وضعیت سدهای کشور در دولت تدبیر

به‌گزارش ایسنا، وزارت نیرو به عنوان متولی و مسئول تأمین نیازهای آبی برای مصارف مختلف به ویژه نیازهای شرب و بهداشت، در قالب سیاست‌ها و برنامه‌های مصوب و توجه به ارزش اقتصادی، امنیتی، سیاسی و زیست‌محیطی آب، مهار آب‌های سطحی و توسعه بهره برداری بهینه منابع آب را در راستای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور در سرلوحه برنامه‌های خود قرار داده به‌طوری‌که تاکنون تعداد قابل توجهی سد با ۴۹ میلیارد مترمکعب حجم مخزن و منابع آب استحصال‌شده در قالب نظام‌نامه تخصیص آب و متناسب با نیازها و رعایت اولویت‌های تأمین آب مدیریت در دست مدیریت قرارگرفته است.

سدهای موجود در کشور در مدیریت منابع آب نقش مؤثر و تعیین کننده ای دارند و درصورتی که این سدها در مدار بهره‌برداری نباشند کشور با بحران جدی تأمین آب مخصوصاً در تأمین آب شرب کلان شهرها مواجه می‌شود. ضمن اینکه در آینده تغییر اقلیم وتغییرات آب و هوایی حادث شده و تبعات منفی ناشی از آن، نقش سدها را در تنظیم منابع آب سطحی نابهنگام کشور برجسته تر می‌کند.

 پیش از انقلاب اسلامی تعداد ۱۹ سد ملی با حجم کل مخزن ۱۳ میلیارد و ۴۰۴ میلیون مترمکعب و ظرفیت آب قابل تنظیم سالیانه ۱۴ میلیارد و ۶۹ میلیون مترمکعب توسط وزارت نیرو وقت به بهره‌برداری رسیده بود. این ظرفیت از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان سال ۱۳۹۴ به ۱۵۵ سد با حجم کل مخزن ۵۰ میلیارد و ۵۲۵ میلیون مترمکعب و ظرفیت آب قابل تنظیم سالانه ۳۴ میلیارد و ۶۳۱ میلیون متر مکعب رسیده است.

از زمان آغاز به‌کار دولت یازدهم تاکنون ۲۱ سد مخزنی با ظرفیت حجم آب قابل تنظیم سالیانه سه میلیارد و ۱۱۵ میلیون مترمکعب و حجم مخزن چهار میلیارد و ۱۸۷ میلیون مترمکعب به بهره‌برداری رسیده است که نخستین آن‌ها سد «فرخی» قائن در استان خراسان جنوبی بود و در تاریخ چهارم شهریورماه ۹۲ به بهره برداری رسید؛ آخرین آن‌ها نیز سد «چشمه عاشق» در فارس در مورخ ۳۱ فروردین ماه امسال بهره برداری شد.

به‌همین منظور سد «ماشکیدا ۱(علیا) » در سیستان و بلوچستان، سد «رودبال داراب» در فارس، سد «شهر بیجار (آیت الله بهجت) » در گیلان، سد «سرابی تویسرکان» در همدان، سد «ایوشان» در لرستان، سد «مروک» در لرستان، سد «سورک (دهنو) » در چهارمحال و بختیاری، سد «زیویه» در کردستان، سد «سررود (قره تیکان) » در خراسان رضوی، سد «سیمره (هینی مینی) » در ایلام، سدهای «تنگ حمام (شهدای گمنام) » و «سراب گیلان غرب (دایک) » در کرمانشاه، سد «حوضیان» در لرستان، سد «داریان» در کردستان، سد «کوچری» در اصفهان، سد «سومبار (غلامان) » در خراسان شمالی، سد «چهچهه» در خراسان رضوی، سد «ایوان (کنگیر) » در ایلام و سد «قوچم» در استان کردستان تاکنون در دولت یازدهم به بهره‌برداری رسیده‌اند.

در دولت «تدبیر و امید» ۹ سد مخزنی با ظرفیت آب قابل تنظیم سالانه ۴۳۴ میلیون مترمکعب و حجم مخزن ۵۱۲ میلیون مترمکعب نیزآبگیری شدند. این سدها شامل سد «عباس آباد کیله» در کردستان، سد «رودبار لرستان» در استان لرستان، سد «زمکان» در کرمانشاه، سد «گیوی» در اردبیل، سد «شنجور» در همدان، سد «پیرانشهر (سیلوه) » در آذربایجان غربی، سد «بفراجرد خلخال» در اردبیل، سد «چراغ ویس» درکردستان و سد «کلقان» در استان آذربایجان شرقی هستند.

با توجه به اهمیت استراتژیک آب در اوضاع کنونی و بحران‌های پیش رو در زمینه‌های امنیتی، اقتصادی و اجتماعی، آنچه بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد مدیریت بهینه منابع آب است، مدیریتی که یکی از راهکارهای اصلی آن سدسازی و مدیریت بهره‌برداری از آن است؛ چرا که پروژه‌های سدسازی برای حفظ حیات و تداوم امنیت ملی و نیز افزایش ظرفیت ذخیره سازی و گسترش منابع آب و استحصال انرژی برق‌آبی سازگار با محیط زیست به‌ویژه برای مناطقی که با کمبود آب و بحران آب مواجه هستند، لازم و حیاتی است.