دلیل حمله عریان به برنامه حمل و نقل دولت روحانی چیست؟

افکار عمومی بعد از سالها شنیدن خبرهای تلخ سانحه در آسمان ایران و سریال ناتمام سقوط های مرگبار هواپیما، این بار به استقبال ورود ۲ برند بزرگ صنعت هوایی اروپا و امریکا(ایرباس و بوئینگ) رفتند و آن را نمادی از بازگشت اعتماد و امنیت به آسمان کشور میدانندگشوده شدن راه بازگشت غول های هواپیمایی به ایران از اولین نتایج برچیدن تحریم ها است. بویژه از وقتی بوئینگ از سد تندروهای کنگره و ترامپ عبور کرد امید ایرانیها به حفظ برجام در دوره جدید افزونترشد.

در میان خبرهای خوشی که از تحول در صنعت فرسوده و سیستم زمینگیر هواپیمایی ایران به گوش می رسد در این سوی میدان، مخالفان دولت ساکت ننشسته و برای متوقف ساختن این بخش از پروژه راهبردی دولت از هیچ فرصتی فروگذار نمی کنند

امروز روزنامه های مخالف دولت به صورت هماهنگ  طرح تجهیز ناوگان هوایی به هواپیماهای خارجی و بویژه خرید ایرباس از سوی وزارت راه و شهرسازی را مورد حمله قرار دادند.  اکثر روزنامه های مخالف   تیتر و عکس اول خود را به تسویه حساب با وزارت راه آراسته اند. سطح برخورد آنها در این راستا از نقد و انتقاد به سیاست های حمل و نقل دولت فراتر رفته و در موارد زیادی جنبه  استهزاء وزیر و تخطئه مدیران هواپیمایی کشور را به خود گرفته است.

البته این اولین بار نیست که عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در کانون حملات تبلیغاتی جراید و سایت های اصولگرا قرار می گیرد. پیش از این در قضایای مربوط به قرارداد بوئینگ، مسکن مهرو ... ، او از سوی همین طیف مخالف با تندترین ادبیات،تهدید شده بود. به گونه ای که در  ماجرای قطار سمنان ، جناح مخالف برای استیضاح و کنار زدن او خیز برداشت اما به دلیل بی علاقه بودن مجلس به این حرکت از پروژه استیضاح  طرفی نبست.

نکته مهم این است که در حوزه وزارت راه و شهرسازی بویژه بعد از ادغام وزارت مسکن در آن، امتیازات بسیاری خوابیده است. بخش عمده ای از حوزه پرسود پیمانکاری زیر پوشش همین وزارتخانه است کافی به خاطر بیاورید که در هشت سال دولت سابق در همین حوزه ساخت مسکن یا راهسازی و حمل و نقل په رانت هایی رد و بدل می شد. بنابراین در یک مقطعی به نظر می رسید شبکه مخالفان دولت در عرصه مسکن و حمل و نقل امیدوارانه با افزایش فشارها برمدیریت وزارت خانه برای کسب امتیازات و رانت های  مهم حمل و نقل تلاش می کند. اما چندان که مشهود است آنها از این حرکتها طرفی نبستند و  کشاکش  گسترده جبهه مخالف دولت نتوانست مدیران روحانی در این بخش را از تجهیز ناوگان هوایی ،ریلی و کشتیرانی کشور با تکنولوژی شرکتهای مدرن بازدارد.

با آنکه حتی سعی شد اندیشه های وزیر راه  از سوی مخالفان مصداقی از سیاست نئولیبرالی و تافته جدابافته از دولت معرفی شود  اما سران دولت پشت این بخش از مدیریت اقتصادی را گرم نگه داشتند. هم رئیس جمهوری و هم معاون اول او چند بار  با صراحت اعلام کردند که برنامه خرید هواپیما ، کشتی و واگن های پیشرفته  جزو سیاست راهبردی دولت است. نکته قابل تامل اینجا است که حسن روحانی نیز در چند مقطع، توسعه و نوسازی شبکه حمل و نقل را از پایه های اصلی توسعه کشور خواند. روحانی به طور مشخص نسبت بی اعتنایی برخی از جناح های قدرت کشور به ارزش های اقتصادی و حیثیتی وسایل حمل و نقل اعم از هواپیماها و کشتی ها و قطارهای مدرن شدیدا گلایه کرد و به یاد آورد که کشورهای منطقه (مثل ترکیه و امارات و قطر) چه درآمد هنگفتی از سرمایه گذاری در شبکه فرودگاهی و هواپیمایی خود می برند. گزنده ترین بخش نقد رئیس جمهور آنجا بود که با زبان آمار و ارقام اعلام کرد که بخش عمده ای از دلارهای تاجران و متخصصان ایرانی تو جیب شرکتهای ترکیه ای و اماراتی می رود به این دلیل عجیب که ناوگان هوایی تهران فرسوده است و آسمان ایران ناامن معرفی شده است. لذا روحانی در مناسبت های مختلف موفقیت ایران در آوردن بوئینگ و ایرباس به پای مذاکره و قرارداد را در شمار گام های موفق دیپلماسی دولت خواند که کار وزارت نفت زنگنه دراوپک و ظریف در سیاست خارجی را تکمیل کرده است

اکنون که دولت روحانی گام های خود برای توسعه و تجهیز ناوگان حمل و نقل کشور را با شتاب بر می دارد، درگیری تریبون های مخالف دولت با تیم مدیریت حمل  و نقل دولت  نیز اوج گرفته است. به نظر نمی آید این کشمکش  به این زودی پایان پذیرد. تجربه دوران دولت اصلاحات یک نمونه قابل اعتنا در این زمینه است آن موقع نیز وزیر راه وقت(احمد خرم) در بزنگاه گشودن دروازه آسمان ایران به روی سرمایه گذاران خارجی مورد حمله قرار گرفت. نکته عجیب تر این است که در صف اول حمله آن روز جریان مخالف به وزارت راه گروهی قرار داشت که امروز عمدتا بخش های مهمی از حوزه ارتباطات و یا  مدیریت شهری را در اختیار دارد بخشی که سیاستها و برنامه های وزارت راه روحانی را مزاحم و مخل پروژه های خویش می بیند.

با این حال به نظر می آید جریانی که برای توقف برنامه های دولت روحانی در حوزه مهم حمل و نقل خیز برداشته است در مقایسه با ۱۲ سال پیش  دو عنصر مهم را در محاسباتش مدنظر قرار نمی دهد، اول ترکیب و نگاه مجلس دهم است که در قیاس با مجلس اصولگرای زمان وزارت خرم، تغییر کرده است مجلس جدید بهشدت با برنامه های دولت از جمله پروژه های وزارت راه برای تجهیز ناوگان هوایی و ریلی یا دریایی موافق است و می داند که افکار عمومی از بازگشت شرکت های معظم هواپیما سازی اروپا یا کشتی سازی کره استقبال می کند. ثانیا برخلاف آن روزها که بسیاری از مسائل در فراری دادن سرمایه گذاران خارجی در پس پرده ابهام ماند، امروز فضای خبری و سیاسی ایران در سایه وجود رسانه های نوین و فضای مجازی اجازه پنهانکاری یا داد و ستد بر سر پروژه های بزرگ مثل صنعت هوایی یا کشتی سازی را به هیچ بازیگری در صحنه سیاست داخلی نمی دهد.