به گزارش ایلنا، بارها از طریق کارشناسان مختلف اعلام شده که مصرف هورمون در مرغداری‌ها بسیار بی اساس، غیرعلمی و قدیمی است و قاعدتا نباید نیاز به توضیح داشته باشد. اما متاسفانه اظهار نظرهای غیر کارشناسی از سوی طبقه تحصیلکرده جامعه جای بسی تامل دارد. بنابراین جهت روشن سازی اذهان عمومی و رفع نگرانی های احتمالی هموطنان عزیز ذکر چند نکته ضروری است.
از نقطه نظر اندوکرینولوژی یا هورمون شناسی طیور اساساً هورمون‌های موثر بر رشد به دو دسته پروتئینی و استروئیدی تقسیم می‌شوند؛ هورمون‌های پروتئینی مثل هورمون رشد به‌علت ماهیت ساختمانی اگر به‌صورت خوراکی مصرف شوند، سریعا در دستگاه گوارش تجزیه و غیرفعال شده و اگر قرار باشد به‌صورت تزریقی استفاده شوند براساس مطالعات صورت گرفته در دهه‌های گذشته، باید تزریق به پرنده روزانه و به دفعات اتفاق بیفتد که این امر با توجه به تعداد بسیار زیاد پرندگان در مرغداری‌ها از نظر اجرایی غیرممکن بوده و به همین دلیل استفاده از هورمون‌های رشد با ماهیت پپتیدی در طیور به‌طور کامل منتفی است.
مصرف هورمون‌های استروئیدی مانند استروژن، پروژسترون، تستوسترون، زرانول و ترونبولون در حیوانات جهت رشد محدود به گاو و گوسفند و آن هم در کشورهای پیشرفته در چارچوب مقررات FDA و اتحادیه اروپا است. از آنجا که عضلات پرنده به‌ویژه عضله سینه که قسمت ارزشمند و عمده گوشت مرغ را به خود اختصاص می‌دهد در روند تکاملی و اهلی شدن گونه ماکیان (گالوس گالوس) وظیفه اصلی خود یعنی به‌حرکت درآوردن بال‌ها جهت پرواز را از دست داده و بنابراین اساساً سلول‌های عضلانی مرغ فاقد گیرنده‌های فعال و پاسخگو به این هورمون‌ها است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که استفاده از هر نوع هورمون در مرغ غیرعلمی، بی تاثیر و غیرقابل اجرا خواهد بود.
از نقطه نظر علم پرورش طیور نیز چنین می‌توان عنوان کرد که شاید علت بروز شبهه مصرف هورمون در ذهن افراد، رشد سریع طیور گوشتی در دهه‌های اخیر است که این امر حاصل مطالعات مداوم و طولانی اصلاح نژادی در طیور گوشتی در سطح بین‌المللی است. به‌طوری که جوجه گوشتی که در حدود ۹۰ سال قبل در عرض ۱۰۰ روز با خوردن ۷/۴ کیلوگرم دان، وزن یک کیلوگرمی می‌گرفت در حال حاضر با کسب صفات ژنتیکی برتر در کمتر از ۳۵ روز به ازای مصرف هر ۶/۱ کیلوگرم دان حدود یک کیلوگرم وزن گیری دارد. حتی در بسیاری از موارد باید جهت جلوگیری از بروز عوارض مفصلی و آسیت، با کاهش این سرعت رشد از طریق استراحت نوری، رقیق سازی جیره و محدودیت غذایی مجالی به پرنده داد تا اسکلت، ریه و قلب آن به حدی از رشد برسد تا بتواند در دوره پرورش تحمل رشد و وزن گیری بالا را داشته باشد.
در خصوص دیگر عوامل موثر بر رشد سریع طیور گوشتی، باید گفت که به کارگیری تغذیه نوین و استفاده از جیره‌های حاوی پروتئین مرغوب، انرژی مورد نیاز، اسیدهای امینه ضروری، مکمل‌های ویتامینه و معدنی، پروبیوتیک‌ها، پری بیوتیک‌ها، اسیدیفایر‌هاو نیز آنزیم‌ها (که همگی حاوی مواد مغذی بوده یا بهبود دهنده هضم و جذب مواد در دستگاه گوارش هستند) دلیل دیگری برای این سرعت رشد بالا به شمار می‌روند. فراهم سازی شرایط پرورشی مطلوب از نظر دما، رطوبت، تهویه و فضای مناسب نگهداری نیز از عوامل هم‌افزا در این رشد سریع است.
در ارتباط با باقیمانده‌های دارویی نیز اساساً هرکدام از داروهای مورد استفاده در طیور مطابق با دارونامه دامپزشکی و مقررات سازمان دامپزشکی کشور دارای مدت زمان منع مصرف مخصوص به خود هستند. بدین معنی که پرنده بعد از طی دوره زمانی منع مصرف دارو بر اساس تایید دامپزشک اجازه اعزام به کشتارگاه را دارد. خوشبختانه در سال‌های اخیر طرح تولید مرغ بدون آنتی‌بیوتیک در تمام طول دوره نیز با برنامه ریزی و حمایت سازمان دامپزشکی کشور رو به توسعه بوده تا همین حداقل داروی مصرفی در طیور هم با بالا بردن استانداردهای بهداشتی و پرورشی مورد مصرف قرار نگیرد.
از لحاظ جایگاه غذایی نیز ذکر این نکته ضروری است که گوشت مرغ چه از لحاظ ارزش غذایی، کیفیت اسیدهای امینه و میزان کلسترول نزدیک به صفر و چه از لحاظ بهداشتی (انگشت شمار بودن بیماری‌های منتقله از گوشت طیور به انسان در مقایسه با پستانداران) به عنوان منبع پروتئین حیوانی سالم و ارزان مطرح است. نکته جالب اینکه میزان استروژن‌های داخلی (Endogenous) در گوشت مرغ یک صدهزارم مقدار آن در برخی دانه‌های گیاهی است.
بنابراین اظهار نظرهای غیرکارشناسی و غیرمسئولانه موجب تشویش اذهان عمومی و تهدید امنیت غذایی جامعه شده و علاوه بر آن، زحمات شبانه‌روزی دست اندرکاران این صنعت اعم از تولیدکنندگان، دامپروران و دامپزشکان به خاطر این اظهارنظرها زایل می‌شود.
براساس مستندات علمی و فنی این اطمینان وجو دارد که حتی یک نانوگرم از هیچ هورمونی در هیچ یک از حدود ۲۵ هزار مرغداری گوشتی و تخمگذار در سراسر کشور استفاده نشده و هم میهنان عزیز می‌توانند با آرامش خیال و با توجه به توصیه‌های بهداشتی سازمان دامپزشکی کشور از این منابع پروتئینی سالم استفاده کنند.
- 10
- 2
