افت‌و‌خیز درآمدهای مالیاتی دولت از خودرو

 

در حالی دولت رشد ۷۶ درصدی درآمدهای مالیاتی مصوب بخش خودرو را برای سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴ در نظر گرفت که آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد تمامی این برنامه محقق نشده است. آمار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از میزان درآمدهای مالیاتی دولت در سال گذشته نشان می‌دهد دولت توانسته درآمد مالیاتی ۴۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد ریالی از بخش خودرو را در سال ۹۵ کسب کند؛ حال آنکه براساس برنامه مصوب سال گذشته دولت باید درآمد ۴۹ هزار و ۵۰۰میلیارد ریالی از این بخش کسب می‌کرد. هر چند درآمدهای دولت از این بخش بیش از ۵۰درصد رشد داشته اما کمتر از رقم هدف‌گذاری شده بوده است.

مجموع درآمدهای مالیاتی دولت از خودروسازی، در بخش مالیات‌های غیرمستقیم جای می‌گیرد که براساس قوانین مالیاتی، دولت از دو بخش یعنی «مالیات بر واردات» و «مالیات بر کالا و خدمات» می‌تواند از عرضه‌کنندگان خودرو مالیات دریافت کند. روند چهار ساله آمار بانک مرکزی از مجموع درآمدهای مالیاتی خودرو اما نشان می‌دهد که درآمدهای دولت از این بخش طی چهار سال گذشته با افت‌و‌خیز جدی مواجه بوده است.

براساس این آمار، دولت در سال ۹۲ درآمد ۲۲ هزار میلیارد ریالی را کسب کرد که این رقم در سال ۹۳ با افزایش بیش از ۷۵ درصدی به ۳۸ هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال رسید. با وجود این، آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که درآمد دولت در سال ۹۴ با افت بیش از ۲۷ درصدی مواجه شده به‌طوری‌که در این سال ۲۸ هزار و ۱۰۰ میلیارد ریال درآمد از بخش خودرو نصیب دولت شد.

هرچند در سال ۹۵ دولت تصمیم داشت درآمدهای خود از این محل را ۷۶ درصد رشد دهد، اما در نهایت با کسب ۴۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال، تنها توانست ۵۱ درصد درآمدهای خود از این بخش را افزایش دهد. از سوی دیگر، بررسی روند درآمدهای مالیات واردات خودرو دولت از سال ۹۲ تا ۹۵ نشان‌دهنده افت‌و‌خیز درآمدی آن از محل واردات خودرو نیز هست. در سال ۹۲ دولت ۱۴ هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال درآمد مالیاتی از واردات خودرو کسب کرد که این رقم با رشد ۷۶ درصدی در سال ۹۳ به ۲۶ هزار و ۱۰۰ میلیارد ریال رسید؛ پس از این در سال ۹۴ کسب ۱۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال مالیات، سبب شد درآمدهای دولت از این محل ۳۶ درصد کاهش پیدا کند. اما دولت بار دیگر در سال ۹۵ با افزایش درآمدهای خود به ۲۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال توانست درآمدش از این بخش را ۶۰ درصد افزایش دهد. از سوی دیگر، درآمدهای حاصل از مالیات واردات خودرو در سال ۹۴ به میزان ۱/ ۲ درصد از کل درآمدهای مالیاتی دولت را تشکیل داده است؛ در‌حالی‌که این میزان با نیم درصد افزایش در سال ۹۵ به ۶/ ۲ درصد رسیده است.

بررسی درآمدهای دولت از محل مالیات بر نقل و انتقال خودرو نیز طی ۴ سال گذشته نشان از روندی صعودی و نزولی داشته است؛ به‌طوری‌که دولت در سال ۹۲ درآمد ۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد ریالی از نقل و انتقال عرضه‌کنندگان خودرو کسب کرد اما در سال ۹۳ درآمدهای دولت از این بخش با افزایش حدودا ۶۲ درصدی به ۶ هزار و ۱۰۰ میلیارد ریال رسید. در سال ۹۴ اما درآمدهای دولت از این بخش پایدار نبود و نزدیک به ۱۰ درصد کاهش یافت؛ به نحوی که میزان مالیات‌های کسب شده دولت از نقل و انتقال خودرو در این سال، ۵‌هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال شد.

با وجود این، بار دیگر مالیات‌های دولت از این محل افزایش یافت و در سال ۹۵ دولت با دریافت ۶ هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال، توانست بیش از ۱۲ درصد درآمد خود از این بخش را افزایش دهد.نکته قابل توجه اینکه درآمدهای حاصل از مالیات نقل و انتقال در سال ۹۴ به میزان ۷/ ۰ درصد از کل درآمدهای مالیاتی دولت را تشکیل داده، در‌حالی‌که این میزان با ۱/ ۰ درصد تغییر در سال ۹۵ به ۶/ ۰ درصد کاهش یافته است.

یکی دیگر از ردیف‌های مالیاتی خودرویی که دولت از آن کسب درآمد می‌کند، مالیات شماره‌گذاری خودرو است؛ براساس آمار بانک مرکزی درآمدهای دولت از این بخش نیز طی ۴ سال گذشته افت‌و‌خیز بسیاری به خود دیده است. براساس آمار دولت در سال ۹۲ به میزان ۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال درآمد از شماره‌گذاری خودرو به دست آورده است اما این رقم در سال ۹۳ به بیش از ۸۸ درصد افزایش پیدا کرد و به ۶ هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال رسید.

با وجود این، در سال ۹۴ این درآمد نیز کاهش بیش از ۶ درصدی به خود دید و ۶ هزار میلیارد ریال را به خزانه دولت اضافه کرد. اما این درآمد در سال ۹۵ بار دیگر رشد ۶۰ درصدی پیدا کرد؛ به‌طوری‌که دولت از این محل ۹‌هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال درآمد کسب کرد. درآمدهای حاصل از مالیات شماره‌گذاری خودرو در سال ۹۴ به میزان ۸/ ۰ درصد از کل درآمدهای مالیاتی دولت را تشکیل داده، در‌حالی‌که این میزان با ۱/ ۰ درصد تغییر در سال ۹۵ به ۹/ ۰ درصد افزایش یافته است.