قبرس جایگزین ایران می‌شود

وزیر انرژی قبرس، «یورگوس لاکتریپیس» حرکت توتال و ورود به قبرس را یک تحول مهم خوانده است

آنچه باعث خروج توتال از پروژه چند میلیارد دلاری در ايران شده، تنها ترس از تحريم‌ بانك‌هاي آمريكا و تامين مالي اين شركت است

قرارداد نفتي ميان ايران و شركت توتال از جمله مهم‌ترين قراردادهاي پسابرجامي براي كشور ما بود كه در حال حاضر با خروج آمريكا از برجام احتمال فسخ قرارداد از سوي شركت توتال با ايران قوت گرفته است. آمريكا پس اعلام خروج از برجام تصميم بر اين گرفته كه تحريم‌هاي نفتي و گازي را دوباره عليه ايران به جريان بيندازد و با وجود اينكه اين تحريم‌ها به صورت يك‌جانبه از سوي آمريكا صورت خواهد گرفت اما به نظر می‌رسد برخی شرکت‌ها نتوانند در برابر تحريم‌هاي آمريكا بايستند و قصد خروج از ايران را داشته باشند. به همين دليل چندي پيش مذاكراتي از سوي وزارت نفت كشورمان با يك شركت نفتي چيني انجام شده كه در صورت خروج توتال اين شركت در پارس جنوبي مستقر شود.

در همين راستا چند روز پيش بيژن زنگنه، وزير نفت كشورمان گفت: «شرکت توتال به استناد قرارداد اعلام کرده است که اگر آمریکا معافیت از تحریم ندهد، فرآیند خروج را آغاز می‌کند. اگر توتال نتواند معافیت از تحریم را از آمریکا دریافت کند، شرکت ملی نفت چین (CNPC) طبق قرارداد جایگزین این شرکت فرانسوی در پروژه توسعه و تولید فاز ۱۱ پارس جنوبی شده و سهامش به شرکت چینی منتقل می‌شود». با اين اوصاف هيچ گونه نگراني از بابت نيمه‌كاره ماندن پروژه‌هاي نفتي كه در پارس جنوبي در حال اجراست، وجود نخواهد داشت اما از آنجايي كه توتال يكي از بزرگ‌ترين و معتبرترين شركت‌هاي نفتي در دنياست، اين پرسش وجود خواهد داشت كه آيا شركت چيني دانش فني لازم و توانايي‌اي را كه شركت توتال در اين حوزه دارد، براي انجام پروژه‌هاي نفتي كشور ما خواهد داشت؟

قبرس جايگزين ايران

روز گذشته خبرگزاري آسوشیتدپرس اعلام كرد كه در پی خروج آمریکا از برجام شرکت فرانسوی توتال اعلام کرد که نمی‌تواند تحت تحریم‌های آمریکا قرار بگیرد. اين شركت به دليل اعمال مجدد تحريم‌ها از سوي آمريكا بر ايران، اعلام كرده كه به دنبال توسعه اکتشافات و استخراج گاز طبیعی در سواحل قبرس جنوبی است و «استفان مایکل» مسئول بخش استخراج خاورمیانه در توتال نيز گفته است: «کمپانی برای دریافت مجوز اکتشاف هیدروکربن در بلوک هشت در منطقه قبرس جنوبی یعنی جایی که کمپانی ایتالیایی «ای ان آی» نيز هم‌اکنون مجوز اکتشاف و استخراج دارد،

درخواست داده است». در همين خصوص وزیر انرژی قبرس، «یورگوس لاکتریپیس» حرکت توتال را تحول مهمي خوانده است. از آنجا كه تحريم‌هاي آمريكا شامل تامین مالی از سوی بانک‌های آمریکایی نيز می‌شود، مسئولان اين شركت گفته‌اند به هيچ عنوان نمي‌توانند تحت تحريم‌هاي آمريكا قرار بگيرند. بر اساس شواهد آنچه باعث خروج توتال از پروژه چند میلیارد دلاری در ايران شده، تنها ترس از تحريم‌هاي آمريكاست.

اعلام آمادگي شركت چيني

با اين اوصاف ايران نيز با تصميم بر جايگزيني شركت چيني تدبير لازم براي جلوگيري از توقف پروژه‌هاي نفتي را انديشيده و شركت چيني نيز به تازگي براي ورود به ايران و ادامه پروژه‌هاي پارس جنوبي اعلام آمادگي كرده است. طبق گزارش خبرگزاري رويترز: شرکت نفت CNPC چین اعلام کرده است: «در صورتی که شرکت نفتی فرانسوی توتال پروژه‌های خود را در میدان گازی پارس جنوبی به دلیل خروج آمریکا از برجام نیمه‌کاره رها کند، آمادگی داریم تا جایگزین این شرکت در پارس جنوبی شویم». میدان گازی پارس جنوبی بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است.

البته هنوز مشخص نیست که شرکت CNPC در پس پیشنهاد خود مجوز دولت خود را گرفته است یا خیر اما این مساله می‌تواند به شدت گرفتن اختلاف تجاری بین پکن و واشنگتن منجر شود. در دسامبر سال گذشته بود كه در توافقي به ارزش يك ميليارد دلار براي شركت CNPC چين، اجازه‌اي صادر شد مبني بر اينكه اگر شركت توتال از ايران خارج شود، كار را در كشور ما ادامه دهد. در همين خصوص به گفته برخي منابع آگاه اين شركت برنامه‌ريزي جامع و كاملي براي انجام پروژه‌هاي نيمه‌تمام توتال در صنعت گاز ايران انجام داده است. بر مبناي توافق انجام شده در فاز ۱۱ پارس جنوبی شرکت CNPC می‌تواند در صورت خروج توتال، سهام ۵۰.۱ درصدی این شرکت را به دست گیرد. این شرکت هم اکنون در این میدان گازی ۳۰درصد سهیم است.

خودمان مي‌توانيم جايگزين توتال شويم

در خصوص ورود شركت چيني به ايران و اينكه آيا اين شركت مي‌تواند جايگزين خوبي براي توتال در ايران باشد يا خير، سيد حميد حسيني، سخنگوي اتحاديه صادركنندگان نفت و گاز پتروشيمي به «قانون» مي‌گويد: به نظر من تا پايان مهلت دو ماهه كه ايران با اروپا مذاكره مي‌كند، هيچ چيزي قطعي نيست. از طرفي نيز توتال در حال مذاكره با آمريكاست كه شايد بتواند براي باقي ماندن در ايران از آمريكا مجوز بگيرد. مسائلي كه در حال حاضر مطرح مي‌شود، بيشتر بحث‌هاي رسانه‌اي است كه نمي‌توان به طور مطلق بر آن‌ها استناد كرد.

همان‌‌گونه كه مي‌دانيد، توتال در همه جاي دنيا فعاليت مي‌كند و اين‌طور نيست كه بتوانيم بگوييم تنها يك پروژه در دست اجرا دارد و هر جايي بحث سرمايه‌گذاري باشد به طورحتم به دنبال آن خواهد بود. امادر مورد اينكه آيا شركت چيني مي‌تواند جايگزين توتال شود، بايد گفت كه خودمان نيز مي‌توانيم جايگزين توتال شويم و مشكلي براي انجام كار در مرحله اول فازهاي پارس جنوبي كه حفاري، استخراج گاز و رساندن گاز به خشكي و نصب پالايشگاه است، وجود ندارد زيرا بالاخره بايد در فازهاي ۱۵،۱۶،۱۷،۱۸ خودمان پروژه‌‌ها را انجام دهيم.

ويژگي‌هاي مهم توتال براي ايران

حسيني ادامه مي‌دهد: شركت توتال دو ويژگي مهم براي كشور ما داشت؛ يكي اينكه در مرحله كمپرسورهاي ۲۵۰۰۰، سكوهاي بزرگي بسازد كه با قدرت بسيار بالا كمپرس كند و اين كاهش توليد ميعاناتي را كه ايجاد مي‌شود، برطرف كند؛ اين يك نكته مهم توتال بود و ديگر اينكه پس از آن خود اين شركت خريدار اين گاز شود و آن را تبديل به ال‌ان‌جي كند و در واقع سرمايه‌اي كه براي اين پروژه اختصاص مي‌داد براي كشور ما حايز اهميت بود.

من فكر مي‌كنم اگر توتال اطلاعات و طراحي مرحله دوم پروژه را به شركت نفت داده باشد(يعني طراحي بيسيك توتال در اختيارمان باشد) به طور حتم خودمان با شركت‌هاي چيني مي‌توانيم كار را انجام دهيم. ممكن است نتوانيم سكو را در ايران بسازيم ولي وقتي طراحي‌هايش را داشته باشيم، به يقين قابل استفاده است و امكان اينكه عملياتي شود، وجود خواهد داشت. بنابراين به نظرم در اجراي پروژه نبايد زياد نگران باشيم. در واقع آنچه كه از شركت توتال براي ما مهم بوده، سرمايه و اجراي مرحله دوم پروژه بوده است كه اگر آن ميزان سرمايه‌گذاري از سوي چيني‌ها جايگزين شود و اطلاعات فني يعني طراحي پايه پروژه وجود داشته باشد، مشكلي نخواهد بود. به نظر مي‌رسد توتال طراحي پايه پروژه را انجام داده زيرا وقتي كار را شروع مي‌كند يعني اطلاعات آن را در اختيار شركت نفت ما قرار داده است.

شركت نفت در حال حاضر اطلاعات طراحي كل فاز ۱۱ پارس جنوبي را دارد و حق دارد از اين اطلاعات استفاده كند و مي‌تواند با استفاده از اين طراحي‌هايي كه انجام شده و همچنين با استفاده از توان فني شركت پتروپارس و شريك چيني كار هر دو فاز پارس جنوبي را انجام دهد. رفتن توتال بيشتر به عنوان سنبل يك شركت بزرگ غربي از ايران مهم است تا اينكه بگوييم كار آن در اجراي اين پروژه حياتي و مهم بوده است. خير اين طور نيست، به نظر من ديگران هم مي‌توانند اين كار را انجام دهند و در واقع حضور توتال به نوعي اعتبار براي ايران محسوب مي‌شده و طراحي و دانش فني آن و همكاري‌هايي كه توتال مي‌توانسته در آينده در تبديل اين گاز توليدي به ال‌ان‌جي بكند، براي ما اهميت داشته است.

دانش فني در طراحي پايه نمايان مي‌شود

سخنگوي اتحاديه صادركنندگان نفت و گاز پتروشيمي درباره اينكه آيا شركت چيني دانش فني لازم را براي جايگزيني توتال در ايران دارد، بيان مي‌كند: دانش فني در طراحي پايه خود را نشان مي‌دهد. يعني مشكلي نداريم و چنانچه طراحي كلي توسعه ميدان را در اختيار داشته باشيم، كار را انجام خواهيم داد. از قديم هم شركت‌هاي ايراني مي‌توانستند با وجود طراحي پايه طرح‌هاي تفصيلي را كار را انجام دهند. فكر مي‌كنم با توجه به اطلاعاتي كه در طراحي اوليه پروژه داريم مي‌توانيم به راحتي كار طراحي تفصيلي انجام دهيم و اگر اطلاعات فاز دوم را نيز درباره سكو و كمپرسورها در اختيار داشته باشيم، امكان تامين اين كمپرسورها روي آن سكوي بزرگ از ساير منابع وجود دارد.