شهرهای کوچک پناهگاه تبهکاران مالی

«رئیس باند قاچاقچیان زاهدان دستگیر شد و ٥٠٠هتل و آپارتمان و ٦٠‌میلیارد تومان حساب بانکی از او شناسایی شد؛ اما دادگاه حکم به تبرئه او داد یا یک کارگر افغانی که ١١٠‌میلیارد تومان پول داشت اما قاضی اعلام کرد که اصل بر صحت معاملات است و این فرد تبرئه می‌شود.» اینها بخش‌هایی از گفته‌های حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس است. این واقعیت بارها از زبان افراد مختلف اعلام شده است که در ایران به راحتی می‌توان پولشویی کرد و از اتهام گریخت! ایران حالا به «بهشت پولشویی» تعبیر می‌شود و کلاهبرداران به راحتی می‌توانند پول‌های کلان‌شان را در سیستم بانکی ایران جابه‌جا کنند؛ بی‌آن‌که معلوم باشد این پول‌ها را از کجا آورده‌اند.

این موضوع در شرایطی است که در کشورهای پیشرفته بدون اثبات منشأ پول‌های کلان هرگز نمی‌توان آن را در بانک‌ها جابه‌جا کرد. همین موضوع موجب شده است که بانک‌های ایرانی نتوانند به راحتی مراوده و ارتباط مالی با سایر بانک‌های جهان داشته باشند. حالا مجلس کلیت قانون مبارزه با پولشویی را به تصویب رسانده است و جالب است که در این میان نمایندگانی مانند احمد سالک،علی ادیانی، سید جواد ابطحی، جمشید جعفرپور و ... به عنوان نماینده مخالف لایحه مبارزه با پولشویی سخنرانی کردند. در مجموع چیزی حدود یک چهارم نمایندگان رأی دهنده یعنی ٥٥ نفر از ١٩٤ نفر با تصویب این لایحه مخالفت کردند.

 «اقتصاد ایران مأمن پولشویان و تبهکاران شده است» سردار ابویی، معاون سابق ستاد مبارزه با قاچاق و کالا و ارز در حالی این گفته‌ها را مطرح می‌کند که معتقد است مخالفان اصلی تصویب قانون مبارزه با پولشویی همان کسانی هستند که از نبود شفافیت سود می‌برند. او به «شهروند» می‌گوید: در حال‌حاضر بخشی از تبهکاران به بدنه مدیران میانی رخنه کرده و سعی می‌کنند در مسیر مبارزه با پولشویی سنگ‌اندازی کنند.

اما تفسیرهای متعدد از قانون فعلی از دیگر نکات مورد اشاره این مقام مسئول است که بهارستان‌نشین‌ها نیز به آن اشاره می‌کنند. پولشویانی که تا همین چند وقت به گفته ابویی جولانگاه‌شان در شهرهای مرزی، جنوبی بود حالا این روزها سر از بازار ارز درآورده‌اند. همین چند وقت پیش بود که ولی‌الله سیف برای نخستین‌بار از نقش پولشویان در تخریب بازار سخن گفته است. او با بیان این‌که اقتصاد ایران را متهم می‌کنند که بهشت پولشویی است، در توضیح گفته‌های خود می‌گوید: ما را متهم می‌کنند که به راحتی پول حاصل از مواد مخدر و فعالیت‌های مجرمانه در اقتصادمان به گردش درمی‌آید؛ چنین پول‌هایی در هر مسیری که قرار گیرد، تخریب می‌کند و اقتصاد را به هم می‌زند.

رئیس کل بانک مرکزی معتقد است که بهترین انتخاب برای پولشویی بازارهایی نظیر پاساژ افشار و بازار سبزه میدان هستند و بهترین زمان هم وقتی است که التهاب بازار ارز افزایش یافته است. چرا باید بگذاریم پول ناشی از مواد مخدر به راحتی در بازار ما گردش کند؟ عزت‌الله یوسفیان ملا، عضو ناظر مجلس در ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی هم در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: اگر قانون مبارزه با پولشویی در کشور اجرا می‌شد التهابات امروز بازار ارز را شاهد نبودیم.

سردار ابویی، معاون سابق ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز :

  مبارزه با پولشویی یک اصل است و باید در کشور اجرایی شود

  قانون مبارزه با پولشویی که امروز در کشور حاکم است، ابهامات و اشکالات زیادی دارد

  اقتصاد ایران مأمن پولشویان و تبهکاران شده است

  تفسیرهای متعددی از قانون پولشویی حاکم بر کشور می‌شود

  ایران حامی تروریست نیست و نباید نگران این اتهامات باشد

  پولشویان به مدیران میانی هم رخنه کرده‌اند و مانع تصویب قوانین مبارزه با پولشویی می‌شوند

  هر قاضی از قانون مبارزه با پولشویی تفسیر متفاوتی دارد

  گردش مالی در برخی از شهرهای کوچک شهرهای جنوبی کشور از چند صد‌میلیارد هم گذر می‌کند

عزت‌الله یوسفیان ملا، عضو ناظر مجلس در ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی به «شهروند» گفت : التهابات ارزی در نبود قانون مبارزه با پولشویی

در حال‌حاضر FATF ایرادهایی به اقدامات و روش‌های ما در مبارزه با پولشویی می‌گیرد، ازجمله این‌که در قانون پولشویی ما فرد مشکوک موظف به اثبات این مسأله نیست که پول را از کجا آورده بلکه این برعهده نظام بانکی گذاشته شده است. FATF می‌گوید این رویه درست نیست و قانون باید به‌گونه‌ای باشد که کارمندان بانک بتوانند به نقل‌وانتقال‌های مشکوک حساسیت نشان بدهند. به‌طور مثال اگر فردی به بانک مراجعه کرد و قصد نقل‌وانتقال حجمی از پول را داشت و کارمند بانک به او مشکوک شد، فرد باید ثابت کند که پول را از کجا آورده است.

اما درحال حاضر چنین امکانی در بانک‌های کشور وجود ندارد و بانک خود نیز از ارایه اطلاعات مربوط به سپرده‌گذارانش سرباز می‌زند وهمین مسأله موجب شده که در نظام مالی شفافیت لازم وجود نداشته باشد. شاید اگر امروز این قانون در کشور ما به درستی اجرا می‌شد بخشی از التهابات امروز بازار ارز را نداشتیم. آمارهای اعلامی نشان می‌دهد که بخش زیادی از معاملات ارزی و پیش‌خریدهای سکه توسط تعداد محدودی از افراد صورت گرفته است. با وجود این‌که این معاملات مشکوک است اما چندان به آنها ورود نمی‌شود.

سهیلا روزبان