اهمیت سیستم بانکی در هر کشور موجب شده است که در شرایط بحرانی که اقتصاد با چالش‌های جدی روبه‌رو است میزان حساسیت‌ها بر روی این بخش افزایش یابد، به همین دلیل هم هر از چند گاهی اخباری در این‌باره در میان مردم دست به دست می‌چرخد و بدون شک انتشار اینگونه خبرها خالی از بار روانی منفی نخواهد بود.
هفته‌های اخیر، در فضای مجازی اخباری درخصوص ورشکستگی بانک‌ها به راه افتاد و در این بین صاحبان سپرده نگران سرمایه‌های خود شدند، البته اعلام چنین خبرهایی بی‌سابقه نیست و سیستم بانکی در گذشته هم چنین اتفاقاتی را تجربه کرده است. عده‌ای از کارشناسان چنین خبرهایی را شایعه‌ای بیش نمی‌دانند و معتقدند که با واقعیت فاصله بسیار دارد و تنها هدف از انتشار اینگونه اخبار، فروپاشی نظام بانکی است. اما از طرفی دیگر صاحبان سپرده به شرایط پیش‌آمد خوش‌بین نیستند و نگران سرمایه‌های خود نزد بانک‌ها هستند.
خبری که صحت ندارد
بعد از انتشار خبرهایی مبنی بر ورشکستگی بانک‌ها و بار روانی منفی که بین صاحبان سرمایه روانه شد، کارشناسان و مسئولان در این‌باره یکی پس از دیگری شروع به تحلیل این مسئله کردند و تمام تلاش خود را برای آرام ساختن جو ناشی از این شایعات به کار گرفتند. در این میان سعید لیلاز، اقتصاددان اخبار منتشر شده را تنها شایعه‌ای برای فروپاشی نظام بانک‌داری دانست و در گفتوگو با ایلنا گفت:« بانک‌های کشور مشکلاتی دارند اما این احتمال که فرو بپاشند، صفر است.
از نظر فنی و اجرایی امکان فروپاشی بانک‌های کشور وجود ندارد و چنین احتمال و امکانی، محقق نمی‌شود. من معتقدم هیچ کدام از بانک‌های کشور با خطر فروپاشی مواجه نیستند و اقتصاد ایران از خطر فروپاشی بانک‌ها عبور کرده است. به خصوص در ۶ ماه گذشته، افزایش ارزش دارایی‌های بانک‌ها موجب شده با تجدید ارزیابی دارایی‌ها، ترازنامه بانک‌ها یا متعادل شده یا حتی در مواردی مثبت نیز شود. یعنی الان دارایی شبکه بانکی به قیمت تجدید ارزیابی شده، تمام کسری‌های ایجاد شده در ۱۵ سال گذشته را پوشش داده و به یک تراز جدید رسیده است.
بانک مرکزی حتی در مورد موسسات مالی غیر مجاز توانست این پرونده را با هزینه‌ای سنگین جمع کند و اجازه نداد تبدیل به یک بحران شود. مردم مطمئن باشند سپرده‌ها‌ی‌شان در تمامی بانک‌ها توسط بانک مرکزی تضمین شده است. تمام بانک‌های کشور و حتی تمام موسسات مالی که از بانک مرکزی مجوز دارند، بانک مرکزی متعهد است بازپرداخت سپرده مردم را تامین کند و این کار را از گذشته کرده است و در آینده هم خواهد کرد. آن موسسات مالی و اعتباری که مشکل پیدا کردند، اولا همه بدون مجوز بانک مرکزی بودند و ثانیا اصلا حاضر به پذیرش نظارت بانک مرکزی نبودند.»
حیدر مستخدمین‌حسینی معاون اسبق وزارت امور اقتصادی و دارایی در گفتوگو با خبرآنلاین در خصوص ورشکستگی بانک‌ها گفت: «هیچ خطر جدی نظام بانکی ایران را تهدید نمی‌کند و بانک‌ها در معرض خطر ورشکستگی قرار ندارند. تهدید بانک‌ها و کلید زدن پروسه بی‌اعتماد کردن مردم به نظام بانکی بخشی از اهدافی است که در قالب جنگ اقتصادی پیگیری می‌شود چرا که در این دوره اقتصاد در تیررس دشمنان قرار گرفته است. به نظر می‌رسد وابستگی بیش از حد اقتصاد به نظام بانکی و بانک محور بودن اقتصاد ایران سبب شده است این خط پررنگ برای بی‌اعتماد کردن مردم به نظام بانکی تدارک دیده شود والا با وجود مشکلاتی که در بانک‌ها به چشم می‌خورد، هیچ خطری در حوزه ورشکستگی بانک‌ها را تهدید نمی‌کند».
اما با وجود توضیحاتی مبنی‌بر در خطر نبودن سیستم و متعادل بودن ترازنامه بانک‌ها، به نظر می‌رسد که افراد حساسیت بالایی در این جریان دارند و به دنبال پاسخی برای این پرسش هستند که اگر خطری در کمین نظام بانکی ما باشد چه اتفاقی برای اقتصاد کشور می‌افتد؟ حمیدرضا اشرف زاده،تحلیلگر مسائل پولی در خصوص اهمیت نظام بانکی و تبعات ورشکستگی آن به «ابتکار» می‌گوید: اگر یکی از سیستم‌های بانکی ورشکسته شود صد در صد اقتصاد یک کشور در رکود فرو می‌رود و تمام مملک درگیر بحرانی همانند بحران سال ۲۰۰۸ آمریکا می‌شود و در آن شرایط ورشکستگی بسیار گسترده‌ای به وجود می‌آید.
در صورت فروپاشی نظام بانکی، کشور به چالش کشیده می‌شود و می‌تواند به‌طور کامل اقتصاد را با نابودی روبه‌رو کند. من در سال‌های گذشته در جلسات متعددی این مسئله را مطرح کرده بودم و هشدارهای لازم را برای حفاظت از بانک‌ها داده بودم اما در آن زمان دقتی بر روی این مسئله وجود نداشت. در این شرایط ما با ریسک سیستمی مواجه هستیم. زمانی ریسک سیستمی به وجود می‌آید که در کل سیستم بانک‌ها نقدینگی کم شده و یا با بحران ترازنامه مواجه می‌شود در این شرایط باید بانک مرکزی در امور دخالت کرده و به‌موقع نقدینگی لازم را عرضه کند و با کنترل موارد دیگر سیستم بانکی را از خطر نجات دهد. اگر بانک مرکزی در شرایط بحرانی برنامه‌ای نداشته باشد، سیستم بانکی با چالش جدی روبه‌رو می‌شود.
کیمیا نجفی
- 13
- 4
