رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی: مازوت ایران استاندارد نیست

هرچند مازوت تولیدی پالایشگاه‌ها استاندارد نیست، اما این روزها مشتری خود را هم دارد. در ماه‌های گذشته که قیمت نفت رکورد زده و فرآورده‏های نفتی هم بالا رفته، همین مازوت غیراستاندارد هم خواهان پیدا کرده است.

حمیدرضا حسینی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی می‏گوید، در حال حاضر مازوت تولید ایران ۵۰۰ دلار در هر تن مشتری دارد. کشتی‏ها مشتری‏های رده اول مازوت ایران هستند. در داخل کشور اما مازوت تولید پالایشگاه‌های ایران به دلیل آلودگی زیست‌محیطی مخالفان زیادی دارد. فعالان محیط‌زیست می‏گویند دولت نباید اجازه بدهد نیروگاه‌ها مازوت بسوزانند. این موضوع سال‌هاست که محل جدل و چالش بین فعالان زیست‌محیطی و دولت است؛ موضوعی که گویا پایانی هم نمی‏توان برای آن متصور شد. گفت‌وگو با حمید حسینی در این رابطه را بخوانید:

‌پیشنهاد جایگزین کردن مازوت به جای گاز، امسال هم در دستور کار است. با وجودی که سال گذشته بنا به گفته سخنگوی صنعت برق، فقط شش نیروگاه مازوت مصرف کردند، اما گفته می‌‌شود امسال به دلیل تصمیم به صادرات بیشتر گاز و افزایش مصرف، طرح مازوت‌سوزی برای نیروگاه‌ها روی میز دولت قرار گرفته است. به نظر شما آیا مازوت‌سوزی به جای گاز می‌‌تواند گزینه مناسبی باشد؟

این موضوع مربوط به امسال نیست. سال‌هاست که به دلیل افزایش مصرف گاز ناچاریم که به جای گاز از فرآورده‌‌های مایع استفاده کنیم. پیش‌‌بینی مصرف بین سه تا چهار میلیارد لیتر مازوت در سال جاری وجود دارد. علاوه بر نیروگاه‌ها، واحدهای فولاد و سیمان هم در ردیف مصرف‌کنندگان مازوت هستند. هرچقدر که بتوان از مازوت به جای گاز استفاده کرد، به نفع کشور است، چون قیمت مازوت در حال حاضر نصف قیمت گازوئیل است. اما مشکلی که درباره مصرف مازوت داریم، سولفور بالا و آلودگی‌ای است که ایجاد می‌‌کند. بسیاری از استان‌ها در برابر این موضوع مقاومت می‌‌کنند. از سویی گازوئیل ما هم استاندارد نیست و میزان سولفور بالایی دارد. در نتیجه هر دو سوخت برای محیط زیست ایجاد آلایندگی می‌‌کنند.

‌برخی کارشناسان پیشنهاد می‌‌کنند که به جای صادرات، بهتر است که ابتدا نیاز داخل تامین شود، چطور می‌‌شود از قراردادهای صادرات گاز که بلندمدت است، گذشت کرد؟

قرارداد ما برای صادرات گاز به گونه‌‌ای است که در زمستان صادرات به حداقل می‌‌رسد. مثلا قرارداد ما با عراق به گونه‌‌ای است که اگر مثلا روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز صادر می‌‌کنیم، در زمستان به ۵ تا ۱۰ میلیون مترمکعب می‌‌رسد. البته مصرف عراقی‌‌ها هم در زمستان کاهش می‌‌یابد، چون آنها گاز را عمدتا برای تولید برق استفاده می‌‌کنند و در زمستان مصرف برق آنها در زمستان به شدت کاهش می‌‌یابد، لذا خیلی اعتراضی وجود ندارد. ضمن اینکه قیمت گاز ما اینگونه نیست که مثلا بگوییم قیمت گاز ایران بالاتر از سایر فرآورده‌هاست. هرچند در اروپا قیمت گاز اگر با نفت معادل‌سازی شود، حدود بشکه‌‌ای ۵۰۰دلار می‌‌شود، با این حال قیمت گاز صادراتی ما طبق فرمولی که با عراق و ترکیه داریم، به این رقم نمی‌‌رسد. قیمت‌‌های ما بسیار پایین‌تر از قیمت‌‌های جهانی در اروپا و کاناداست. لذا من فکر می‌‌کنم این سرنوشت محتوم ماست که مازوت مصرف کنیم.

‌آیا می‌‌توان به جای مازوت‌سوزی از روش‌‌های دیگری مثل سوآپ با کشورهای شمالی استفاده کرد؟

مذاکراتی در این زمینه انجام شده که بر مبنای آن تصمیم گرفته شده مازوت با کیفیت از روسیه وارد شود و آن را در داخل مصرف کنیم و مازوت و گازوئیل خودمان که کیفیت کمتری دارد را صادر کنیم. با این شیوه می‌‌توان هم کمبود گاز در داخل را با سوخت‌‌های جایگزین جبران کرد و هم آلودگی محیط‌زیستی کمتری ایجاد کرد. سولفور گازوئیل و مازوت روسیه نیم درصد است و اصلا قابل مقایسه با سوخت‌‌های مایع ما نیست. سولفور مازوت روسیه حدود یک هفتم سولفور مازوت ایران است. همچنین گازوئیل آنها بسیار استاندارد است و حدود ۱۰ppm است. بنابراین راه‌حل این است که از روسیه گاز وارد کنیم. حتما می‌‌توانیم از روسیه گاز و سایر فرآورده‌‌ها را با قیمت مناسب‌تر بخریم. یعنی به جای اینکه فرآورده‌‌های نفتی خودمان را مصرف کنیم، گاز وارد کنیم. قطعا این شیوه می‌‌تواند به نفع کشور باشد.

‌همانطور که اشاره کردید، مازوت تولید پالایشگاه‌های ایران از استانداردهای جهانی پایین‌تر است. پیش از تحریم‌‌ها، ایران همین مازوت را به امارات صادر می‌‌کرد، ولی چون هم تحریم هستیم و هم استاندارد نداریم، این صادرات کاهش یافته است. آیا این موضوع صحت دارد که دلیل اصلی که امارات یا سایر کشورها مازوت ما را نمی‌‌خرند، استاندارد پایین آنهاست؟

قانون دریانوردی که از سال ۲۰۲۰ در حال اجراست، تاکید می‌‌کند که در دریاها از مازوت و گازوئیلی استفاده شود که بیشتر از ۵۰۰ppm سولفور نداشته باشد. در حالی که گازوئیل ما چنین ویژگی‌ای ندارد. در مقطعی مازوت ایران تا ۱۰۰ دلار هم کاهش یافت، اما بعدها مشخص شد که درست است که کشتی‌‌ها در بنادر کنترل می‌‌شوند و سوخت آنها باید استاندارد باشد، اما وقتی در اقیانوس‌‌ها تردد می‌‌کنند، امکان اینکه از این مازوت‌‌ها استفاده کنند، وجود دارد. لذا قیمت‌‌ها دوباره اصلاح شد. یعنی الان درست است که سولفور مازوت ایران نیم‌درصد بیشتر از مازوت ۵/۳درصد سولفور استاندارد است، ولی اینگونه نیست که مازوت ما هم خریدار نداشته باشد. کشتی‌‌ها در اقیانوس‌‌ها از گازوئیل و مازوت با سولفور بالا استفاده می‌‌کنند و فعلا هم فرمولی برای کنترل آنها وجود ندارد و تا آن موقع ما معاف هستیم و می‌‌توانیم این گازوئیل و مازوت را به فروش برسانیم.

‌قیمت مازوت ایران در بازار جهانی چقدر است؟

مازوت ۵/۳درصد ایران حدود ۵۰۰ دلار در هرتن است.

‌مساله دیگر وفور مازوت در کشور است که حتی برخی پالایشگاه‌ها مخزنی برای نگهداری مازوت ندارند. به نظر شما آیا دولت باید این مازوت را به نیروگاه‌ها یا صنایع دیگر به جای گاز بدهد؟

روزانه حدود ۷۵ میلیون‌لیتر مازوت تولید می‌‌شود. در داخل کشور اصلا مصرفی به آن معنا نداریم. در نتیجه همه این ۷۵ میلیون‌لیتر تقریبا بدون استفاده می‌‌ماند.

‌پس تکلیف چیست؟ وقتی استاندارد نداریم و تحریم هم هستیم آیا این سرنوشت محتوم است که آن را در داخل بسوزانیم؟

اینطور نیست و همه این مازوت‌‌ها صادر می‌‌شود.

‌پس این پیشنهاد که برخی نمایندگان مجلس مطرح می‌‌کنند که به جای گاز، مازوت را به نیروگاه‌ها و صنایع بدهیم، در همین راستاست؟ به هر حال باید در نظر داشت که کارشناسان می‌‌گویند، فرآورده ارزش افزوده بیشتری نسبت به صادرات گاز خام دارد.

من هم موافق هستم که به جای صادرات همه این مازوت‌ها، بخشی هم در داخل استفاده شود، چون به نفع اقتصاد کشور است.