خودرو، طلایه‌دار افزایش قیمت در سال مهار تورم

قیمت خودرو با چراغ سبز شورای رقابت بار دیگر دستخوش افزایش شد. حالا شمارش معکوس برای ابلاغ قیمت‌های جدید از سوی وزارت صمت آغاز شده و بازار خودرو تحت تاثیر این تصمیم، با توقف خرید و فروش در بازار مواجه شده است. بر اساس اعلام مقامات شورای رقابت، افزایش خودرو از سوی وزارت صمت ابلاغ خواهد شد و تصمیمات تازه در قالب نامه‌ای محرمانه از سوی شورای رقابت به وزارت صمت ابلاغ شده است.

 اقتصاد ایران سال‌های طولانی است که با تورم دست و پنجه نرم می‌کند، اما از سال ۱۳۹۸، با خروج ترامپ از برجام، کشور وارد دوره تازه‌ای از تورم بالا شده است. ماندگاری نرخ تورم در محدوده بالاتر از ۴۰ درصد برای چند سال متوالی نه تنها قدرت خرید خانوار ایرانی را نشانه رفته، بلکه سطح رفاه را به شدت کاهش داده است.

 قیمت انواع خودرو در بازار در حالی افزایش می‌یابد که تقاضای واقعی برای خرید خودرو به شدت کاهش داشته است.

 توقف خرید و فروش خودرو در بازار نیز در شرایطی رخ داده است که طی هفته گذشته و در میانه تعطیلات نوروزی قیمت‌ها روندی صعودی را تجربه می‌کردند. آنچه حساسیت افکار عمومی در قبال خودرو را بیشتر کرده است، قول‌ها و  وعده‌هایی است که دولت سیزدهم درباره خودرو داد. فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت که یک بار پایش به جلسه استیضاح باز شده است، وقتی برای تصدی این عنوان معرفی شد وعده کاهش ۲۰ درصدی قیمت و جمع شدن قرعه‌کشی را مطرح کرد. او پیش از این نیز اعلام کرد خودروهای وارداتی در مهرماه سال ۱۴۰۱ از راه می‌رسند، اما هنوز این اتفاق رخ نداده و ماجرای خودرو همچنان پیچیده است.   بررسی‌ها نشان می‌دهد کف قیمت خودرو در بازار ایران به ۳۰۰ میلیون تومان رسیده و پراید که خط تولید آن نیز متوقف شده است، با نرخ‌هایی در محدوده ۳۲۰ تا ۳۵۰ تومان معامله می‌شود.

یک ماجرا، دو تحلیل

 از یک سو بسیاری معتقدند دلیل رشد قیمت خودرو هجوم سرمایه‌گذاران به این بازار است. به عبارت دیگر خودرو در ایران به کالایی سرمایه‌ای تبدیل شده است در حالی که در دهه ۸۰ سیاست‌های اقتصادی بر این استوار بود که این کالا، کالای مصرفی بادوام باشد؛ اما رشد تورم و بی‌ارزش شدن پول ملی سبب شده است بسیاری با هدف حفظ سرمایه‌های خود، درصدد باشند که پولشان را تبدیل به خودرو یا هر کالای دیگری کنند و این امر نیز در رشد قیمت‌ها موثر بوده است اما از سوی دیگر برخی کارشناسان بر این عقیده‌اند که دلیل رشد بی‌محابای نرخ خودروها در بازار این است که خودروسازان به تعهداتشان عمل نمی‌کنند و عرضه قطره‌چکانی خودرو در سال‌های اخیر و تلاش برای ایجاد نهاد واسط میان بازار و کارخانه، مانند بورس کالا به عنوان محلی برای عرضه خودرو مهمترین دلیل رشد قیمت‌هاست.

 حالا اما خودروسازانی که زیان‌های چند ده میلیارد تومانی‌شان فشاری برای اقتصاد تلقی می‌شود، مهیای بالا بردن قیمت هستند و معتقدند این اتفاق از حاشیه زیان آنها کم کرده و موجب می‌شود دلالان سود کمتری ببرند. به عبارت دیگر آنها معتقدند سودی که نصیب دلالان می‌شود در اختیار شرکت‌های تولیدی قرار می‌گیرد و بخشی از مشکلات آنها را برطرف خواهد کرد.

محمدرضا نجفی منش، رئیس انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو در دفاع از افزایش نرخ کارخانه‌ای خودرو می‌گوید: در حال حاضر قیمت یک خودرو را خودروساز ۲۰۰ میلیون تومان اعلام می‌کند، اما در بازار ۴۰۰ میلیون تومان است. با این قیمت اولیه، خودروساز زیان می‌کند و در این‌جا فقط رانت عظیمی در جامعه توزیع شده است.

وی می‌افزاید: اما اگر خودروساز این خودرو را ۲۸۰ یا ۳۰۰ میلیون تومان بفروشد، به دلیل این‌که اختلاف قیمت با بازار کم می‌شود، دیگر صف برای خرید تشکیل نمی‌شود. از سوی دیگر، به دلیل این‌که قیمت مناسب است، برای خودروساز مقرون به صرفه است که تولید خود را بیشتر کند. تولید که افزایش یابد، قیمت‌ها هم متعادل می‌شود و بازار به حالت نرمال و طبیعی خود بازمی‌گردد.

امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو نیز درباره ضرورت افزایش نرخ خودرو گفته است: در طول ۱۶ ماه گذشته دست‌کم ۷۰ درصد در بخش کالاهای صنعتی و مواد اولیه نظیر فولاد تورم داشته‌ایم که باید این میزان تورم در قیمت نهایی خودرو لحاظ می‌شد البته در برخی مدل‌های شرکت سایپا در این مدت قیمت‌ها عوض شدند؛ مانند کوئیک، ساینا که به‌روز شده‌اند.

کاکایی در مورد رشد عجیب قیمت خودرو در بازار پس از انتشار خبر افزایش قیمت‌های کارخانه‌ای خاطرنشان کرد: این افزایش قیمت تنها در ۱۵ فروردین رخ نداد و در ۱۴ فروردین هم نسبت به روزهای آخر اسفند ماه قیمت‌ها با رشد همراه بود و بین ۷ تا ۲۰ درصد رشد داشتند که این رشد قیمتی به دلیل افزایش نرخ دلار بود، چرا که نرخ دلار از ۴۲ هزار تومان در پایان اسفند ماه به ۵۴ هزار تومان در ۱۴ فروردین ماه رسید و نرخ دلار تا ۲۰ درصد رشد داشت و همین مساله باعث رشد ۲۰ درصدی قیمت خودرو در بازار پس از نوروز شد.

واکنش بازار به تصمیم جدید شورای رقابت

در شرایط کنونی پژو ۲۰۶ تیپ ۲ مدل ۱۴۰۰ از۴۹۵ میلیون تومان در یک روز به ۵۲۰ میلیون تومان و مدل ۱۴۰۱ این خودرو نیز از ۵۲۰ میلیون تومان به ۵۴۰ میلیون تومان رسیده ‌است و پژو پارس مدل ۱۴۰۰ نیز از ۶۱۰ میلیون تومان در یک روز به ۶۳۰ میلیون تومان افزایش یافت. مدل ۱۴۰۱ این خودرو نیز تنها در ۲۴ ساعت ۲۰ میلیون تومان گران شده و ۶۵۰ میلیون تومان قیمت خورده ‌است. نکته اینجاست که حتی در این قیمت‌ها نیز فروشنده وجود ندارد.

در حالی که امسال سال «مهار تورم و رونق تولید» عنوان شده است، طرح‌های افزایش قیمت از راه می‌رسند و حالا بازار خودرو به عنوان پرچمدار می‌تواند قیمت‌ها در دیگر بازارها را نیز دستخوش افزایش کند.

باران زرین قلم