روزنامه توسعه ایرانی: طرح تازه رونمایی‌شده «مولدسازی»، در همان نخستین گام‌های فرآیند اجرا، چنان گردوغبار بی‌اعتمادی به پا کرده که بسیاری نگران ادامه این روند غیرشفاف و قانون‌گریز هستند.
این طرح که به عاملانش اجازه می‌دهد تا دو سال همه قوانین موجود کشور را دور زده و در جهت تامین منابع مالی، اموال مازاد دولتی را به فروش برسانند، در تازه‌ترین فاز عملیاتی خود شائبه دست درازی به اموالی را تقویت کرد که بسیاری آن را متعلق به دولت نمی‌دانند؛ مدارس ساخته شده توسط نیکوکاران و سازمان‌های خیریه. اموالی که صاحبانش روزگاری به هدف کمک به رشد آموزش کودکان و نوجوانان این مرز‌و‌بوم آن را ساخته یا زمین و بنایی را اهدا کرده‌اند.
دیروز اما پس از آنکه حواشی و انتقادات بسیاری در خصوص چنین اقدامی شکل گرفت، دبیرخانه اجرایی مولدسازی املاک مازاد وزارت آموزشوپرورش در اطلاعیه‌ای اخبار و گمانه‌زنی‌های منتشر شده در برخی سایت‌ها و فضای مجازی با موضوع قرار گرفتن مدارس خیرین در لیست مولدسازی املاک را تکذیب کرد. در این اطلاعیه تاکید شده: «هیچ ملک خیرسازی در طرح مولدسازی قرار نگرفته است». همچنین در این اطلاعیه آمده است: «املاکی که مالکیت آن به نام دولت و دولتی‌ساز نباشد اساساً نمی‌تواند در مسیر مولدسازی قرار بگیرد».
نگرانی خیرین مدرسه‌ساز
اما این تکذیب در حالی رسانه‌ای می‌شود، که نگرانی در خصوص دست‌اندازی به مدارس و مراکز آموزش خیرساز از سوی منابع نامشخص مطرح نشده است، بلکه دست‌اندرکاران نام آشنای مدرسه‌سازی نگرانی خود را در این خصوص به مقامات بالا اعلام کرده‌اند و حتی برخی با انتشار تصویر لیست منتشر شده از سوی سامانه مولدسازی، به وجود چنین مدارسی در این لیست اشاره دارند.
مصطفی پوردهقان، فرماندار سابق اردکان، در حساب اینستاگرام خود با انتشار تصویری از لیست اموال قرار گرفته در طرح مولدسازی نوشت: «دبستان مرحوم افشار که چند دهه پیش به‌صورت خیری بنا شده است، از اموال دولت نیست که آن را به حراج در لیست مولدسازی قرار داده‌اید، این زمین در ردیف تبصره ۱۹ قرار داشت تا تبدیل به احسن شود، فروش اموال خیری، به‌نوعی پشت کردن به نیت معنوی وقف خیران در حوزه تعلیم و تربیت است. الان خیرها از کجا بدانند مدرسه‌ای که ساختند بعدا به فروش نمی‌رود؟».
موسسه خیریه «مهرگیتی» نیز در روزهای اخیر در توییترش نوشت: «مطلع شدیم تعدادی از مدارس خیرساز از جمله مدارس مهرگیتی، در لیست فروش املاک آموزشوپرورش در طرح مولدسازی قرار گرفته‌اند! فروش این املاک بدون رضایت و اجازه خیرین عزیز مدرسه‌ساز از نظر شرعی، اخلاقی و قانونی صحیح نمی‌باشد. مهرگیتی اقدامات خود را جهت پیگیری این موضوع آغاز نموده است».
همچنین مدیر این موسسه، با انتشار ویدیویی اعلام کرده است که تعداد زیادی از مدارسی که نیکوکاران و خیرین مدرسه‌ساز در مناطق مختلف ساخته‌اند، تحت عنوان «املاک مازاد و قابل فروش دولت» در چارچوب طرح مولدسازی در فهرست فروش قرار گرفته‌اند.
زهرا گیتی‌نژاد گفت: «۷۰ درصد مدارس توسط خیرین ساخته می‌شود و آنها که وقت و مال‌شان را صرف بچه‌های این سرزمین می‌کنند، مسئول کسری بودجه دولت که نیستند».
او همچنین در نامه‌ای از رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور و وزیر آموزشوپرورش خواست تا واضح و شفاف در مورد این فهرست صحبت کنند تا آنها بتوانند جواب قانع‌کننده‌ای به خیرین بدهند.
این دغدغه تنها از سوی او مطرح نشد، دیروز ناصر قفلی، رئیس جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور در نامه‌ای خطاب به یوسف نوری وزیر آموزشوپرورش نوشت: «حتی الامکان مراقبت نمایید تا مدارس خیرساز در این طرح قرار نگیرد و در صورت ضرورت هماهنگی لازم با خیرین محترم صورت پذیرد».
چرا شائبه مولدسازی مدارس تقویت شد؟
در حالی که اخبار ضد‌ونقیضی در خصوص لیست اموال مازاد آموزشوپرورش در سامانه مولدسازی و حتی موضوع حذف و جرح و تعدیل این لیست پس از واکنش‌های فراوان از سوی رسانه‌ها و خیرین مطرح است، برخی معرفی منزل اهدایی فردی به نام «کبری زند‌سرابی» به عنوان ملک مازاد در لیست املاک خراسان رضوی را دلیل بروز این نگرانی می‌دانند و معتقدند پس از این ماجرا می‌توان گفت که بسیاری نمی‌دانند که آیا مدرسه‌هایی که به عنوان املاک مازاد معرفی شده‌اند، خیرساز هستند یا خیر.
هفته پیش تعداد املاک معرفی شده از سوی وزارت آموزشوپرورش برای فروش در طرح مولدسازی ۵۲۰ مورد معرفی شد. در لیست املاک معرفی شده توسط این وزارتخانه، ده‌ها مدرسه دیده می‌شود. از این تعداد ۳۵ مورد مربوط به استان اردبیل است که ۲۹ مورد آن مدارسی هستند که تخریبی یا قدیمی نام گرفته‌اند. مابقی املاک، زمین‌های مربوط به حیاط مدارس یا زمین‌هایی هستند که نام محله یا روستا بر آنها اطلاق شده است.
در آذربایجان غربی علاوه بر ۳۴ مورد زمین، مدرسه و آموزشگاه، یک چاه عمیق و یک دفتر مخابراتی هم به عنوان ملک مازاد وزارت آموزشوپرورش در نظر گرفته شده است.
در تهران، چندین ملک که برخی از آنان مدرسه هستند در مناطق ۱،۳، ۷، ۱۱ و ۱۳ برای فروش یا تهاتر معرفی شده است از سوی دیگر در این فهرست دو ملک با عرصه ۹۹۰ و ۹۴ متری با نام باغ فردوس در منطقه ۱ که از سوی حوزه ستادی معرفی شده، نیز دیده می‌شود. در شهرهای استان تهران هم، ۱۰ قطعه زمین، مازاد تشخیص داده شده است.
در شهرهای دیگر کشور هم املاک مشابهی است که مشخص نشده اساسا چرا در تصرف آموزشوپرورش بوده و آیا از سوی خیرین برای امور آموزشی تخصیص پیدا کرده است یا خیر؟
فروش املاک به خاطر برچیدن مدارس کانکسی؟
براساس اعلام وزارت آموزش و پرورش، بیش از ۱۵ میلیون دانش‌آموز کشور در ۱۱۰ هزار مدرسه دولتی و غیردولتی مشغول تحصیل هستند. به استناد این وزارتخانه بیش از ۳۰ درصد مدارس فعلی کشور، حاصل همت بیش از ۶۵۰ هزار نیکوکار مدرسه‌ساز است. عددی که در بخش مدارس دولتی بیشتر از ۵۰ درصد مدارس را در بر می‌گیرد. در این میان اما بسیاری از کارشناسان این شمار مدرسه را برای این تعداد دانش‌آموز اندک می‌دانند و معتقدند، آموزشوپرورش نیازمند توسعه زیربناهای آموزشی خود است. در کنار این آمار وجود حدود چهار هزار مدرسه کانکسی در مناطق محروم نشان می‌دهد این نیاز تا چه میزان جدی است. در چنین شرایطی خبر چوب حراج بر اموال این وزارتخانه ضعیف کشور، نگرانی‌های بسیاری را هم به دنبال داشته است.
هر چند یوسف نوری، وزیر آموزشوپرورش گفته است: «در مولدسازی بحث فروش نیست و در واقع تعدادی از املاک مازاد غیرقابل استفاده آموزشوپرورش برای تکمیل پروژه‌های مناطق محروم به‌کار گرفته خواهند شد» و همچنین افزوده که«در صورت صدور مجوز، مقرر شده تا مدارس مناطق محروم و تخریبی و مدارس کانکسی ذیل این طرح ساماندهی و بازسازی شوند و این طرح فقط برای نوسازی و تکمیل و تجهیز مدارس با اولویت مناطق کم‌برخوردار انجام می‌شود»؛ اما بسیاری نگرانند، که به دلیل روند غیرشفاف پروسه مولدسازی، نه تنها معلوم نیست که گذشته اموال موجود در لیست مولدسازی چه بوده که آینده و روش هزینه‌کرد درآمد حاصل از فروش آنها نیز مشخص نیست.
درآمدزایی از مدارسی با ارزش ملکی هنگفت
اما برخی از این اموال به دلیل قرار گرفتن در مناطق تجاری شهرها به خصوص تهران، املاک درآمدزایی محسوب می‌شوند، به شرط آنکه رویکرد آموزشوپرورش از حوزه فرهنگ‌وآموزش به تجارت و اقتصاد تغییر کرده باشد. در این باره یک کارشناس آموزشی می‌گوید: «شنیده‌ها حاکی از آن است که بعضی از مدارس و اموال آموزشوپرورش با موقعیت تجاری که قابل فروش است و مشتری‌های قابل‌توجهی دارد، مازادسازی می‌شود. عموما مدارس قدیمی که در اواخر قاجار و پهلوی ساخته‌شده‌اند، اکنون در مرکز شهر قرار گرفته‌اند». محمدرضا نیک‌نژاد به خبر آنلاین می‌افزاید: «آن زمان فضا باز بوده و از آن استفاده کرده‌اند. به تدریج شهرها گسترش پیدا کرد و اکنون در مراکز شهرها قرار گرفته‌اند. مرکز شهرها هم عموما تجاری و ارزش ملکی هنگفتی دارد».
در این میان نگرانی‌های فروش اموال در طرح مولدسازی تنها به حوزه آموزش و پرورش خلاصه نمی‌شود، بسیاری معتقدند، فروش اموال مازاد از سوی وزارت جهاد و کشاورزی هم مصیبتی مشابه است. چرا که در لیست فروش این وزارتخانه نیز اراضی ملی و زمین‌های کشاورزی دیده می‌شود که اجازه تغییر کاربری نداشته و فروش و تغییر کاربری آنها می‌تواند لطمات بیشتری بر طبیعت کشور وارد کند.
هر چند که سیاست‌گذاران و مدیران اجرایی طرح مولدسازی با تمهیدات و مصوباتی که در آیین‌نامه اجرایی این طرح آمده، خود را از نظارت‌ها و پیگرد‌ها و پیگیری‌های قضایی مصون کرده‌اند، اما نباید از یاد برد که با حساسیت افکار عمومی و رسانه‌ها در این خصوص می‌توان جلوی ضرر و زیان‌های بیشتر را گرفت تا طرح مولدسازی با تبعات کمتری پیش رود.
سعیده علیپور
- 16
- 2
