قانون پایانه‌های فروشگاهی که پیش‌تر در مجلس تصویب شده، به گفته مسئولان سازمان فناوری اطلاعات ایران می‌تواند تحول جدیدی در حوزه حسابداری و درنهایت، خریدهای روزمره مردم ایجاد کند. این سند قرار است در فاز اول فعالیتش صورتحساب‌های الکترونیکی را به‌عنوان سند مثبته حسابداری بپذیرد و در فازهای بعدی، خریدهای روزمره مردم نیز به‌صورت تمام الکترونیکی انجام می‌شود تا رسید کاغذی حداقل مصرف ممکن را داشته باشد. تخمین زده می‌شود در ۸ماه گذشته بیش از ۱۵۵میلیارد تومان هزینه کاغذ مخصوص دستگاه‌های پوز شده است؛ رقمی که در هر ماه به بیشتر از ۱۹میلیارد تومان می‌رسد. روزانه ۱۲۰ و ۹۰میلیون تراکنش شاپرک و شتاب انجام می‌شود که مصرف کاغذ و آلودگی زیست‌محیطی تنها یک جنبه آن است. حرکت به سمت دیجیتال‌شدن این ماجرا، باعث کاهش خروج ارز از کشور، تقویت فین‌تک‌ها (استارتاپ‌های حوزه مالی) و... خواهد شد. همشهری در این گزارش، جوانب این قانون و دلیل اهمیت آن را بررسی کرده است.
هدررفت هزینه در خریدهای روزانه
آمارها نشان می‌دهد، روزانه بیش از ۲۰۰میلیون تراکنش مالی در کشور اتفاق می‌افتد که ناشی از خریدهای آنلاین و غیرآنلاین است. اگر خریدار برای خرید روزانه‌اش تراکنشی انجام داده باشد و پرداخت او از طریق دستگاه‌های کارتخوان یا POS انجام شده باشد، فروشنده ناچار است دست‌کم یک رسید به او تحویل بدهد و یک رسید (رسید فروشنده) را نگه می‌دارد؛ یعنی در بهترین حالت، اگر خریدار رسیدش را دریافت نکند، می‌توان یک کاغذ رسید در هر خرید صرفه‌جویی کرد. با این همه، مصرف کاغذ به‌طور قابل‌توجهی همچنان ادامه خواهد داشت. مشکل بزرگ‌تر اینکه، کاغذهای دستگاه‌های کارتخوان از نوع گرانی هستند که برای واردات آنها مقدار قابل‌توجهی ارز از کشور خارج می‌شود.
راه‌حل؛ اپلیکیشن به‌جای POS
برای حذف کاغذ در خریدهای خرد و روزمره همین الان نیز راهکارهایی توسط استارتاپ‌ها به‌وجود آمده است. نیما امیرشکاری، مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در این‌باره به همشهری می‌گوید: در این فرآیند، استارتاپ‌های حوزه مالی یا فین‌تک‌ها اپلیکیشن‌هایی مبتنی بر سیستم کیف پول الکترونیکی طراحی کرده‌اند. با استفاده از این سامانه‌ها، فروشنده و خریدار توسط یک سیستم الکترونیکی و اپلیکیشن به یکدیگر متصل می‌شوند و پرداخت هزینه صرفا از طریق کیف پول الکترونیکی که روی موبایل خریدار نصب شده، صورت می‌گیرد. در این مدل، اطلاعات تراکنش برای هر دو طرف به‌صورت الکترونیکی و در لحظه ثبت می‌شود. در واقع، در این مدل رسید صادر می‌شود اما صورت ظاهری آن متفاوت است.
رسیدهای کاغذی، حسابداری الکترونیکی
شرکت‌های بزرگ و کوچک یا حتی مأموران خرید شرکت‌ها برای اینکه در نهایت مالیات درست و دقیقی را پرداخت کنند، باید به‌صورت سنتی اسناد مثبته حسابداری‌شان را به شکل کاغذی و پرینت‌شده نگهداری کرده و به مأمور مالیات نشان دهند. این در حالی است که خود این شرکت‌ها عموما حساب‌هایشان را به‌صورت الکترونیکی و با استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری نگهداری می‌کنند و در مراودات مالی داخلی‌شان عمدتا نیازی به استفاده از کاغذ ندارند. در چنین رویکردی، استهلاک شرکت و مصرف کاغذ به شکل قابل توجهی بالا رفته و خطا نیز افزایش پیدا می‌کند.
راه‌حل؛ رسید الکترونیکی برای شرکت‌ها
قانون پایانه‌های فروشگاهی که به گفته امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات، یکی از مترقی‌ترین قوانین در زمینه به‌رسمیت‌شناختن صورتحساب‌های الکترونیکی و نرم‌افزارهای فروشگاهی است، قرار است نگه‌داشتن حساب و کتاب مالیات را بهینه‌سازی کند. نیما امیرشکاری، مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی به همشهری می‌گوید: «هدف این قانون تسهیل فرایند مالیات بر ارزش افزوده است. قبلا سیستم‌های مبتنی بر صندوق فروشگاهی توسط سازمان مالیاتی پیش می‌رفت که برای اصناف و دولت هزینه‌بر بود اما با سیستم جدید این مشکلات تا حد زیادی برطرف شده است. در این شیوه، حافظه مالیاتی قوی‌تر می‌شود.» در این سیستم جدید، اگر رسیدهای دیجیتال به‌عنوان اسناد قانونی شناسایی شوند، هزینه‌ها به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته و فرایندها دقیق و شفاف می‌شود.
- 11
- 3
