پژوهشگر حوزه اقتصاد: هرگونه افزایش قیمت نان به گرسنگی منجر می‌شود

به گزارش جماران، نشست مجازی موسسه دین و اقتصاد با موضوع «اثرات شوک‌های قیمتی بر سهم غذای خانوار و سوء تغذیه ناشی از آن» برگزار شد.

زینب واعظ مهدوی پژوهشگر با بیان اینکه حق دسترسی به غذا ازابتدایی‌ترین نیاز بشری بنیادی‌ترین حقوق انسان است، گفت: در بند ۱۲ اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی برطرف کردن هر نوع محرومیت در زمینه مسکن، بهداشت، کار و تغذیه را از وظایف اصلی دولت برشمرده است. اصل ۴۳ قانون اساسی تامین نیاز‌های اساسی مسکن، بهداشت، خوراک، آموزش و پرورش و پوشاک را از بر عهده دولت قرار داده است. مهم‌ترین وظیفه دولت‌ها در زمینه حفظ ثبات اقتصادی و در راس آن ثبات قیمت‌ها است.

وی افزود: در کشور ما ثبات قیمت‌ها ارتباط تنگاتنگ با ثبات نرخ ارز دارد لذا همین موضوع اقتصاد کشور را وارد یک مارپیچ کرده که پایانی برای نمی‌توانیم متصور باشیم. در کشور ما، تورم بالا را عامل بالقوه در افزایش شکاف طبقاتی می‌دانیم. کالا‌هایی که اثر پذیری بیشتری از تورم دارند، سهم بالاتری از بودجه افزاد کم درآمد‌تر دارند.

میزان سهم مواد غذایی در بودجه خانوار

واعظ مهدوی در ادامه بیان کرد: هزینه ناخالص خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۶ در بودجه بالاترین و پایین‌ترین طبقات جامعه نشان می‌دهد در تمامی سال‌های مورد بررسی، دهک اول سهم بیشتری از بودجه خود را به خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها اختصاص داده است. این سهم در سال ۱۳۹۰، ۲۹ درصد بودجه دهک اول و ۱۹ درصد دهک دوم بوده است. در مطالعه دیگری که در سال ۱۳۹۸ صورت گرفته همزمان با افزایش قیمت ها، نسبت مصرف دهک اول نسبت به دهک دوم بیشتر است.

مصرف گوشت گوسفند در دهک دهم ۲۷ برابر مصرف دهک اول است. میزان مصرف مواد غذایی در چند گروه شاخص نشان می‌دهد که در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ یک تغییر عادت غذایی در حال شکل گرفتن بوده که باعث شده مصرف برخی کالا‌ها بی رویه بالا برود. برای مثال دهک اول ۴۲.۷ درصد افزایش مصرف تخم مرغ داشته است تا پروتئین لازم بدنشان را از این طریق جبران کنند.

این پژوهشگر همچنین به مقایسه نرخ تورم و نرخ تورم مواد غذایی پرداخت و گفت: ازسال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ داده‌ها نشان می‌دهد نرخ تورم غذایی از تورم کل بیشتر بوده است. هر جا تورم در کشور ما خیز گرفته است، با یک وقفه کوتاه باعث افزایش نابرابری در کشور شده است.

وی افزود: تغییرات عادات غذایی می‌تواند بستر ساز حذف گروه‌های غذایی ضروری باشد به خصوص در خانواده‌هایی که کودکان در حال رشد دارند. این هشدار به صدا درآمده که نسل آینده را در معرض سوء تغذیه‌های شدید ناشی از کاهش دسترسی‌ها به مواد مغذی پیش رو قرار می‌دهد.

نان به عنوان کالایی که مهم‌ترین منبع غذایی جهان است. طی یک دهه اخیر مصرف گندم هر فرد از ۱۷۰ کیلو در سال ۱۳۹۰ به ۱۶۲ کیلو در سال ۱۳۹۶ رسیده بود، اما درسال ۹۹ این مقدار به ۱۶۸ کیلوگرم افزایش پیدا کرده است. این نشان می‌دهد در سال‌های اخیر افزایش ب رویه قیمت باعث شده است مصرف گندم توسط مردم افزایش پیدا کند. سرانه مصرف نان در کشور بیش از ۱۵۶ کیلوگرم است.

مطالعات مختلف نشان می‌دهد که مصرف نان در کشور ما ۲ تا ۳ برابر کشور‌های مختلف است. این نشان می‌دهد افراد به سمت سیری شکمی حرکت می‌کنند و دریافت حداقل کالری را در برنامه خودش دارند. از سویی این یک هشدار برای کشور و مسئولین است که هرگونه گران کردن قیمت نان می‌تواند با گرسنگی جایگزین شود. قیمت نان در حد امکان باید ثابت نگه داشته شود و به هیچ وجه در رویه‌های جاری کشور درباره قیمت‌ها نباید قرار بگیرد.

این پژوهشگر در پایان سخنان خود گفت: لبنیات به عنوان یک ماده با ارزش غذایی بالا، از اذر ماه سال ۱۳۸۹ که قطع یارانه شیر موجب افزایش هزینه‌های تمام شده تولید آن شد، قیمت لبنیات افت و خیز‌های بالایی دارد.

طی سال‌های اخیر مصرف شیر و محصولات لبنی از ۱۲۷ کیلوگرم در سال ۹۰ به ۱۰۰ کیلوگرم در سال ۱۳۹۷ رسیده است. این در حالی است که کمتر از یک سال پیش ما با افزایش قیمت‌های بیشتری مواجه بوده ایم. سرانه مصرف شیر برای هر فرد ایرانی ۳۰.۲ کیلوگرم است که در سال ۱۳۹۸ به ۲۸.۲ کیلوگرم رسیده است. این در حالی است که مصرف سرانه شیر در دنیا ۱۱۷ کیلوگرم است.