چای یکی از محبوبترین نوشیدنی ها به خصوص در منطقه آسیا محسوب می شود که بازار جهانی پویایی نیز دارد. ایران نیز یکی از تولیدکنندگان این محصول است که بنا به اقتضای بازار بخشی از نیاز کشور را خود و بخشی دیگر را از کشورهایی همچون هند و سریلانکا تامین می کند. با این وجود تولید این محصول در جهان نیز رو به کاهش است که عمدتا به دلیل محدودیت های ناشی از بیماری کرونا در کشورهای صاحب این صنعت است. اگرچه داده های آماری نشان می دهد در سال ۲۰۲۱ ارزش بازار جهانی چای از ۲۲ میلیارد دلار عبور کرده و کارشناسان نیز پیش بینی می کنند ارزش این بازار تا سال ۲۰۲۷ به ۳۰ میلیارد دلار برسد.
در راستای بررسی شرایط حاکم بر بازار چای داخلی و همچنین تحلیل بازار جهانی چای بازار گفتگویی با «احمدرضا بخشی، نماینده سازمان جهانی چای در ایران» انجام داده است.
*ارزیابی شما از وضعیت فعلی چای به خصوص از نظر قیمتی چیست؟
با توجه به تغییر نرخ تعرفه گمرکی و تغییر پایه ارزش گمرک، در چای وارداتی افزایش قیمت خواهیم داشت. در واقع بر اساس برآوردهای صورت گرفته و با توجه به تقریبا ۱۰ برابر شدن خدمات بسته بندی و حمل و نقل و همچنین تغییر نرخ پایه ارزش گمرک حدود ۳۰ درصد افزایش قیمت را در چای وارداتی خواهیم داشت.
*این افزایش قیمت از چه زمانی اعمال خواهد شد؟
نظر قطعی را سازمان حمایت از مصرف کنندگان باید بدهد اما در صنف وارد کننده ها و بسته بندی کاران این صحبت هست که اگر این درصد افزایش قیمتها لحاظ نشود قطعا دیگر ادامه کار مقرون به صرفه نخواهد بود.
*در بحث چای داخلی وضعیت بازار و قیمت ها به چه نحو است؟
در حوزه چای داخلی سازمان چای کشور در واقع سازمان اصلح است و لذا بهتر است این دوستان اظهار نظر کنند اما با توجه به تورم جاری در کشور این افزایش قیمت نه به شکل دلاری واردات اما به تبع درصدی کمتر از چای خارجی، در مورد چای ایرانی نیز شاهد افزایش قیمت خواهیم بود.
*با توجه به اینکه شما نماینده سازمان جهانی چای در ایران هستید و قطعا بر وضعیت جهانی چای نیز اشراف دارید، در حال حاضر و با توجه به تمام مسائل موجود در جهان از جمله خشکسالی ها، کووید ۱۹، جنگ روسیه و غیره تحلیل تان از بازار جهانی چای چیست؟
با توجه به بحران بیماری کووید ۱۹ که در ۲ سال گذشته در جهان داشتیم و سطح کشت محصول پایین آمده در کشورهای سریلانکا و هندوستان به دلیل قرنطینه هایی که اعمال شد، سطح کشت جهانی چای هم پایین آمده است. به طوری که می توان گفت بین ۲۰ تا ۳۰ درصد تولید کشورهای صاحب چای کاهش یافته است. لذا اکثر تولید کننده های محصولات غذایی از جمله تولید کنندهای چای سعی بر این دارند که اول نسبت به تامین نیاز داخلی خود اقدام کنند و الباقی را صادرات کنند؛ یعنی مثل سابق نیست که فقط به طیف صادرات و ارزآوری برای کشور خود نگاه کنند.
*با این تفاسیر نوسانات قیمت چای در هند و سریلانکا چگونه است؟
موضوع مهم این است که یکی از کشورهایی که ما به صورت کلان بار از آنجا وارد می کردیم کشور سریلانکا است که به دلیل فروپاشی سیستم سیاسی و اقتصادی این کشور می بینیم که قیمت چای در درون این کشور بین ۶۰ سنت تا یک دلار به ازای هر کیلوگرم افزایش یافته است. همچنین در هندوستان نیز افزایش قیمت چای داریم؛ یعنی غیر از عوامل داخلی که شامل بخشنامه های دولتی است که به افزایش قیمتها در کشور ما منجر شود، گران شدن چای در کشورهای صادر کننده هم یکی از عوامل گرانی در سالی که در پیش رو داریم، خواهد بود. البته این منحصر به چای نیست بلکه به تمام صنایع غذایی در دنیا مربوط می شود یعنی تمام دنیا این بحران غذایی را پیش رو دارند.
ایران در جایگاه دوازدهم جهانی تولید چای در سال زراعی ۲۰۲۰-۲۰۲۱
گفتنی است بر اساس آخرین گزارش منتشر شده از سوی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، فائو، در سال زراعی ۲۰۲۰-۲۰۲۱ کشور چین بیشترین تولید چای را رقم زده است که به میزان ۲.۹۷ میلیون تن بوده است. بر این اساس کشورهای هند، کنیا، آرژانتین، سریلانکا، ترکیه، ویتنام، اندونزی، میانمار و تایلند نیز در جایگاه دوم تا دهم بزرگترین تولید کنندگان محصول چای قرار دارند.
فائو همچنین می گوید: در سال زراعی ۲۰۲۰-۲۰۲۱ ایران نیز از نظر حجم تولید چای در جایگاه دوازدهم دنیا قرار گرفته است. این در حالی است که در سال زراعی قبلتر ایران یک پله بالاتر و در جایگاه یازدهم دنیا جای داشته است اما به دلیل کاهش حجم تولید، بنگلادش جای ایران را در رتبه یازدهم گرفته است.
بر اساس گزارش سازمان فائو، در سال زراعی نامبرده کشور کنیا حدود ۶۰۰ هزار تن چای به بازارهای جهانی صادر کرده و به این ترتیب بزرگترین صادر کننده این محصول محسوب می شود. همچنین این گزارش نشان می دهد: کشورهای «چین، سریلانکا، هند، ویتنام، اوگاندا، آرژانتین، امارات، مالوی، اندونزی و لهستان» در جایگاه دوم تا دهم جای دارند.
گزارش فائو همچنین حاکی از این است: در بحث واردات چای کشور پاکستان با ۲۵۴ هزار تن بزرگترین وارد کننده در دنیا است و پس از آن نیز کشورهای «روسیه، انگلیس، ایالات متحده، مصر، امارات، مراکش، ایران، عراق و چین» در جایگاه دوم تا دهم دنیا قرار دارند. به این ترتیب ایران در سال ۲۰۲۰-۲۰۲۱ هشتمین وارد کننده بزرگ محصول چای از بازارهای جهانی بوده است.
- 13
- 6
