فاجعه کاهش صادرات در دولت رئیسی | افت ۲۵ درصدی صادرات غیرنفتی به کشورهای هدف

 آمار تجارت خارجی ۶ ماهه ابتدای سال جاری با استفاده از تیتر عبور تجارت خارجی از ۵٠ میلیارد دلار به سبک انتشار دیگر آمارها در دولت سیزدهم منتشر شد.

بر این اساس اگرچه نکات نگران‌کننده قابل‌توجهی در آمارهای تجارت خارجی به وضوح دیده می‌شود اما دولتمردان، سازمان‌ها و رسانه‌های دولتی با تکیه بر عناوین مثبت، سعی در ارائه کارنامه مثبت در این حوزه دارند.

البته این روال و عملکرد تنها مختص دولت فعلی نیست و در دولت‌های پیشین نیز گاهی شاهد عدم انتشار به موقع آمار و یا ارائه آمارهای غیرواقعی از سوی سازمان‌های دولتی بودیم اما نگاهی به فعالیت دولت رییسی در یک سال اخیر نشان می‌دهد که آمارها همواره طوری اعلام می‌شود که خواننده یا بیننده تصور کند اتفاق مثبتی با تلاش دولتمردان رخ داده است. این در حالی است که به نظر می‌رسد دولتمردان باید علاوه بر تلاش هرچه بیشتر در این حوزه، واقعیت‌ها را به جامعه منتقل و برای بهبود عملکرد خود در بحث تجارت خارجی برنامه‌ریزی کنند.

به تازگی آمار تجارت خارجی کشور در شش ماهه امسال با تیتر عبور تجارت خارجی از ۵٠ میلیارد دلار منتشر شد در حالی که کارنامه تجارت خارجی ایران در آخرین ماه تابستان نشان از تراز منفی یک میلیارد و ۳۹ میلیون دلاری این تجارت دارد.

تراز تجاری ۳۵ درصد منفی‌تر شد

در همین خصوص دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق با بیان اینکه با بررسی آمارهای اخیر به نتایج جالبی دست پیدا می‌کنیم که گمرک و یا حتی رسانه‌های دولتی تمایلی به اعلام آنها ندارند به «جهان‌صنعت» گفت: در این آمار گفته شده صادرات شش ماهه کشور از نظر ارزشی رشد ۳۲/۱۳ درصدی داشته و آمار واردات هم رشد ارزشی یا دلاری ۱۵/۱۳ درصدی را تجربه کرده است. در این میان خیلی مختصر به کاهش ۵/۱۲ درصدی حجم صادرات و کاهش ۷۲/۱۴ درصدی حجم واردات اشاره شده است.

دکتر جهانبخش سنجابی‌شیرازی اظهار کرد: اما با بررسی آمار صادرات و واردات در مرداد و شهریور امسال و همچنین آمار شهریور سال قبل و در نهایت تراز تجاری امسال به نتایج جالبی می‌رسیم که گمرک و رسانه‌های دولتی به آن اشاره‌ای نمی‌کنند.

وی افزود: نتیجه نخست اینکه تراز تجاری ایران در شهریور امسال به منفی ۷۸۰/۱ میلیارد دلار رسیده که نسبت به شهریور پارسال ۵۶۵ میلیون دلار یا ٣۵ درصد افزایش داشته است.

افت ۸/۱۲ درصدی حجم صادرات طی یک ماه

سنجابی‌شیرازی بیان کرد: نتیجه دوم اینکه در شهریور امسال حجم صادرات ۷۰۸/۷ میلیون تن به ارزش ۳۲۷/۳ میلیارد دلار بوده است که در مقایسه با صادرات ۵۲۲/۱۴ میلیون تنی به ارزش ۱۴۵/ ۴ میلیارد دلار در شهریور سال قبل نشان از افت ۴٧ درصدی در حجم صادرات و افت حدود ٢٠ درصدی در ارزش صادرات نسبت به ماه مشابه سال قبل دارد. همین مقایسه حتی نسبت به صادرات ۸۴۰/۸ میلیون تنی به ارزش ۶۸۵/۳ میلیارد دلار مرداد ماه نشان می‌دهد در یک ماهه اخیر صادرات کشور با افت ۸/۱۲ درصدی در حجم صادرات و افت ۷/۹ درصدی در ارزش دلاری صادرات مواجه بوده که واقعا یک فاجعه است.

دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق افزود: نتیجه سوم اما با مقایسه حجم و ارزش صادرات در فصل تابستان با فصل بهار امسال نشان می‌دهد در فصل تابستان صادرات ۱۱۹/۲۴ میلیون تن کالا به ارزش ۱۸۲/۱۱ میلیارد دلار در مقایسه با صادرات ۶۶۴/۲۷ میلیون تن کالا به ارزش ۰۶۹/۱۳ میلیارد دلار در فصل بهار، افت ۸/۱۲ درصدی در حجم و افت ۴/۱۴ درصدی در ارزش صادرات در تابستان امسال در مقایسه با فصل بهار دارد.

وی اظهار کرد: این در حالی است که با توجه به رشد منفی صادرات کالا و خدمات در چهار فصل متوالی از تابستان سال قبل در تولید ارزش‌افزوده کشور، انتظار می‌رود این رشد در فصل تابستان هم کماکان منفی باقی بماند و میزان آن منفی‌تر هم بشود. بنابراین با روندی که آمار ارزش دلاری صادرات در ماه‌های پیش رو طی می‌کند احتمالا تا یکی دو ماه دیگر علیرغم رشد جهانی، قیمت کالاهای صادراتی کشور ما که اغلب از مشتقات نفتی است با کاهش ارزش روبه‌رو شود و در نهایت میزان ارزشی صادرات کشور در مقایسه با سال قبل منفی خواهد شد که همه اینها نشانه‌های رکود در اقتصاد خواهد بود.

افت ۲۵ درصدی صادرات غیرنفتی به کشورهای هدف

کارنامه تجارت خارجی ایران در آخرین ماه تابستان نشان از تراز منفی یک میلیارد و ۳۹ میلیون دلاری این تجارت دارد. آمار مقدماتی گمرک ایران نشان می‌دهد ارزش تجارت خارجی کشور در ۶ ماه اول سال با رشد ۲/۱۳ درصدی از مرز ۵۰ میلیارد دلار گذشته است. مطابق آمارهای گمرک ایران، در این مدت ۵۱ میلیون و ۷۸۳ هزار تن کالا به ارزش ۲۴ میلیارد و ۲۵۱ میلیون دلار صادر شد که این میزان صادرات از نظر وزنی افت ۵/۱۲ درصدی و به لحاظ ارزش رشد ۳۲/۱۳ درصدی را نشان می‌دهد. در عین حال، در این مدت، ۱۶ میلیون و ۳۲۰ هزار تن کالا به ارزش ۲۶ میلیارد و ۳۱ میلیون دلار وارد کشور شد که از حیث وزن افت ۷۲/۱۴ درصدی و از لحاظ ارزش رشد ۱۵/۱۳ درصدی داشته است.

در واقع آمار صادرات و واردات کشور در پایان نیمه اول سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد همزمان با افزایش صادرات و واردات در نیمه نخست ۱۴۰۱، تراز تجاری کشور منفی‌تر شد و به یک میلیارد و ۷۸۰ میلیون دلار رسید؛ روندی که از تیرماه ۱۴۰۱ شروع شد و در شهریور ۱۴۰۱ به اوج رسید.

جزئیات تجارت در شهریور ماه نشان می‌دهد، صادرات غیرنفتی ایران به کشورهای هدف افتی حدود ۲۵ درصد داشته است. در این مقطع ایران ۳ میلیارد و ۳۲۷ میلیون دلار کالا صادرکرده است، این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته ۴ میلیارد و ۴۳۴ میلیون دلار کالا صادر شده بود. در این مقطع واردات کالا و خدمات نیز از کشورهای طرف معامله افتی بیش از ۱۷ درصدی داشته است.

در آخرین ماه تابستان، ایران ۴ میلیارد و ۳۶۶ میلیون دلار کالا وارد کرده است؛ این رقم در تابستان سال گذشته ۵ میلیارد و ۲۹۱ میلیون دلار گزارش شده بود. براساس آمار مقدماتی گمرک ایران می‌توان پیش‌بینی کرد، در این ماه همچون ماه‌های گذشته مبادلات تجاری ایران صرفا متمرکز بر ۱۲ شریک تجاری است.

نسترن یوسف‌بکیان