تسمه دینام خودرو
تسمه دینام خودرو یا تسمه پروانه خودرو یکی از قطعاتیست که در خودرو بسیار کاربردی است و باید همواره از سلامت آن آگاه بود. در جلوی موتور این تسمه قرار دارد که بخش مهمی از موتور است و عملکرد بخش های مختلف ماشین را کنترل می کند. به تسمه دینام خودرو هم تسمه مارپیچ می گویند که به علت شکل کاربرد آن میباشد، به دلیل آن که این تسمه دور قرقره های متفاوت پیچیده می شود. در واقع این تسمه وظیفه انتقال قدرت موتور به قطعاتی همچون دینام، واتر پمپ، سیستم تهویه مطبوع و پمپ فرمان هیدرولیک را بر عهده دارد و این قطعات را با استفاده از قدرت دورانی موتور، به حرکت وامیدارد.
تسمه دینام خودرو باید بطور مرتب بازبینی و در صورت نیاز تعویض گردد. هنگامی که کلید را در سوییچ می چرخانید و پیشرانه روشن می شود، یک میل لنگ به چرخش درمی آید که همین چرخیدن سبب میشود تسمه دینام بکار بیفتد. تسمه دینام بعنوان یک واسط، به قطعات مهم اتومبیل نیروی تولید شده را منتقل می کند. در هنگامی که تسمه کولر یا دینام آسیب ببیند بر روی موتور فشار زیادی وارد می شود و از سوی دیگر امکان دارد حتی خودرو روشن هم نشود.
روش کار تسمه دینام خودرو
تسمه دینام خودرو از یک سیم پیچ که استاتور نام دارد بهمراه یک جهت کننده ولتاژ، تعدادی جاروبک که ارتباط الکتریکی را با روتور حفظ می کنند و قرقره تشکیل شده است که جزء قطعات ثابت دینام به شمار می روند و اجزای دینام، قطعات مختلفی دارد که از آن میتوان به پروانه خنک کن، پولی، در پوش جلو، آفتامات و… اشاره کرد. به جز قرقره تمامی این قطعات داخل یک حفاظ آلومینیومی قرار دارند. زمانی که موتور خودرو روشن است دینام برق را با استفاده از سیم پیچ، برای خودرو تامین می کند. در واقع آرمیچر دینام با کمک بالشتک های بدنه آن با چرخش در مدار مغناطیسی برق تولید می کند و به کمک زغال ها انرژی تولید شده دریافت می شود و به قطعاتی که انرژی الکتریکی نیاز دارند برق می فرستد.
تأثیرات خرابی تسمه دینام بر خودرو و علائم آن
تسمه دینام خودرو به علت کارکرد مداوم، قطعه ای با استهلاک بالا است. به همین علت باید به صورت دائم سلامت آن چک شده و مورد بررسی قرار بگیرد. برای تعویض تسمه دینام زمان مشخصی مطرح نمی شود و معمولاً به منظور تضمین سلامت دیگر سیستم های خودرو که عملکرد بی نقصشان به سلامت تسمه دینام وابسته است، توصیه می شود با هر بار سرویس دوره ای اتومبیل، این قطعه هم به صورت دقیق، مورد بازرسی قرار گیرد. به علت آن که اگر تسمه دینام خراب شود علاوه بر اختلال در شارژ باتری خودرو و تامین برق مورد نیاز قطعات برقی خودرو، پمپ هیدرولیک فرمان و نرمی فرمان، کمپرسور و سیستم تهویه مطبوع خودرو باعث از کار افتادن پمپ آب و پروانه شده در نتیجه سبب میشود عملکرد سیستم خنک کاری با مشکل جدی مواجه شود. براین اساس از عواقب خرابی تسمه دینام خودرو می توان به خطر جوش آوردن و داغ کردن موتور اشاره کرد.
>> عدم کنترل مناسب بر فرمان:
در صورتیکه تسمه دینام خودرو خراب شود کنترل ماشین سخت می شود. فرمان های هیدرولیک به نرمی و فرمان پذیری بالا معروف هستند. در صورتیکه فرمان خودرو شما سفت شد حرکت دادن فرمان خیلی سخت میشود و به احتمال زیاد در تسمه دینام با مشکلی اساسی مواجه هستید.
>> مشاهده شل بودن، پوسیدگی یا سفت بودن تسمه دینام خودرو:
خوردگی تسمه تایم خودرو یکی دیگر از نشانه های خرابی تسمه دینام خودرو می باشد. خودرو به یک باره و ناگهانی مشکل را بروز نمی دهد و در ابتدا تلاش می کند راننده را با هشدارهایی متوجه مشکل و خرابی کند تا فرد در کوتاه ترین زمان فرصت داشته باشد به تعمیرگاه برود تا با مشکل خاصی مواجه نشود.
با مشاهده علائم خرابی تسمه دینام خودرو می توانید دررفتگی یا پاره شدن تسمه را هم چک کنید تا مطمئن شوید که مشکل از تسمه است یا دینام خودرو کارش را بدرستی انجام نمی دهد، اگر تسمه دچار خوردگی یا پوسیدگی شده باشد، بهتر است اقدام به تعویض آن کنید؛ زیرا علائم بالا در آینده مطمئنا برای خودرو مشکلاتی را بهمراه خواهد داشت. همینطور برای اطمینان از عملکرد خوب دینام ماشین مطمئن شوید که سفت یا شل بودن بیش از حد تسمه سبب می شود تا دینام خودرو کار خود را بدرستی انجام ندهد.
>> بالا رفتن دور موتور و داغ کردن خودرو:
گرمای زیادی در نزدیکی موتور در زمان احتراق و حرکت خودرو ایجاد می شود. در صورتیکه دیدید که بدون هیچ دلیلی دور موتور در حال بالا رفتن است و در درون کاپوت گرمای زیادی را حس کردید، حتماً تسمه دینام خودرو را چک کنید. در این حالت شدیداً توصیه می کنیم به رانندگی ادامه ندهد، گرم شدن بیش از حد موتور سبب میشود فشار زیادی بر آن وارد شود.
>> چرب شدن تسمه:
خیلی از رانندگان هنگامی که صدای جیر جیر از خودرو می شنوند بدون مراجعه به تعمیرگاه معتبر، تسمه دینام خودرو خود را روغن میزنند. وجود روغن سبب میشود عملکرد تسمه دینام با مشکل رو به رو شود و حتی امکان دارد سبب اختلال در کارکرد موتور شود. براین اساس هیچوقت برای رفع صدای تسمه دینام با روغن آنرا چرب نکنید یا روی آن صابون نکشید. چراکه وجود روغن سبب لیز خوردن تسمه و ایجاد صدای بیشتر از آن خواهد شد. صابون کشیدن تسمه دینام ماشین هم نمی تواند به کاهش صدای جیر جیر از خودرو کمک کند.
>> روشن شدن چراغ هشدار باتری خوردو:
چراغ هشداردهنده که بر روی صفحه کیلومترشمار قرار گرفته، عموما به شکل یک باتری است، در صورتیکه روشن شود و عبارت ALT و GEN را نمایش دهد، یعنی تسمه دینام خودرو خراب شده است. چراغ باتری شکل پشت آمپر به کامپیوتری متصل میشود که با استفاده از دینام ماشین، مقدار ولتاژ خروجی را بررسی می کند.
چراغ روی داشبورد زمانی روشن می شود که ولتاژ خروجی از تسمه دینام خودرو از محدوده تعيين شده بالاتر یا پائین تر برود. هر زمان مقدار ولتاژ به محدوده تعيين شده برسد، چراغ خاموش می شود. هنگامی که خرابی دینام خودرو در مراحل اولیه باشد، چراغ چشمک زن است و چند ثانیه روشن و دوباره خاموش می شود. گاهی اوقات هم فقط در شرایطیکه لوازم برقی مانند چراغ های جلو فعال میشوند ، روشن می شود.
>> کارکرد ناقص کولر و تهویه مطبوع:
در صورتیکه سرمای کولر به اندازه معمول نیست و یا اصلاً کار نمی کند ممکن است تسمه دینام هیدرولیکی خودرو خراب شده باشد.
>> خوابیدن باتری:
به این علت باطری ماشین ها طراحی نشده اند که از برق شان به صورت طولانی مدت استفاده شود. باطری برای این طراحی شده تا برق لازم برای استارت زدن را در اختیار خودرو قرار بدهد و بقیه کار را به بخش های دیگر بسپارد. تشخیص یک باتری خوابیده در مقایسه با تشخیص تسمه دینام خودرو از کار افتاده بسیار آسان تر است. ماشین را با هل دادن روشن کنید، آنگاه وایرهای باطری را بردارید. اندکی صبر کنید. در صورتیکه دینام نتواند سیستم را شارژ کند، خودرو خیلی زود خاموش خواهد شد و معلوم خواهد شد مشکل از کجاست.
چنانچه اتومبیل روشن بماند و درجا کار کند، پس به احتمال زیاد مشکل از باتری است. زمانی که دینام خوب کار نکند، باتری به جای اینکه بعنوان یک انباره عمل کند، مجبور است از دینام جریان برق بیشتری را بیرون بکشد تا ضعف تسمه دینام خودرو را جبران کند. در اینصورت حتی بهترین باتری هم در نهایت از کار خواهد افتاد. هنگام چرخاندن سوئیچ صدای تلق تلق نشان خوابیدن باتری است.
>> چراغ های کم نور یا کم و زیاد شدن نور چراغ:
از آن جایی که نیازهای برقی خودرو به وسیله تسمه دینام خودرو تأمین می شود، زمانی که کاراییش پائین بیاید، دستگاه های برقی هم خوب کار نمی کنند. در اینصورت چراغ های جلو و چراغ های روی داشبورد، امکان دارد کم نور شده و یا شدیداً پرنور شوند که این پرنوری نشان از برق رسانی بالا بوده و باعث میشود چراغ خودرو داغ شود. همینطور کم و زیاد شدن نور چراغ ها هم به علت نوسان برق خودرو و نشانه های خرابی تسمه دینام خودرو می باشد.
>> استشمام بوی سیم یا لاستیک سوخته:
از دیگر علل بروز مشکل در تسمه دینام خودرو می توان به بوی سیم یا لاستیک سوخته اشاره نمود و در نتیجه داغ شدن تسمه، یکی از علائم خرابی دینام خودرو است. زیرا هنگامی که دینام شما تراز نباشد تسمه با نیروی اصطکاک بیشتری کار کرده و سبب میشود بوی سوختگی بوجود آید. جریان برقی که توسط دینام خودرو تولید میشود توسط سیم های بلند و کوتاه منتقل می شوند. هر مشکلی در رابطه با سیم ها یا اتصالات، میتواند جریان برق را کم یا به کلی قطع کند. در صورتیکه در سیم ها و اتصالات، مشکلی رخ دهد گاهی اوقات چراغ ها پرنورتر میشوند ، چون دینام خودرو برق بیشتری تولید می کند تا بر مشکل غلبه کند. در این وضعیت، بوی سیم داغ شده هم استشمام می شود.
پیشگیری از خرابی تسمه دینام خودرو
راههای ساده ای برای جلوگیری از خرابی تسمه دینام خودرو وجود دارد.علائم خرابی تسمه دینام خودرو فقط به اتومبیل های ایرانی یا ارزان قیمت مربوط نمیشود. در ادامه راهکار هایی برای جلوگیری از خرابی تسمه دینام خودرو توصیف می کنیم:
- برای جلوگیری از خرابی تسمه دینام خودرو در ماشین از باتری های با ظرفیت بالا و حداقل ۶۵ میلی آمپر ساعت استفاده کنید.
- از نظر افتادگی یا سفتی دست خود تسمه تایم را چک کنید تا تسمه دینام خودرو خراب نشود.
- برای جلوگیری از خرابی تسمه دینام خودرو، سرعت کولر گازی فن را در مواقع غیر ضروری، افزایش ندهید و در سطح پائین آنرا تنظیم کنید.
- چراغ های جلو را هنگام متوقف شدن وسیله نقلیه یا در زمان روشنایی روز برای عدم خرابی تسمه دینام خودرو روشن نکنید.
زمان تعویض تسمه دینام خودرو
برای تعویض تسمه پروانه یا تسمه دینام خودرو هیچگاه نمیتوان زمان دقیق یا حتی تقریبی را مشخص کرد. یعنی نمی توان گفت که بعد از چند هزار کیلومتر یک خودرو به تسمه های جدیدی نیاز دارد ولی بعنوان یک قاعده ی کلی، تسمه دینام خودرو معمولاً بیش از ۵ سال یا ۸۰ هزار کیلومتر دوام نمی آورد و باید نسبت به تعویض آن اقدام کرد. تسمه دینام در برخی ازخودروها تا ۱۲۰ هزار کیلومتر را هم بدون مشکل کار می کند؛ ولی باید به دفترچه راهنمای هر خودرو برای فهمیدن زمان دقیق تعویض آن رجوع کرد. با گذشت زمان تسمه دینام به علت این که تحت فشار و حرارت زیادی قرار دارد، کارایی اش را از دست می دهد و مستعد پاره شدن می شود. زمان تعویض این تسمه ها به عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از مهم ترین آن ها کیفیت ساخت و مواد اولیه می باشد.
* خرابی تسمه دینام خودرو سبب میشود شارژ باتری متوقف می شود که از طریق چراغ باطری میتوان این مشکل را متوجه شد.
* خرابی یا پاره شدن تسمه دینام خودرو هم باعث میشود تا واترپمپ از کار بیفتد و جریان آب در موتور گردش نداشته باشد. از این جهت بعد از پاره شدن این تسمه با فاصله چند دقیقه ای موتور خودرو شما جوش می آورد.
* از آنجا که پمپ فرمان هیدرولیک نیز نیرویش را از تسمه دینام خودرو تامین می کند، پس خرابی این تسمه به معنای ایجاد مشکل در کنترل فرمان هیدرولیک خواهد بود.
آیا رانندگی بدون تسمه تایم و تسمه دینام خودرو میسر است؟
در صورتیکه برای تسمه دینام خودرو در خودروهای قدیمی، مشکلی ایجاد می شد، این قابلیت را داشت که از یک طناب بطور موقتی به جای تسمه دینام استفاده نمود ولی این امکان در خودروهای جدید به هیچ وجه وجود ندارد و در صورتیکه احساس کردید که برای تسمه دینام مشکلی به وجود آمده است، لازم است تا سریعا موتور را خاموش و از امداد خودرو کمک بگیرید.
گردآوری: بخش خودرو سرپوش
- 15
- 1