نفت اوپک روی نمودار سراشیبی

سال ۲۰۱۸ در حالی به پایان رسید كه بازارهای جهانی نفت با فراز و نشیب‌های بسیاری روبه‌رو بودند. شرایط در سال میلادی که گذشت به گونه‌ای پیش رفت که پیش‌بینی‌های شرکت‌های نفتی در مورد قیمت نفت به هیچ وجه درست از آب در نیامد و افت قیمت بسیار شدیدی از سال ۲۰۱۵ تا به امروز در بازار نفت تجربه شد. در این میان کشور ما نیز با مشکلات بسیار زیادی در حوزه نفت مواجه شده است و به گفته معاون رییس جمهور در صادرات نفت با مشکلات جدی مواجه شده‌ایم. از آنجایی که کشور ما اقتصادی وابسته به نفت دارد، بیشترین درآمد کشور از همین راه تامین می‌شود و ایجاد مشکل در حوزه صادرات نفت می‌تواند اقتصاد کشور را با شرایط بسیار بدی روبه‌رو سازد.

مشکل در صادرات نفت

چند روز پیش محمد باقر نوبخت از مشکلات کشور با وجود تحریم‌ها، سخن به میان آورد و در این خصوص بيان کرد که در حوزه صادرات نفتی به شدت دچار مشکل هستیم؛ به گونه ای که اكنون از دو میلیون و ۴۱۰ هزار بشکه نفت برای هر روز در سال ۹۷ که ۴۷ میلیارد دلار درآمد نفتی در بودجه سال جاری پیش بینی شده بود به شدت فاصله گرفته‌ایم و فقط توانسته‌ایم در سال جاری دو میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت صادر کنیم که نه تنها با مشکل مقدار فروش کم نفت مواجه‌ایم بلکه امکان انتقال ارز حاصل از فروش نفت به داخل کشور را نیز نداشته یا به سختی انجام می شود. معاون رییس جمهوری به تبیین تحریم‌های هواپیمایی کشور و مشکلاتی که هواپیماهای ما با این موضوع دارند، پرداخت و بیان کرد: برای صادرات نفت مجبوریم که از کشتی استفاده کنیم، اما کشتیرانی ما نیز تحریم است؛ این در حالی است كه اگر کشتی نیز برای صادرات نفت پیدا کنیم، باید کشتی را بیمه کنیم اما بیمه‌های ما نیز تحریم هستند.

کاهش تقاضا در بازار نفت

وضعیت فعلی بازار نفت به گونه‌ای است که با وجود افزایش جهانی تقاضا، بازارهای نفت اوپک در حالی سال ۲۰۱۹ را سپری می‌کنند که تقاضا برای نفت خام اوپک نسبت به سال گذشته میلادی کاهش یافته است. آمریکا در مه و پس از خروج از برجام تحریم‌های نفتی را دوباره علیه کشورمان اعمال کرد. این در حالی است که این کشور توانسته در حوزه تولید نفت رکود جدیدی را به ثبت برساند و در حال حاضر عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در دنیا را از آن خود کند. به این ترتیب در چند وقت گذشته توانست تعیین قیمت‌ها در بازار نفت را به دست گیرد. با وجود اینکه آمريکا به هشت کشور معافیت از تحریم نفتی ایران را اعطا کرده بود، تعداد این هشت کشور را به پنج رساند و ایران را تهدید کرده که با تحریم‌ها فروش نفت ایران را به صفر خواهد رساند.

نشست اوپک در دسامبر

در دسامبر بود که اوپک برای ایجاد توازن میان عرضه و تقاضا در بازار نفت و مقابله با کاهش قیمت، نشستی میان اعضای اوپک و غیراوپک در وین ترتیب داد که نتیجه این نشست کاهش تولید نفت از سوی اعضای اوپک و غیر اوپک بود که با این تصمیم تا اندازه‌ای از التهابات موجود در بازار کاسته شد اما شاید این نشست را بتوان به عنوان مسکنی برای بازار نفت در نظر گرفت. گفتنی است که در این نشست با تلاش‌های بی‌دریغ بیژن زنگنه، کشورمان از کاهش تولید نفت به دلیل تحریم‌ها معاف شد. بعد از این نشست بود که جنگ تجاری میان چین و آمریکا بالا گرفت و در پی این ماجرا بازارهای جهانی به شدت دچار تلاطم شدند.

در این شرایط عربستان که از اعضای اصل اوپک محسوب می‌شود، طی مذاکرات زیادی با آمریکا تولید نفت خود را به بیش از یک میلیون بشکه در روز افزایش داد ولی از آنجا که بودجه خود را بر مبنای بشکه‌ای ۶۵ دلار بسته بودند، فکر نمی‌کردند با کاهش شدید قیمت و کسری بودجه مواجه شوند و به همبن دلیل تولید خود را دوباره کاهش دادند. روز گذشته قیمت نفت به بالاترین رقم خود از ابتدای سال جاری رسید. نفت برنت در ساعات ابتدایی روز گذشته از مرز ۶۳ دلار صعود كرد و به‌بالاترین رقم خود در سال ۲۰۱۹ دست یافت. نفت وست تگزاس اینترمدیت نیز با ۲۵ سنت افزایش به ۵۴ دلار و۲۱ سنت رسید. در پایان سال ۲۰۱۸ نفت اوپک روندنزولی شدیدی به خود گرفت و این در حالی بود که نفت برنت و آمریکا رشد نسبی را تجربه کرد. نفت اوپک در آخرین معاملات این سال، ۵۳ دلار و ۹۳سنت ثبت شد. قیمت نفت در اولین ماه سال میلادی جاری با توجه به کاهش عرضه، روند روبه روشدی را به خود دید. گزارش ماهانه از سوی اوپک، حاکی از آن است که تقاضای نفت افزایش خواهد یافت و از سقف ۱۰۰ میلیون بشکه در روز عبور خواهد کرد.

براساس آخرین گزارش منتشر شده از سوی اوپک، آژانس بین المللی انرژی و اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تقاضای نفت خام اوپک کاهش خواهد یافت. طبق گزارش اوپک، تقاضای نفت این اتحادیه از ۳۱.۷۴ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۸ به ۳۰.۸۳ میلیون بشکه در ۲۰۱۹ خواهد رسید. این در حالی است که آژانس بین المللی انرژی این رقم را از ۳۱.۸۱ به ۳۱.۵۷ و اداره اطلاعات انرژی آمریکا از ۳۱.۵۲ به ۳۰.۶۴ پیش بینی کرده است.

بر اساس گزارش اوپک، هرچند که تقاضای نفت در سال ۲۰۱۹ روندی افزایشی دارد، اما رشد تقاضا نسبت به سال ۲۰۱۸ کاهش خواهد یافت. در این گزارش رشد تقاضا ۱.۳ پیش بینی شده است و نسبت به سال قبل که عدد ۱.۴۹ ثبت شد، رشد کمتری را نشان می دهد. اما آژانس بین المللی انرژی و اداره اطلاعات انرژی آمریکا رشد تقاضا را نسبت به سال گذشته بالاتر پیش بینی کردند. طبق گزارش این دو نهاد، تقاضای نفت در سال گذشته میلادی به ترتیب ۱.۲۶ و ۱.۴۵ ثبت و این رقم برای سال جاری ۱.۴۵ و ۱.۵۴ گزارش شده است.