سرانجام پس از چند ماه گمانه زني در مورد نحوه تامين فاينانس هواپيماهاي پسابرجامي چيني‌ها ديروز ظهر نخستين تفاهمنامه همكاري بين شركت هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران «هما» و يك شركت چيني امضا شد تا به اين ترتيب گمانه زني‌ها براي ورود هواپيماهاي پسابرجامي كه با گپ تامين فاينانسر همراه شده بودند نيز مرتفع شود.
به اين ترتيب ظهر ديروز فرزانه شرفبافي، رييس هيات‌مديره و مديرعامل «هما» تفاهمنامه‌اي را با اين شركت چيني امضا كرد كه طي آن حمل بار، تعمير و نگهداري هواپيما و آموزش با اين شركت چيني خواهد بود. گزارش‌ها از اين مراسم كه با وجود اهميت آن بدون حضور رسانه‌ها برگزار شده است اين مذاكرات در حالي به نتيجه نهايي رسيده كه پس از گذشت حدود يك سال و نيم از خريد هواپيماهاي ايرباس و بويينگ سنگ‌اندازي‌هاي امريكا و ترس بانك‌هاي بين‌المللي براي ورود به بازار ايران باعث شده بود كه امكان نهايي شدن فاينانس به وجود نيايد. موضوعي كه حتي چندي پيش شايبه عدم ورود هواپيماهاي جديد را نيز قطعيت بخشيد و بسياري از رسانه‌هاي خارجي عدم تامين فاينانس را دليلي بر فسخ قراردادهاي هوايي خوانده و اذعان مي‌كردند كه قراردادهاي منعقد شده پسابرجامي به ايران نخواهند آمد.
تاكنون شركت هواپيمايي ايران‌اير «هما» به منظور اجرايي شدن قرارداد خود با ايرباس مجبور شد سه فروند هواپيماي جديد كه از اين شركت را تحويل گرفته را به شكل نقدي خريداري كند البته بنا بر آن بود كه با نهايي شدن فاينانس مبلغ پرداختي ايران‌اير به عنوان پيش‌پرداخت ديگر هواپيماها لحاظ شود.
طبق برنامه‌ريزي صورت گرفته ۸۵ درصد از بهاي هواپيماهاي خريداري شده از سوي ايران به شكل فاينانس و ۱۵ درصد به شكل نقدي پرداخت خواهد شد. پيش از اين و در دوران پسابرجام شركت هواپيمايي ايران به عنوان نخستين خريدار هواپيماهاي جديد از غول‌هاي هوايي دنيا ۱۰۰ فروند ايرباس، ۸۰ فروند بويينگ و ۲۰ فروند ATRرا خريداري كرد كه قرارداد آنها پس از اجرايي شدن توافق هسته‌اي ميان طرفين به امضا رسيد.
در همين راستا اوفك، وزارت خزانه‌داري امريكا فروش اين هواپيما به ايران را در مجوزهايي چندگانه مورد تاييد قرار داده است.
جالب اينجاست كه همزمان با انعقاد اين تفاهمنامه اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهور نيز از انتشار ۵ هزار ميليارد ريال اوراق مشاركت جهت خريد هواپيماي جديد و انتشار ۵ هزار ميليارد ريال در شوراي اقتصاد خبر داد. پيش از اين و در همان روزهايي كه قراردادهاي هوايي امضا شد فرهاد پرورش مديرعامل وقت ايران‌اير گفته بود كه در كنار فاينانس كمپانيهاي سازنده براي خريد ايرباس و بويينگ، دو فاينانسر از حوزه خليج فارس و كشور چين جذب شده‌اند و براي تامين بخشي از سهم نقدي خود در داخل كه ۵۰۰ ميليون دلار است، اوراق صكوك دريافت مي‌كنيم. او حتي درباره روند تامين مالي هواپيماهاي تازه خريداري شده براي اين شركت هواپيمايي گفته بود: استقبال فاينانسرهاي خارجي از فاينانس هواپيماهاي بويينگ، ايرباس و حتي ATR مناسب است.
پرورش در آن زمان قول داده بود كه كمپانيهاي بويينگ و ايرباس امكان اين را دارند كه خود فاينانسر به همراه بياورند و خود فروش هواپيماها را فاينانس كنند، اما تعداد هواپيمايي كه توسط اين دو كمپاني فاينانس مي‌شود، محدود است ضمن آنكه مدت زمان فاينانس آنها ١٠ ساله و ممكن است نرخ آنها بيشتر از ديگر فاينانسرها باشد در واقع پكيجي از خدمات است كه بسته به انتخاب خود، تصميم مي‌گيريم كه كدام يك را انتخاب كنيم. پرورش گفته بود: انتخاب فاينانسِ كمپاني، طبق قرارداد در اختيار خودمان است اما آنها گفته‌اند كه مثلا ٦ فروند از هواپيماهاي خود را فاينانس مي‌كنند كه اصطلاحا به «بك‌استاپ‌فاينانسينگ» معروف است كه اين در قرارداد آمده است. اگر خواستيم آنها اين تعداد هواپيما را براي ما فاينانس مي‌كنند و شرايط آن مشخص است. در همان زمان اصغر فخريه كاشان، قائم‌مقام وزير راه و شهرسازي نيز مصوبه صندوق توسعه را براي قرارداد خريد هواپيماهاي جديد خبر داده بود و گفته بود دومين محل تامين منابع مالي سهم نقدي هما نيز انتشار اوراق صكوك است كه به مبلغ ١٢٠ ميليون دلار در حال انجام است. همچنين مبلغ ٥٠٠ ميليون دلار نيز از محل منابع خارجي به اتكاي خود هما و نه تضمين دولت و بانك‌ها تامين مي‌شود.
بنا به گفته او جمعا يك ميليارد دلار براي پيش‌پرداخت هما در قرارداد پرداخت بويينگ‌ها و ايرباس‌ها در نظر گرفته شده است كه براي چهار سال آينده مناسب است. در اين چهار سال هواپيماهاي جديد وارد مي‌شود و بر اساس برنامه‌اي كه هما به شوراي اقتصاد داده است بازپرداخت اقساط هواپيماهاي جديد تامين شده و تامين پيش‌پرداخت هواپيماهاي بعدي انجام مي‌شود. قائم‌مقام وزير راه در امور بين‌الملل گفته بود كه اگر تامين پيش‌پرداخت هواپيماهاي بعدي به مشكل برخورد كند، امكان تامين فاينانس خارجي وجود دارد. وامي كه براي خريد ايرباس و بويينگ در نظر گرفته شده است براي ٨٥ درصد قيمت هواپيماها و ١٨ ساله است و اين طولاني‌ترين تسهيلاتي است كه بدون ضمانت دولت و ضمانت بانك‌ها و بدون اعتبارات اسنادي (LC) دريافت شده است. اين پرداخت‌هاي نقدي در ٤ قسط انجام مي‌شود و قسط اول آن ٢٢٧ ميليون دلار خواهد بود.
- 11
- 5
