مهر سال ٨٩ تصمیم بسیار مهم و سرنوشت‌سازی در عرصه اقتصاد ایران گرفته شد، هدفمندسازی یارانه‌ها؛ این تصمیم که از آن به عنوان بزرگ‌ترین طرح تاریخ اقتصادی ایران نام برده می‌شد، نه‌تنها اقتصاد ایران را نجات نداد که خود به معضل بزرگ‌تری در تاریخ اقتصاد ایران بدل شد. براساس این طرح، تصمیم گرفته شد با حذف تدریجی یارانه‌ها از مواد سوختی، مواد خوراکی، آب، برق و سایر اقلام در ایران، نوع پرداخت تغییر کند بخشی از این یارانه‌های حذف شده (۶۰ درصد در سال ۱۳۹۰) به صورت نقدی به مردم پرداخت شده و سایر درآمد این کار صرف کارهای عمرانی و فرهنگی شود.
به دنبال این تصمیم، اولین یارانه نقدی در مهر سال ٨٩ و هم‌زمان با میلاد امام رضا(ع) به حساب مردم واریز شد و با احتساب یارانه واریزی آذر ماه، ٧٠ دوره یارانه هر ماه به حساب مردم واریز شده است. از ابتدای واریز تاکنون مجموع دریافتی هر یارانه‌بگیر به حدود سه‌میلیون‌و ١٨٥هزار تومان می‌رسد و در کل دولت باید در هر ماه هزینه‌ای حدود سه‌هزارو ٤٠٠ میلیارد تومان را پرداخت کند. اگر این رقم را در ٧٠ ماه متوالی ضرب کنیم، متوجه خواهیم شد در کل دوره رقمی معادل ٢٣٨,٠٠٠ هزار‌میلیارد تومان، معادل ٦١ میلیارد دلار (با احتساب قیمت هر دلار سه‌هزارو ٩٠٠ تومان) به عنوان یارانه پرداخت شده است. این تصمیم که قرار بود به عنوان طرح تحول اقتصادی ایران اثرات مهمی در پیکره اقتصادی ایران‌زمین داشته باشد، متأسفانه نتایج پرباری نداشت و بنابر آمار رسمی وزارت امور اقتصاد و دارایی، فاز اول این طرح با شکست روبه‌رو شد و موجب ورود خانوارهای بیشتری به زیر خط فقر شد.اما حال باید ببينیم اگر این رقم در سایر حوزه‌ها صرف می‌شد، به چه معنا بود:
- تأسیس ٩ شرکت در حد و اندازه‌های سایپا و ایران‌خودرو: مدیران عامل ایران‌خودرو و سایپا در همایش بین‌المللی خودرو در اسفند سال ٩٤ اعلام کردند: ارزش هر کدام از این دو شرکت خودروساز در شرایط فعلی هفت میلیارد دلار است؛ یعنی با میزان یارانه پرداختی در ٧٠ دوره می‌توانستیم حدود ٩ شرکت بزرگ در حد سایپا یا ایران‌خودرو تأسیس کنیم.
- ساخت ٥٢٩ هزار تخت بیمارستانی: ساخت بیمارستان هزینه بسیار بالایی دارد. دکتر سیدحسن هاشمی، وزیر بهداشت می‌گوید: «هزینه هر تخت بیمارستانی حداقل ٤٥٠ میلیون تومان» است. حال اگر یارانه‌ها را به این بخش اختصاص می‌دادیم می‌توانستیم در این ٧٠ ماه، ٥٢٩ تخت بیمارستانی بسازیم. به عبارت دیگر، یعنی ساخت ٥٢٩ بیمارستان هزارتخت‌خوابی، نظیر بیمارستان میلاد در سراسر کشور.
- تأسیس دو شرکت در حد کیاموتورز: بنا به گزارش‌های موجود ارزش کل دارایی‌های کیاموتورز بالغ بر ٣٥ میلیارد دلار است. با احتساب کل یارانه پرداخت‌شده ایران می‌توانست حدودا دو شرکت در ابعاد کیاموتورز ایجاد کند. شرکتی که درحال‌حاضر با داشتن ٤٢ هزار نفر کارمند فعالیت بسیاری در سطح جهان دارد.
- ایجاد یک‌میلیون‌و ٥٠٠ هزار شغل: براساس شاخص ارائه‌شده مبنی بر میزان سرمایه مورد نیاز برای ایجاد هر شغل که ١٥٠میلیون تومان عنوان می‌شود، ٢٣٨ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی پرداختی می‌توانست حدود یک‌میلیون‌و ٥٠٠ هزار فرصت شغلی ایجاد کند. با این کار، سطح اشتغال صنعتی ایران رشد چشمگیری پیدا می‌کرد و یکی از مهمترین مشکلات کنونی اقتصادی و اجتماعی کشور که مشکل اشتغال است، برطرف می‌شد و حجم عظیم فارغ‌التحصیلان بی‌کار دانشگاه‌ها که به یکی از معضلات جدی جامعه تبدیل شده است، به کار و فعالیت جدی امیدوار می‌شدند.
- ساخت حدود ٥٢ هزار کیلومتر خط راه‌آهن: درحال‌حاضر طول خطوط راه‌آهن ایران حدود ١٠ هزار کیلومتر است. براساس اطلاعات اعلام‌شده، هزینه ساخت هر کیلومتر راه‌آهن، به طور متوسط ٤,٥ میلیارد تومان است؛ بنابراین با رقمی که در طول این ٧٠ ماه به مردم پرداخت شده، می‌توانستیم طول خط راه‌آهن ایران را پنج برابر کنیم و این یعنی ایجاد توسعه بیشتر در کشور.
- ساخت هزار کیلومتر خط مترو در تهران: براساس اطلاعات اعلام‌شده ساخت یک کیلومتر خط مترو در تهران به چیزی حدود ٢٢٠ میلیارد تومان هزینه نیاز دارد، اگر رقم پرداختی یارانه را به این عدد تقسیم کنیم، متوجه خواهیم شد با ٢٣٨٠٠٠ هزار میلیارد قادر بودیم هزار کیلومتر مترو بسازیم، جالب است که بدانیم طول خطوط شبکه متروی تهران تا پایان سال ٩٦ به ٢٨٨ کیلومتر خواهد رسید.
- کاهش آلودگی هوای کلان‌شهرها: همواره از خودروها به عنوان متهم اصلی آلودگی هوا نام برده می‌شود. اما می‌دانیم بیشترین حجم آلودگی هوا تنها مربوط به خودروهای کاربراتوری است؛ برای مثال تهران حدود سه میلیون خودرو دارد که ١,٢ میلیون آنها نیاز به معاینه فنی ندارند و در مقابل ١.٢ میلیون آنها معاینه فنی گرفته‌اند. دراین‌میان، تنها ٦٠٠ هزار خودرو از گرفتن معاینه فنی سر باز زده‌اند. حال تصور کنید بخشی از یارانه‌ها به سمت تحول ناوگان‌های شهری و تغییر و تبدیل خودروهای آلاینده، توسعه حمل‌ونقل عمومی و... هدایت می‌شد در آن صورت شر آلودگی‌ها از سر کلان‌شهرهای ایران‌زمین دور می‌ماند.
احمد فرهادی
- 17
- 2
