادر دیگرش عیسی خان، سرلشکر و از رؤسای سابق دانشگاه جنگ بود؛ هر دو برادر در هنر و ادبیات دستی داشتند.
سپهبد حاج علی رزم آرا همسر انورالملوک هدایت، شوهر خواهر صادق هدایت، بود. جد صادق هدایت، رضاقلی خان هدایت طبرستانی از رجال معروف عصر ناصری و صاحب کتاب هایی مانند مجمع الفصحا و اجمل التواریخ بود. صادق هدایت در سال ۱۲۸۷ تحصیلات ابتدایی را در سن ۶ سالگی در مدرسه علمیه تهران شروع کرد، در سال ۱۲۹۳ روزنامه دیواری ندای اموات را در مدرسه انتشار داد و دوره متوسطه را در دبیرستان دارالفنون شروع کرد ولی در سال ۱۲۹۵ ناراحتی چشم برای او پیش آمد که در نتیجه در تحصیل وی وقفه ای حاصل شد.
صادق هدایت در سال ۱۲۹۶ در مدرسه سن لویی که مدرسه فرانسوی ها بود، به تحصیل پرداخت. نخستین آشنایی هدایت با ادبیات جهان در این مدرسه بود؛ او به کشیش آن درس فارسی می داد و کشیش هم او را با ادبیات جهانی آشنا می کرد. در همین مدرسه صادق هدایت به علوم خفیه و متافیزیک علاقه پیدا کرد که این علاقه بعدها هم ادامه پیدا کرد و صادق هدایت نوشتارهایی در این باره منتشر کرد. در همین سال او نخستین مقاله خود را در روزنامه هفتگی (به مدیریت نصرالله فلسفی) به چاپ رساند و بعنوان جایزه سه ماه اشتراک مجانی دریافت کرد. او نیز همکاری هایی با مجله ترقی داشت.
صادق هدایت در سال ۱۳۰۳، درحالی که هنوز مشغول تحصیل در مقطع متوسطه بود، یک کتاب کوچک به نام انسان و حیوان منتشر کرد که درباره مهربانی با حیوانات بود، هدایت در ۱۳۰۳ از مدرسه سن لویی فارغ التحصیل و با تقی رضوی آشنا شد. در سال ۱۳۰۴ صادق هدایت دوره تحصیلات متوسطه خود را به پایان برد و در سال ۱۳۰۵ همراه تعدادی از دیگر دانشجویان ایرانی برای تحصیل به بلژیک اعزام گردید.
صادق هدایت اول در بندر (گان) در بلژیک در دانشگاه این شهر به تحصیل پرداخت ولی از آب و هوای آن شهر و وضع تحصیل خود اظهار ناخشنودی میکرد تا سرانجام او را به پاریس در فرانسه برای ادامه تحصیل منتقل کردند. صادق هدایت در سال ۱۳۰۷ برای نخستین بار دست به خودکشی زد و در ساموا حوالی پاریس اراده کرد خود را در رودخانه مارن غرق کند ولی قایقی سررسید و او را نجات دادند. عاقبت در سال ۱۳۰۹ او به تهران مراجعت کرد و در همین سال در بانک ملی استخدام شد. در این ایام گروه ربعه شکل گرفت که عبارت بودند از: بزرگ علوی، مسعود فرزاد، مجتبی مینوی و صادق هدایت. در سال ۱۳۱۱ به اصفهان مسافرت کرد در همین سال از بانک ملی استعفا داده و در اداره کل تجارت مشغول بکار شد.
صادق هدایت در سال ۱۳۱۲ به شیراز سفر کرد و چند وقتی در خانه عمویش دکتر کریم هدایت اقامت داشت. در سال ۱۳۱۳ از اداره کل تجارت استعفا داد و در وزارت امور خارجه اشتغال یافت. در سال ۱۳۱۴ از وزارت امور خارجه استعفا داد. در همین سال به تامینات در نظمیه تهران احضار و به دلیل مطالبی که در کتاب وغ وغ ساهاب درج شده بود مورد بازجویی و اتهام قرار گرفت.
صادق هدایت در سال ۱۳۱۵ در شرکت سهامی کل ساختمان مشغول بکار شد. در همین سال عازم هند شد و تحت نظر پژوهشگر و استاد هندی بهرام گور انکل ساریا زبان پهلوی را فرا گرفت. او در سال ۱۳۱۶ به تهران مراجعت کرد و مجددا در بانک ملی ایران مشغول بکار شد. در سال ۱۳۱۷ از بانک ملی ایران مجددا استعفا داد و در اداره موسیقی کشور بکار پرداخت و ضمنا مشارکت با مجله موسیقی را شروع کرد و در سال ۱۳۱۹ در دانشکده هنرهای زیبا با سمت مترجم بکار مشغول شد.
صادق هدایت در سال ۱۳۲۲ همکاری با مجله سخن را شروع کرد. در سال ۱۳۲۴ طبق دعوت دانشگاه دولتی آسیای میانه در کشور ازبکستان عازم تاشکند شد. ضمنا همکاری با مجله پیام نور را شروع کرد و در همین سال مراسم تکریم صادق هدایت در انجمن فرهنگی ایران و شوروی برگزار شد. در سال ۱۳۲۸ برای شرکت در کنگره جهانی هواداران صلح از او دعوت به عمل آمد ولی به علت مشکلات اداری نتوانست در کنگره حاضر شود. در سال ۱۳۲۹ عازم پاریس شد و در ۱۹ فروردین ماه ۱۳۳۰ در همین شهر به وسیله گاز دست به خودکشی زد. او ۴۸ سال داشت که خود را از رنج زندگی رهانید و مزار او در قبرستان پرلاشز در پاریس قرار دارد. او تمام مدت عمر کوتاه خود را در خانه پدری زندگی کرد.
گیاه خواری صادق هدایت
صادق هدایت در جوانی گیاهخوار شد و کتابی در مورد فواید گیاه خواری نیز نوشت. او تا آخر عمر گیاهخوار باقی ماند.
خانه صادق هدایت
خانه صادق هدایت در تهران، خیابان سعدی، ضلع جنوب شرقی بیمارستان امیراعلم، کنار خانه سفیر کبیر دانمارک واقع شده است. خانه موردنظر توسط پدر صادق هدایت بنا شده و شکل و ساختار بنا به سبک اواخر دوران قاجار برمی گردد. این عمارت چند وقتی در اختیار دانشگاه علوم پزشکی تهران قرار گرفت.
بعد از آن بعنوان مهدکودک کارکنان و با نام مهدکودک صادقیه مورد بهره برداری قرار گرفت. سرانجام عمارت ذکر شده در تاریخ ۲۶ آبان ماه ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران با شماره ۲۴۹۱ به ثبت رسید. سال ۱۳۸۱برادر زاده صادق هدایت(جهانگیر هدایت) و جمعی دیگر به نوع کاربری این خانه به وسیله دانشگاه علوم پزشکی اعتراض کردند و کاربری خانه از مهدکودک به کتابخانه تغییر پیدا کرد. این اعتراض ها برای تغییر نهایی خانه به موزه ادامه دارد. در سال ۱۳۹۲ حیاط و محوطه خانه صادق هدایت تبدیل به انبار ضایعات بیمارستان شده بود که درنهایت در اردیبهشت سال ۱۳۹۳ این کاخ پاکسازی شد.
آثار صادق هدایت
آثار صادق هدایت را کلاً میتوان در پنج موضوع داستان، ترجمه، تحقیق، نمایشنامه و سفرنامه طبقه بندی کرد.
- آثار داستانی صادق هدایت
> زنده به گور (۱۳۰۹)
> سه قطره خون (۱۳۱۱)
> علویه خانم (۱۳۲۲)
> سایه روشن (۱۳۱۲)
> وغ وغ ساهاب (با مسعود فرزاد) (۱۳۱۳)
> بوف کور (۱۳۱۵)
> سگ ولگرد (۱۳۲۱)
> ولنگاری (۱۳۲۳)
> حاجی آقا (۱۳۲۴)
> توپ مرواری (۱۳۲۷)
- آثار ترجمه صادق هدایت
صادق هدایت به دو زبان فرانسوی و فارسی میانه تسلط داشت؛ فارسی میانه را در هند آموخته بود و آثاری را از آن دو زبان به فارسی ترجمه کرده است: یادگار جاماسب، کارنامه اردشیر بابکان، گزارش گُمان شکن، گُجسته اَبالِش، شهرستانهای ایران و زند وُهومَن یسن را از فارسی میانه ترجمه کرده است. "مسخ" اثر فرانتس کافکا و "دیوار" اثر ژان پل سارتر را هم از زبان فرانسه به فارسی برگردانده است.
- آثار تحقیق صادق هدایت
> رباعیات خیام (۱۳۰۲)
> فواید گیاهخواری (۱۳۰۶)
> ترانه های خیام (۱۳۱۳)
> نیرنگستان (۱۳۱۲)
> انسان و حیوان
> فولکور یا فرهنگ توده
- آثار نمایشنامه صادق هدایت
> مازیار (با مجتبی مینوی) (۱۳۱۲)
> پروین دختر ساسان (۱۳۰۹)
> افسانه آفرینش (۱۳۲۵)
- آثار سفرنامه صادق هدایت
> اصفهان نصف جهان (۱۳۱۱)
خودکشی صادق هدایت
صادق هدایت در ۱۹ فرودین ۱۳۳۰ برابر با ۹ آپریل ۱۹۵۱ بعد از این که خیلی از داستان های چاپ نشده اش را نابود کرد ، در آپارتمانی اجاره ای در پاریس، شیر گاز اتاقش را باز کرد و به حیات خویش پایان داد.
یادداشت خودکشی صادق هدایت
صادق هدایت در یادداشت خودکشی خود نوشت:
دیدار به قیامت
ما رفتیم و دل شما را شکستیم همین
گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش
- 17
- 4