چند روزی می‌شود که نهادهای مربوطه برای کنترل اعتراضات مردمی تصمیم گرفته‌اند، تلگرام و اینستاگرام را فیلتر کنند تا شاید بتوانند راحت تر بر وضعیت پیش آمده فائق آیند و کنترل فضا را در دست گیرند. با این‌‌حال، براساس گزارش‌های رسیده با مسدود شدن تلگرام و اینستا کار وبار هزاران کسب و کار مجازی مختل شده است. به گفته فعالان کسب وکار نو دولت درحالی یک شبه کاروبار هزاران استارتاپ مجازی را سکه کرده که منشاء اصلی اعتراضات مردمی معضل بیکاری و عدم وجود بسترهای مناسب ایجاد کسب و کار بوده است و این رفتاری تناقض آمیز است.
بیش از ۴۰ میلیون ایرانی در تلگرام عضویت دارند.این در حالی است که ۴۰درصد از مجموع ۶۰۰ هزار کانال ایرانی در تلگرام، به نوعی فروشگاه مجازی به حساب می‌آیند.
منشور شهروندی با فیلترینگ نمی خواند
درمنشور حقوق شهروندی و اسناد بالادستی بر ایجاد و صیانت از رونق کسبوکارهای اینترنتی تاکید شده است که در حال حاضر با فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام به عنوان دو محیط مهم رونق استارات آپ‌ها، حدود ۱۵ هزار کسب و کار مجازی، دچار شوک شده‌اند. بعد از شکل گیری تجمعات در شهرهای بزرگ مخصوصا تهران، اصفهان و تبریز، تلگرام و اینستاگرام به‌طور کامل از دسترس خارج شد. این درحالی است که پیش از آن بسته‌های اینترنتی اپراتورهای کشور هم از کار افتاده بودند.
اگرچه دو روز پیش، وزیر ارتباطات در پیامی توییتری خبر از موقتی‌بودن فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام داد و روز گذشته در توییتی حتی از کاربران شبکه های مجازی عذر خواهی کرد، اما همین چند روز آشفتگی در اوضاع عمومی کشور کافی بود تا فروش بسیاری از کسبوکارهای مجازی را به صفر رسانده و از رونق بیندازد تا جایی که برخی از کارشناسان معتقدند ادامه این روند می تواند موجب ورشکستگی کامل تجارت‌های مجازی شود.در همین رابطه «همدلی»، پای حرف فعالان کسب وکارهای نو نشست تا از تاثیر فیلترینگ بر کارشان و راهکارهایی احتمالی که آنها برای خروج از بحران پیش آمده طراحی کردند، بپرسد.
علی، یک سالی می شود در تلگرام یک فروشگاه مجازی خرید لباس راه انداخته است. او می‌گوید: « چند ماهی بود که کارو بارمان رونق گرفته بود و هفته ای حداقل تا ۱۰ قلم جنس می فروختیم ولی در چند روز گذشته که تلگرام فیلتر شد، دیگر درخواستی نداشتیم و می توان گفت به شکلی صد درصد کارمان خوابیده است. »
ایجاد ناامنی در کسب و کارهای مجازی
سینا، که دوسالی می شود در زمینه تبلیغات در تلگرام کار وبارش را راه انداخته می گوید: «این گونه نیست که یک فروشگاه مجازی راه بیندازید و کارتان فورا بگیرد. حداقل یکی دوسال طول می کشد تا بازاریابی شما جواب دهد، کار و بار من تازه کمی جان گرفته بود ولی حالا با فیلتر شدن تلگرام چند روزی است که دیگر هیچ متقاضی و مشتری نداریم. » به گفته او: « نفس فیلتر کردن تلگرام به کار ما آسیب نمی‌رساند، بلکه این تبعات آن یعنی این عدم احساس امنیتی که فیلترینگ ایجاد کرده برای ما خطرناک است.»
علی رضا سالمیان از اصفهان که مدیر عامل پاساژ اینترنتی دوکاچته (در گویش اصفهامی به معنای ویترین است) می گوید: « دوسال و نیم است که کالاهای صنعتی و خدماتی مثل قطعات خودرو را از طریق استارتآپ طراحی شده به فروش می رساند. »
او درباره فیلتر شدن تلگرام گفت: « این اقدام شاید در کوتاه مدت مشکلاتی را برای کسب وکار مجازی به وجود بیاورد اما از آنجایی که یکی از مولفه های اساسی ساختن استارت آپ ها امکان سنجی است، ما از همان آغاز و قبل از آن که کارمان را شروع کنیم، همه محدودیت ها را بررسی کردیم. یعنی اینکه این احتمال را می دادیم که تلگرام و فیلتر شود. امکان سنجی در واقع اینت امکان را برای ما ایجاد می کرد که بتوانیم راه حل های جایگزین داشته باشیم. مثلا ما سایت هم داریم و با خریداران خود از طریق اس ام اس ایمل و تلفن در ارتباط هستیم. »
سالمیان با بیان اینکه فیلترینگ دائم تلگرام غیرممکن است به آخرین توییت مدیرعامل تلگرام پاول دورف که گفته احتمالا در آینده ای نزدیک فیلترینگ تلگرام ناممکن خواهد شد، ارجاعمان می دهد.
سالمیان می گوید: حدود ۱۰ درصد از کسانی که از اینترنت استفاده می کنند از دیجی کالا خرید می کنند. از طرفی حدود ۴۰ درصد ایرانی ها براساس آمارهای موجود از تلگرام استفاده می کنند از این رو محیط تلگرام برای ما خیلی مهم است و لازم است که دولت براساس تعهدی که داده هر چه سریع تر وضعیت را به حالت قبل برگرداند. مدیرعاملپاساژ اینترنتی دوکاتچه بدترین اتفاق ممکن برای کسب و کار مجازی را اعمال محدودیت شدید بر اینترنت عنوان می کند و می گوید: اگر دولت یک زمانی اینترنت را قطع کند، دیگر حتی راهکارهای امکان سنجی هم به کارمان نمی آید.
محمد یک استارت آپیست دیگر از تهران به همدلی می گوید: شاید فیلترینگ تلگرام در کوتاه مدت کسب وکار نوین رات با مشکل مواجه کند اما در بلند مدت استارت آپ ها راهکارهای تازه ای برای ادامه حیات خود پیدا می کنند. چرا که به گفته اودر کسب وکار نو خلاقیت نقشی محوری دارد».
*هشدار درباره ادامه فیلترینگ؛ ۱۵۰زار شغل ورشکسته خواهند شد
در حالی که برخی آمارهای غیر رسمی حکایت از ۳۰هزار کسب وکار اینترنتی در کشور است اما نایب رییس کمیسیون کسبوکارهای نوین اتاق ایران می گوید: « بین ۱۰ تا ۱۵هزار کسب وکار نو در بستر فضای مجازی اداره می شوند.» افشین کلاهی هشدار داده که در صورت دائمی شدن فیلترینگ این استارت آپ ها به صورت کامل ورشکسته خواهند شد.
نایب‌رئیس اول کمیسیون کسبوکارهای نوین و دانش‌بنیان اتاق ایران معتقد است که بین ١٠ تا ١۵هزار کسب‌وکار درحال حاضر در کشور ما به صورت کاملا مجازی اداره می‌شوند و درصورت دایمی‌شدن فیلترینگ به صورت کامل ورشکسته خواهند شد.
شاهین مدیر یک استارت آپ نیز می گوید: « یکی از شعارهای دولت یازدهم و دوازدهم، ایجاد «دولت الکترونیک» بوده و اکنون فیلتر کردن تلگرام و اینستا حتی به صورت محدود از دولت قابل قبول نیست. چرا که بسایری از ما جوان ها که در بازارهای سنتی امکانی برای کار نداشتیم همه زندگی مان را بر روی ایجاد یک فروشگاه مجازی گذاشتیم. حتی چند روز فیلتر شدن تلگرام، برای ما زیان ده است. آیا این اقدام دولت باعث نمی شود تا امنیت تجارت مجازی را به خطر بیندازد؟ در کار ما ارتباط امر مهمی است ولی الان شاهدیم که ارتباطات قطع شده است این اقدام دولت باعث می شود تا احساس ناامنی به ما فعالان کسب وکار نو که تلاش می کنیم به اقتصاد کشور کمک کنیم ایجاد می کند و کیست که نداد امنیت اقتصادی مولفه ای مهم برای هر تاجر و سرمایه گذاری است.
شاهین می گوید: « ما سایت هم داریم اما سایت‌ها مانند کانل تلگرام و حتی اینستاگرام ظرفیت پاسخگویی به نیازهای کاربران را ندارند؛ ما از طریق فضای مجازی در حال فعالیت هستیم تلگرام و فضای مجازی بخشی از کار ما است. امکان دارد مشتری کاری داشته باشه که نتواند از طریق سایت از ما طلب کند پس حضوری مراجعه میکند که با این فیلترینگ تاثیر خود را گذاشته و سفارشهای ما کمتر شده است. »
مهدی فیروزی که یک مدیر سفارش گیری انلاین صبحانه است می‌گوید: یک سالی می شود که کارمان را شروع کرده ایم او در پاسخ به این سوال که فیلترینگ تلگرام تا چه اندازه باعث کاهش تقاضا شده است، پاسخ می‌گوید: سفارشهای قراردادی شرکت تغییری نداشته است بیشتر این محدودیت باعث کاهش تقاضای مشتریان غیر شرکتی و نامشخص شده است. مثلا امروز مشتریانی که می‌خواستند سفارش خود را تغییر دهند، نمی توانستند با ما ارتباط بگیرند چون ما از طریق کانال تلگرام با انها در ارتباطیم. خلاصه این چند روزه مضرر شدیم.
از او می پرسم آیا شما در زمان راه اندازی کارتان فیلتریا قطع شدن اینترنت را پیش بنی کرده بودید و در این باره چه راهکارهای جایگزینی داریدف پاسخ می دهد: از آنجایی که استارت اپ‌ها کلا انلاین هستند اگر مسئله ای پیش بیاید واقعا کار ما فلج می‌شود استارت اپ‌هایی مثل «بامیلو»، «دیجی‌کالا» و «اسنپ» کارهای هستند که در بستر فضای مجازی شکل گرفته اند. اگر دولت تغییر یا وقفه‌ای میان مدت یا بلند مدت ایجاد کند بی شک همه این تجارت‌ها که سرمایه بسیاری را در اقتصاد به گردش در آورده و همچون خونی تازه به شریان های اقتصاد کشور می ریزند، ناکار خواهند شد و اقتصاد کشور ضربه ای غیر قابل جبران متحمل خواهد شد. خب ما هم جزئی از همین جریان تجارت مجازی هستیم.
بهانه جور شد
یک فعال کسب وکار نو در تلگرامش نوشته عده‌ای مدت‌ها دنبال فیلتر تلگرام بودند و بالاخره بهانه‌‌ی آن جور شد.
حالابگویید از فیلتر تلگرام چه سودی عایدتان‌شد؟ اگر دیروز روی گوشی مردم فقط یک تلگرام نصب بود، امروز به لطف شما، یک‌تلگرام و یک فیلتر شکن نصب کرده‌اند! شما به راحتی، هزاران کسب و کار استارتاپی کوچک که در طی این چند سال هزاران شغل درست کرده بودند را، یک شبه نابود کردید. درحالی‌‌که همین بیکاری، مردم معترض را به خیابان‌ها کشاند!
کاش این درک را داشتید و در کنار هزینه‌های سرسام آور مراقبت و فیلترینگ، کمی هم روی آموزش «سواد رسانه‌ای»سرمایه‌گذاری می کردید.
رضا نحوی
- 14
- 5
