خودرویمان را گازسوز کنیم یا نکنیم!‏

اوضاع اقتصادی تعداد زیادی از رانندگان را به فکر گازسوز کردن خودروهایشان انداخته، اما علیرضا نیک آیین ‏رئیس اتحادیه مکانیسین‌ها معتقد است که میزان مراجعه خودروهای دوگانه‌سوز به تعمیرگاه‌ها ٢ برابر خودروهای بنزینی است و ‏از رواج پدیده‌ای خطرناک در بین ایرانی‌ها خبر می‌دهد. به گفته او، درحال حاضر در بسیاری از شهرستان‌های کشور مردم ‏در کارگاه‌های زیرزمینی بدون رعایت استانداردهای لازم خودروهای خود را دوگانه‌سوز می‌کنند.‏

‏ آن‌گونه که این فعال صنفی توضیح می‌دهد: «کپسول‌هایی که در کارگاه‌های غیرمجاز روی خودروها نصب می‌شوند، کپسول‌های تاریخ مصرف گذشته‌ای هستند که خودرو را به یک بمب ساعتی تبدیل می‌کنند و این اتفاق هم‌اکنون جان بسیاری از مردم ‏که اتفاقا از طبقه ضعیف جامعه هستند را به خطر می‌اندازد.»  به گفته او، دوگانه‌سوز کردن خودرو در  دنیا امری منسوخ بوده و ‏شما هیچ‌یک از غول‌های خودروسازی را نمی‌بینید که خودروی دوگانه‌سوز طراحی و تولید کرده باشد. درحال حاضر بیشتر ‏خودروها در دنیا یا هیبریدی هستند یا بنزینی. در ایران هم  خودروسازان تنها‌درصدی از خودروهای درجه ٢ و ٣ را دوگانه‌سوز می‌کنند و هیچ خودروی درجه یکی را نمی‌بینید که از‎ CNG ‎استفاده کند.

خودروی بنزینی بهتر است یا ‏CNG

‏ همه ما بارها و بارها شنیده‌ایم که گاز‎ CNG ‎و‎ LPG ‎برای خودرو ضرر دارد‎. ‎اما این حرف تا کجا درست است؟‎آیا سیستم گاز واقعا ‏به‌صرفه است؟ اما واقعا این گفته چقدر درست است؟  تعمیرکاران خودرو درحالی مردم را از خرید خودروهای دوگانه‌سوز منع ‏می‌کنند که فعالان صنعت خودرو می‌گویند دوگانه‌سوز کردن خودروها براساس استانداردهای مشخص انجام می‌شود و ایمنی  و ‏سلامت خودرو‌ها را تهدید نمی‌کند.

به گفته فعالان این صنعت، سوخت‎ CNG ‎نسبت به سایر سوخت‌های هیدروکربنی دارای پایین‌ترین نسبت کربن به هیدروژن (۱ ‏اتم کربن در مقابل ۴ اتم هیدروژن) است.  به همین دلیل است که سوختن آن کربن کمتری بر جای گذاشته و در خودروهای ‏گازسوز به علت کاهش قابل ملاحظه این رسوبات (کربن) در منطقه احتراق، ورودی سوپاپ‌ها، سرپیستون‌ها و شیارهای ‏رینگ‌ها، امکان گریپاژ کردن قطعات به مراتب کاهش می‌یابد.

‏ همچنین به علت کاهش قابل ملاحظه رسوبات کربن و آلاینده‌های خروجی، روغن موتور و فیلتر آن نسبت به سوخت بنزین ‏تمیزتر باقی مانده و زمان تعویض آنها و در نتیجه هزینه عملیاتی موتور گازسوز نیز کاهش می‌یابد. تمام موارد ذکر شده نشان‌‏دهنده افزایش عمر مفید خودرو در هنگام استفاده از سوخت‎ CNG ‎نسبت به سوخت بنزین و همچنین‎ LPG ‎است.

موتور خودروهای گاز سوز خشک کار می‌کنند؟

شاید  برخی مهر خشک کار کردن را بر پیشانی موتور‌های گاز سوز بزنند.  نیک آیین در این باره می‌گوید:   ‏«نمی‌دانم این ادعا تا چه اندازه درست است، اما  در یک شرایط برابر خودرویی که گاز سوز است، موتورش دو برابر خودروی ‏بنزینی به تعمیر نیاز پیدا می‌کند.»

به گفته او، البته از طرفی خودرو‌هایی که از صفر دوگانه‌سوز هستند، سیستم گاز آنها کامپیوتری و هوشمند است و ضرر کمتری ‏برای موتور دارد، چون‎ ECU ‎گاز طبق شرایط سیستم گاز را تنظیم می‌کند و حتی ایمن‌تر هم است.

رئیس اتحادیه مکانیسین‌های تهران ادامه می‌دهد: «گاز‎ LPG ‎مناسب هیچ‌یک از خودروهای انژکتوری نیست چون  علاوه بر ‏موتور به سنسور‌های خودروی شما صدمه می‌زند. وقتی شما خودروی خودرا دوگانه‌سوز می‌کنید در ابتدا  به سرسیلند خودرو فشار ‏می‌آید چون سرسیلندر خودروی شما تک‌سوز است.  همچنین به سیستم برقی و سنسوری خودرو  و سپس به سوزن‌های انژکتور ‏صدمه می‌زنید. تمام این قطعات را‎ ECU ‎گاز مدیریت می‌کند، ولی گاز دستی نمی‌تواند.» ‏

در کل خودروی دوگانه‌سوز کارخانه‌ای بهتر است، اما  در هنگام  زمان سرد بودن، سربالایی، زمان روشن بودن کولر، سرعت ‏بالا، شتاب‌گیری استفاده از گاز به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. ‏

البته جاده مخصوص‌نشین‌ها این ادعا را قبول ندارند. به گفته آنها، زمانی که موتور خودرو شما سرد است، بنزین بر روی ‏دیواره سیلندرها تقطیر می‌شود و به پایین یعنی به سمت کارتل روغن سرازیر می‌شود. این مقدار اگرچه بسیار ناچیز و غیرقابل ‏اندازه‌گیری است ولی در دراز مدت باعث خراب شدن روغن و از بین رفتن خاصیت روانکاری روغن می‌شود، درحالی‌که گاز ‏طبیعی حتی در دمای ۱۰ درجه زیر صفر هم تقطیر نمی‌شود و حتی اگر در مجاورت روغن قرار گیرد باعث خراب شدن آن ‏نخواهد شد. پس این نیز دلیل دیگری است که نشان می‌دهد کارکرد خشک موتورهای گازسوز بیشتر یک ذهنیت اشتباه است چرا ‏که تأیید می‌کند روغن موتور خودروهای گاز سوز دیرتر خراب می‌شوند.‏

چرا مردم دیگر خودروی دوگانه‌سوز دوست ندارند؟

اما درحالی مکانیک‌ها  و فعالان بازار هزینه بالای تعمیرات و عمر کمتر خودروهای دوگانه‌سوز را دلیل اصلی کاهش رغبت ‏مردم به خرید این خودروها می‌دانند که رئیس انجمن جایگاهداران سوخت می‌گوید: «تولید خودروی دوگانه‌سوز کاهش پیدا کرده ‏و به نظر می‌رسد که اقبال عمومی به آن کمتر است‎.» آن‌گونه که رئیس هیأت‌مدیره انجمن‎ CNG ‎‏ پیشتر اعلام کرده بود، ‏خودروسازان طی سه‌سال گذشته و نیمه نخست امسال جاری استقبال خوبی از تولید خودروهای دوگانه‌سوز نداشتند و طی این ‏مدت شاهد کاهش رشد تولید خودروهای‎ CNG ‎هستیم.

اردشیر دادرس می‌گوید: «درحالی تولید خودروهای دوگانه‌سوز به کمتر از ١٠٠‌هزار خودرو رسیده که طی یک دهه گذشته تا ‏مرز بالای ٥٠٠‌هزار خودرو هم رسیده‌ایم. این کاهش آمار تولید به دلیل عدم اقبال و اراده خودروسازان برای تولید خودروهای ‏دوگانه‌سوز است.» به گفته او، باید  ٢٥‌درصد از سبد خودرو به دوگانه‌سوزها اختصاص یابد که‌درصد بسیار مطلوبی است، اما ‏متاسفانه با عدم رعایت این‌درصد توسط خودروسازان درحال حاضر کمتر از ١٠‌درصد خودروی دوگانه سوز تولید می‌شود‎.‎

گاز سوز کردن خودرو چقدر هزینه دارد ‏

‏ آن‌گونه که مدیر طرح ‏CNG‏  می‌گوید: «هزینه گاز سوز کردن  به  خودرو و نوع مخزن بستگی  دارد، برای گازسوزکردن خودرو  ‏باید  یک‌میلیون و ٧٠٠‌هزار تومان  تا ٢‌میلیون و ٦٠٠‌هزار تومان هزینه کرد که ٨٠‌درصد این مبلغ از طریق وام کم‌بهره ‏جبران می‌شود.»