به گزارش دنیای اقتصاد، روند قیمت خودرو در دی ماه نسبت به آذرماه کاهشی شد. در شرایطی طبق داده‌های بازار آنلاین (دیوار)، خودرو در آذرماه با رشد ۷/ ۶درصدی قیمت روبه‌رو بوده که با کاهش حدود ۳درصدی این میزان در دی ماه به ۴درصد رسید. آذرماه امسال قیمت خودرو از مبدا، ۱۸درصد رشد را به خود دید حال آنکه قیمتها در بازار برخلاف انتظارات با رشد ۱۸درصدی قیمت شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا پیش نرفت. وعده افزایش تولید و عرضه، کاهش نرخ ارز و در ادامه تداوم مذاکرات برجامی و خروج نسبی سرمایه از بازار خودرو، در ممانعت از رشد حداکثری قیمتها تاثیرگذار بود.
با این حال قیمتها در دی ماه نسبت به آذر روند نزولی به خود گرفت و از۷/ ۶درصد به ۴درصد رسید. با این وضعیت اما فعالان بازار خودرو تاکید دارند که بازار راکد‌تر از همیشه است و معاملات در رکود به سر می‌برد. از سوی دیگر این فعالان بازار تاکید دارند که عرضه خودرو از سوی خودروساز به کمترین میزان خود رسیده و طبق وعده سیاستگذار خودرو پیش نرفته است.
همراه با رشد ۱۸درصدی قیمتها، سیاستگذار خودرو وعده افزایش ۱۳۰هزار دستگاهی خودرو نسبت به تولید سال آینده، تا پایان سال را داد. این در شرایطی است که کمبود ریزتراشه‌ها و عدم‌پرداخت بدهی قطعه‌سازان مانع عرضه بیشتر خودرو در دی ماه شده است. از سوی دیگر برخی اخبار از رشد خودروهای دپویی در پارکینگ خودروسازان خبر می‌دهند، خودروهایی که به دلیل نقص قطعه امکان تجاری‌سازی ندارند. به این ترتیب سوالی که مطرح می‌شود این است که چطور با عرضه اندک، قیمتها در دی ماه نسبت به آذر کاهش نسبی داشته‌اند؟
در این زمینه برخی از فعالان بازار تاکید دارند که بلاتکلیفی برجام، بازار خودرو را نیز همچون دیگر بازارها با رکود مواجه کرده است. به‌طوری که از یک سو متفاضیان خودرو با چشم انتظاری از فرجام برجام، دست از خرید کشیده‌اند و در انتظار وقوع معجزه کاهش قیمتها در بازار هستند و از سوی دیگر فروشندگان نیز با پیگیری اخبار مربوط به مذاکرات برجام و همچنین آگاهی از وضعیت خودروسازی کشور، فعلا انگیزه‌ای برای عرضه ندارند. هرچند که ممکن است عرضه در ماه پایانی سال همراه با اوج‌گیری تقاضا صورت بگیرد.
به این ترتیب به نظر می‌رسد اگر خودروسازان در بهمن و اسفند، دو ماهه اوج‌گیری تقاضا به دلیل نزدیکی به تعطیلات نوروزی، قادر به عرضه بیشتر خودرو نباشند به‌طور حتم قیمتها بار دیگر رشد خواهند یافت.
اما بررسی آمارهای دی ماه امسال نسبت به دی ماه سال گذشته نیز که از داده‌های بازار آنلاین (دیوار) استخراج شده نشان از رشد ۲۲درصدی قیمتها دارد. آنچه مشخص است در دی ماه سال گذشته به همراه انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا، بسیاری از بازارها از جمله بازار خودرو با افت قیمت روبه‌رو شدند، این در شرایطی است که در دی ماه سال‌جاری نه‌تنها از مشکلات خودروسازی در تحریم‌ها کاسته نشده بلکه نبود ریزتراشه‌های الکترونیکی نیز مزید بر علت شده و خودروسازی کشور را به نوعی زمین‌گیر کرده است.
رشد زمستانه قیمت
همان‌طور که عنوان شد قیمتها در بازار خودرو در دی ماه ۱۴۰۰ به نسبت دی ماه سال گذشته رشد حدود ۲۲درصدی را به خود دیده است. این رشد قیمت در شرایطی رخ داده که شاهد هستیم در دی ماه ۹۹ قیمت خودرو روندی نزولی داشت. اما چه دلایلی سبب شد نمودار قیمت خودرو در اولین ماه از فصل زمستان روند نزولی به خود بگیرد؟
جابه‌جایی قدرت در ایالات متحده آمریکا را می‌توان از دلایل اصلی کاهش قیمت خودرو در بازه زمانی ذکر شده در سال گذشته قلمداد کرد. در دی ماه ۹۹ (ژانویه ۲۰۲۱) جو بایدن کلید کاخ سفید را از دونالد ترامپ تحویل گرفت تا بعد از کش و قوس‌های فراوان در نهایت چهل و ششمین رئیس جمهور تاریخ آمریکا وارد کاخ سفید شود. البته استارت کاهش قیمت خودرو از آبان ۹۹ و همزمان با شروع اعلام اولیه نتایج انتخابات آمریکا آغاز شد. این در حالی است که بازارهای کشور به نوعی در شهریور ماه ۹۹ به پیشواز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا رفتند.
در حالی که در شهریورماه هنوز دو ماه تا برگزاری انتخابات آمریکا باقی مانده بود اما شاهد نوسانی شدن بازارهای عمومی کشور از جمله بازار ارز، بازار مسکن، بازار خودرو و بازار طلا و سکه بودیم.
طی حدود سه سال و نیمی که از بازگشت تحریم‌ها می‌گذرد به طور معمول نوسان‌ها از ارز شروع شده و به تدریج به سایر بازارها سرایت می‌کند. بنابراین نرخ ارز به نوعی نقش قطب‌نما را برای دیگر بازارهای کشور بازی می‌کند. این اتفاق در شهریورماه بار دیگر نیز تکرار شد. نوسانی شدن بازارها به صورتی بود که در مهرماه شاهد ثبت رکوردهای متعددی در نرخ ارز، قیمت مسکن، خودرو، طلا و سکه بودیم.
هرچه به زمان انتخابات نزدیک‌تر می‌شدیم حرارت کوره قیمتها بالاتر می‌رفت. سرانجام انتخابات آمریکا در ۱۳ آبان ماه ۹۹ (سوم نوامبر ۲۰۲۰) برگزار شد. اما نتایج مطابق پیش‌بینی‌های بازارهای داخلی پیش نرفت. در شرایطی که این تحلیل در میان فعالان بازارهای مختلف رواج داشت که ترامپ به راحتی بایدن را پشت سر خواهد گذاشت و کلید کاخ سفید را در جیب خود نگه می‌دارد اما شاهد بودیم که این اتفاق رخ نداد و برخلاف پیش‌بینی‌ها بایدن توانست ترامپ را شکست داده و وارد کاخ سفید شود.
با توجه به اظهارات رئیس جمهور جدید آمریکا درباره بازگشت این کشور به برجام، پیروزی بایدن سبب شد تا فعالان بازار تغییر نظر داده و نسبت به احیای برجام و رفع تحریم‌ها امیدوار شوند. امیدواری فعالان به آغاز مذاکرات احیای برجام توسط دولت جدید آمریکا باعث شد نمودار قیمتها در بازار نه‌تنها از صعود باز ایستاد که شاهد نزولی شدن نمودارها باشیم.
بازار خودرو نیز از ریزش قیمتها در امان نماند و شاهد بودیم که خودرو در جاده افت قیمت حرکت کرد. اما این روند کاهش قیمت خودرو تداوم نداشت و به تدریج با توجه به اینکه از فضای مذاکرات پالس‌های مثبتی دریافت نشد فعالان بازار نسبت به تغییر شرایط تحریمی بدبین شدند.
آنها با این تصور که قرار نیست در آینده نزدیک تغییری در کاهش تحریم‌ها و احیای برجام اتفاق بیفتد به نوعی مسیر رفته را بازگشتند و شاهد رشد دوباره قیمتها در بازار بودیم. درست است که این روند افزایشی طی ۱۲ ماه گذشته یا در مواقعی متوقف شده یا افت‌های اندکی را تجربه کرده است اما به هر صورت کار را به جایی رسانده که طی مدت زمان ذکر شده قیمت خودروها در بازار به طور متوسط رشد ۲۲درصدی را به خود دیده است.
روند کاهشی قیمت در دی ماه
اما قیمت خودرو طی ۱۰ ماهی که از سال‌جاری گذشت چه افت و خیزی را به خود دید؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت خودرو در بازار به طور متوسط در دی ماه نسبت به آذرماه رشد حدود ۴درصدی را تجربه کرد. بی‌تردید نوسانی شدن بازار ارز را می‌توان به عنوان اولین دلیل این اتفاق موردتوجه قرار داد. قیمت خودرو طی مدتی که از بازگشت تحریم‌ها می‌گذرد همواره تابعی از نرخ ارز بوده است. در آذر ماه بار دیگر بازار ارز نوسانی شد و رشد نرخ ارز با فاصله اندک به بازار خودرو نیز سرایت کرد و قیمتها را در این بازار افزایش داد.
اتفاق بعدی که سبب شد قیمت خودرو در بازار افزایش یابد را باید در اخباری که به نوعی عرضه شرکت‌های خودروساز را تحت‌تاثیر قرار می‌داد جست‌وجو کرد.
چالش تامین ریزتراشه‌ها که کل صنعت خودروی جهان را تحت‌تاثیر خود قرار داده به نوعی خودروسازان داخلی را نیز متاثر کرد. همین مساله سبب شد روند عرضه شرکت‌های خودروساز مانند گذشته نباشد و شاهد عرضه قطره‌چکانی از سوی خودروسازان باشیم.
بنابراین کاهش عرضه به دلیل بحران ریزتراشه‌ها این سیگنال را به فعالان بازار مخابره کرد که قرار نیست از مسیر شرکت‌های خودروساز عرضه چندانی در بازار اتفاق بیفتد. اخباری که در ارتباط با افزایش تعداد خودروهای ناقص منتشر شد نیز بیش از پیش این ادعا را ثابت کرد که خودروسازان نمی‌توانند جاده عرضه محصولات خود را عریض کنند. در واقع افزایش تعداد خودروهای ناقص نشان داد خودروسازان هر چه تولید می‌کنند را به بازار عرضه نمی‌کنند بلکه به دلیل کسری قطعات مجبورند آنها را در پارکینگ‌های خود دپو کنند. بنابراین می‌توان این سه اتفاق را دلیلی دانست تا قیمت خودرو در دی ماه نسبت به آذرماه ۱۴۰۰ رشد حدود ۴درصدی را به خود ببیند. با این حال این میزان رشد قیمت در دی ماه نسبت به رشد قیمت آذر و آبان افت حدود ۳ درصدی را به خود دیده است. در آذرماه قیمت خودرو در بازار تحت‌تاثیر افزایش قیمت کارخانه‌ای افزایش یافت اما میزان افزایش قیمتها در بازار چندان از رشد ۱۸درصدی قیمت کارخانه‌ای تبعیت نکرد و شاهد بودیم که قیمت بازار به طور متوسط حول و حوش ۷درصد افزایش یافت.
در ادامه اینکه بررسی متوسط قیمت ماهانه خودرو نشان می‌دهد قیمت خودروها به طور متوسط در فروردین ماه نسبت به اسفند۹۹، معادل ۵/ ۷ درصد رشد کرده است. این روند در اردیبهشت ماه کاهشی شد و شاهد افت حدود ۵درصدی قیمت خودرو نسبت به اولین ماه سال هستیم. متوسط قیمت خودرو در خرداد ماه نسبت به ماه پیش از آن نیز رشد بیش از ۳درصدی را به خود دید. اولین ماه تابستان رشد قیمت خودرو به نسبت خرداد حدود ۵/ ۲ درصد برآورد شد. مرداد ماه نیز روند افزایش متوسط قیمت ماهانه خودرو ادامه داشت و شاهد رشد بیش از ۴درصدی بودیم. اما آخرین ماه تابستان افزایش متوسط قیمتها متوقف شد و شاهد افت بیش از یک درصدی قیمتها در بازار بودیم و این روند در مهرماه نیز ادامه داشت و در این ماه حدود یک درصد از متوسط قیمت نسبت به شهریور ماه افت کرد.
ثبت رشد بیش از ۲درصدی قیمت در آبان نسبت به مهرماه سال‌جاری سبب شد تا رشد متوسط قیمت ماهانه به روال سابق بازگردد.
اما بازار خودرو در پایان دی ماه و هفته اول بهمن ماه چه شرایطی را به خود می‌بیند؟
بر این اساس سعید موتمنی رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودروی تهران در مورد وضعیت کنونی بازار به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید؛ در حال حاضر خریداری به قصد سرمایه‌گذاری در بازار حضور ندارد و آن بخش از تقاضا که در بازار حاضر هستند را تقاضای مصرفی تشکیل می‌دهد. موتمنی ادامه می‌دهد البته تعداد تقاضای مصرفی هم در بازار بسیار اندک است.
رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودروی تهران می‌گوید؛ خریداران تمام تمرکز خود را روی اخبار مخابره شده از وین قرار داده‌اند و منتظرند قیمت خودرو تحت‌تاثیر این اخبار بیش از پیش کاهش یابد، بعد برای خریداری خودروی موردنظر خود اقدام کنند. این فعال بازار می‌گوید در حال حاضر با توجه به کاهش نوسانات ارز و خروج تقاضا به قصد سرمایه‌گذاری از بازار خودرو آنچه سبب شده قیمتها همچنان بالا باشد را باید در وضعیت عرضه خودرو به بازار جست‌وجو کرد. موتمنی معتقد است تا زمانی که وضعیت عرضه توسط شرکت‌های خودروساز روند مناسبی به خود نگیرد نمی‌توان امیدوار بود نمودار قیمت خودرو در بازار نزولی شود. به نظر رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودروی تهران در صورتی وضعیت بازار به لحاظ عرضه متوازن می‌شود که شرکت‌های خودروساز بتوانند به وعده‌های وزیر صمت برای تولید یک‌میلیون و ۶۰۰هزار دستگاه خودرو در سال آینده عمل کنند. موتمنی تاکید می‌کند چنانچه خودروسازان بتوانند سال آینده حدود عدد اعلامی وزیر، خودرو به بازار عرضه کنند این اتفاق سبب می‌شود که تعادل میان عرضه و تقاضا اتفاق بیفتد و قیمتها متعادل شود.
- 17
- 4
