شاخص‌کل بورس تهران معاملات روز گذشته را با رشد اندک ۳۸ واحدی به پایان رساند. شاخص کل بازار سهام در حالی با رشد ۰۵/ ۰ درصدی همراه شد که شاخص کل هم‌وزن رشد حدود ۶/ ۰ درصدی را تجربه کرد. موضوعی که حکایت از تداوم توجه معامله‌گران به نمادهای کوچک‌تر بازار سهام دارد. از نکات قابل توجه این روزهای بازار سهام افزایش تردید در میان سهامداران است. تردیدی که از دو عامل داخلی و بین‌المللی نشأت می‌گیرد.
بخشی از تردیدهای به وجود آمده در بازارهای داخلی به بالا بودن نسبت P/ E (قیمت به درآمد) در بورس تهران و افزایش ریسک ورود سرمایه‌گذاران مرتبط است. در بعد بین‌المللی که به بازارهای جهانی مربوط است، بخشی از نگرانی‌ها را می‌توان به انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا نسبت داد و بخشی دیگر را ناشی از وضعیت نگران‌کننده اقتصاد چین دانست.
P/ E بازار و ریسک ورود سرمایه‌گذاران
در حال حاضر با توجه به بالا بودن نسبت P/ E (قیمت به درآمد) در بورس تهران، ریسک ورود سرمایه‌گذاران افزایش یافته است. P/ E به نوعی بیانگر انتظارات سهامداران از سودآوری آینده شرکت‌ها است. نسبتی که هم اکنون برای متوسط کل بازار حدود ۷ مرتبه است. بر این اساس سرمایه‌گذاری در قیمت‌های فعلی زمانی به صرفه خواهد بود که یا نگاهی بلندمدت بر این سرمایه‌گذاری حکمفرما باشد یا رشد سودآوری آنچنان سریع باشد که زمینه تعدیل نسبت مذکور را فراهم آورد. از این رو در این میان همچنان تردیدهایی برای ورود سهامداران وجود دارد، چرا که سرمایه‌گذاران هزینه فرصت دارایی خود را به خوبی مورد سنجش قرار می‌دهند.
نگاه بورس تهران به بازارهای جهانی
با وجود تعطیلی بازارهای جهانی طی معاملات روز گذشته بورس تهران، سهامداران رشد روز شنبه را فرصتی برای کسب سود شناسایی کردند. در این میان رفتار غافلگیرانه بازارهای پولی و مالی طی روزهای اخیر در نتیجه انتخاب دونالد ترامپ این نگرانی را در میان سرمایه‌گذاران به وجود آورده است که بار دیگر با تکرار این غافلگیری‌ها شاهد بازگشت قیمت‌ها در بازارهای جهانی باشند.به‌عنوان مثال می‌توان به روند قیمت طلا در بازارهای جهانی اشاره کرد. هیچ موسسه معتبری گمان نمی‌کرد که پس از انتخاب ترامپ، طلا در بازارهای جهانی چنین روندی را طی کند. اونس طلای جهانی، با افت هفتگی ۹/ ۵ درصدی، بیشترین افت هفتگی از ژوئن ۲۰۱۳ را ثبت کرد و به قیمت ۶/ ۱۲۲۷ دلار معامله شد. این روند در بازارهای دیگر نیز مشاهده شد.
با مشخص شدن نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا قیمت مس به بالاترین میزان خود در دو سال گذشته رسید. یکی از وعده‌های اقتصادی ترامپ در جریان کمپین انتخاباتی‌اش هزینه کردن یک هزار میلیارد دلاری برای بازسازی جاده‌ها، پل‌ها، فرودگاه‌ها و خطوط هوایی، بیمارستان‌ها و مدارس در طول ۱۰ سال بود و همین وعده نوسازی زیرساخت‌ها در آمریکا، بازار فلزات و به‌ویژه مس را به حرکت درآورده است. با این حال به نظر می‌رسد افزایش قیمت مس در روزهای اخیر آسیب‌پذیر است و امکان برگشت قیمت‌ها وجود دارد. در مجموع بخشی از تردیدهای به وجود‌آمده در بازارهای جهانی به آمریکا و انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری این کشور برمی‌گردد و بخشی دیگر وضعیت نگران‌کننده اقتصاد چین است.
تردید سرمایه‌گذاران در دوراهی سیاست‌های ترامپ
دونالد ترامپ پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و در جریان سخنرانی‌ها و مناظرات خود جزئیاتی درباره سیاست‌هایش در صورت ورود به کاخ سفید ارائه کرد و وعده‌هایی داد. حال به نظر می‌رسد اخذ هر گونه تصمیمی از سوی فعالان اقتصادی دنیا مشروط بر این است که رئیس‌جمهوری جمهوری‌خواه آمریکایی‌ها به چه میزان قصد و توانایی اجرایی‌کردن شعارهای انتخاباتی خود را دارد. برخی سخنان ترامپ را تنها وعده‌هایی می‌دانند که قرار نیست اجرایی شود و برخی دیگر بر این اعتقادند که وی برای انتخاب شدن در دور دوم ریاست جمهوری باید شعارهای داده شده را اجرایی کند. در این میان با وجود اینکه حزب جمهوری‌خواه در کنگره آمریکا و همچنین مجلس سنا اکثریت کرسی‌ها را در اختیار دارند اما بسیاری از جمهوری‌خواهان در این دوره از انتخابات از دونالد ترامپ حمایت نکردند و حتی برخی از آنها نیز در عمل از هیلاری کلینتون دفاع کردند. بر این اساس طبیعتا رئیس‌جمهوری آمریکا برای عملی کردن وعده‌های خود با چالش‌های فراوانی همراه خواهد بود.
به‌طور کلی سیاست‌های ترامپ را می‌توان در دو دسته کلی مثبت و منفی جای داد. در وهله اول وی خواهان کاهش ۲۰ واحد درصدی مالیات به‌عنوان یک محرک مالی است. دونالد ترامپ گفته است که می‌خواهد در دور اول حدود ۵۰۰ میلیارد دلار و در مجموع یک هزار میلیارد دلار در بخش زیرساخت هزینه کند تا این کشور شاهد افزایش اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصادی همچون معدن و انرژی باشد. طبیعتا این حجم از سرمایه‌گذاری و همچنین کاهش مالیات که خود محرکی جدی برای رشد اقتصادی است پیام مثبتی برای تقاضای کالاهای اساسی است. موضوعی که طی روزهای اخیر به رشد محسوس قیمت کالاها در بازارهای جهانی منتهی شد.
اما سیاست دوم ترامپ که وی بارها در سخنرانی‌های خود به آن اشاره کرده است، موضوع اقتصاد بسته در فضای تجارت جهانی است. به گفته وی یکی از معضلات کنونی آمریکا کالاهای وارداتی است. بر این اساس ترامپ خواهان وضع تعرفه سنگین بر واردات کالا است. ترامپ این سیاست را با هدف بازگرداندن کارخانه‌های خارج شده از آمریکا اجرا خواهد کرد در حالی که به نظر می‌رسد امکان بازگشت کارخانه‌های مذکور به آمریکا وجود ندارد. علاوه بر این ایجاد محدودیت‌های تجاری این چنینی به شدت روی تقاضای کالاها در این کشور تاثیر منفی بر جا می‌گذارد، چرا‌که کشورهای دیگر نیز می‌توانند در مقابل این سیاست‌گذاری آمریکا مقابله به مثل کرده و با وضع تعرفه‌های سنگین از خرید کالاهای آمریکایی امتناع کنند تا این کشور شاهد یک قفل تجاری باشد. یکی از کشورهای مورد اشاره ترامپ در اجرای این سیاست چین است.
وضع تعرفه‌های وارداتی روی کالاهای چینی در کوتاه‌مدت دو اثر بسیار مهم دارد. در درجه اول برخی از آمریکایی‌ها که برای تامین نیازهای روزمره خود به کالاهای ارزان‌قیمت چینی وابسته هستند، شاهد کاهش استاندارد زندگی خود خواهند بود. این مساله بسیار مهم زمینه‌ساز افزایش نابرابری اقتصادی در این کشور است. بر این اساس به دنبال آغاز جنگ اقتصادی میان این دو کشور (آمریکا و چین)، طبیعتا فرصت‌های شغلی بیشتری در آمریکا از بین رفته و به دنبال آن زیر‌ساخت‌های اقتصادی این کشور در معرض نابودی بیشتر قرار خواهند گرفت. حال با وجود اینکه در روزهای اخیر معامله‌گران به سیاست نخست ترامپ یعنی کاهش مالیات و رشد اقتصادی وزن بیشتری داده‌اند اما همچنان ریسک تضاد این دو سیاست به علاوه ریسک قابلیت اجرایی شدن این سیاست‌ها، سرمایه‌گذاران را در سطح دنیا با تردیدهای جدی مواجه کرده است.
مواجهه بازارهای جهانی با سفته‌بازی چینی‌ها
چین همواره به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی بازارهای جهانی مورد رصد فعالان اقتصادی بوده است. این در حالی است که وضعیت این کشور نیز تا حدود زیادی نگران‌کننده به نظر می‌رسد. این کشور پس از یک رشد اقتصادی پرشتاب وارد مرحله‌ای شده است که به اعتقاد کارشناسان دیگر نمی‌تواند رشد سریع خود را ادامه دهد.
در حال حاضر دولت چین با پمپاژ پول به اقتصاد قصد دارد رشد فعلی را تا حدودی به‌صورت ظاهری و مجازی حفظ کند. در این میان با وجود اینکه بخشی از تقاضای این کشور حفظ شده اما بخشی از این تقاضا به‌صورت غیر‌واقعی و به سبب افزایش سفته‌بازی در بازارهای این کشور شکل گرفته است. روند قیمتی مس در روزهای اخیر نمونه بارز این ادعا است. پس از آنکه قیمت مس در روز جمعه به ازای هر تن به محدوده ۶ هزار دلار نیز رسید، شاهد یک برگشت قابل توجه در قیمت این فلز اساسی تا محدوده ۵۵۰۰ دلار به ازای هر تن بودیم. موضوعی که تاییدکننده وجود تردید و عدم قطعیت در بازارهای جهانی است. نه تنها فعالان بورس تهران بلکه فعالان اقتصادی دنیا با این سوال که تقاضای مجازی این کشور در بازارهای کالایی تا کجا ادامه یافته و چه زمانی تخلیه می‌شود، روبه‌رو بوده و رفتار محتاطانه‌تری از خود نشان می‌دهند.در جریان معاملات روز گذشته بورس تهران با توجه به تعطیلی بازارهای جهانی شاهد این تردید در میان فعالان بازار بودیم. بر این اساس به نظر می‌رسد باید منتظر باز شدن این بازارها در بامداد روز دوشنبه و گرفتن یک سیگنال برای پیش‌بینی روند آتی بازار ماند.
کوچک‌ترهای بورسی مورد توجه سفته‌بازان
در فضای پر‌تردید این روزهای بازار سهام اما شاهد کوچ نقدینگی به سمت نمادهای کوچک بازار هستیم. موضوعی که می‌توان آن را در اختلاف شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن (با اثرگذاری یکسان نمادها) مشاهده کرد. این امر حکایت از عدم پایداری رشد نمادهای بزرگ‌تر و تحرک معامله‌گران در نمادهای کوچک‌تر بازار دارد و نشان می‌دهد در فضای تردیدآلود فعلی سفته‌بازان فعال شده و از آنجا که توان فعالیت در صنایع بزرگ بازار را ندارند، سرمایه‌گذاری روی نمادهای کوچک بازار را فرصتی برای نوسان‌گیری تلقی کرده‌اند.
در بازار چه گذشت؟
نماگر بورس تهران معاملات روز گذشته را با رشد ۳۸ واحدی به پایان رساند و شاخص این بازار در عدد ۷۹ هزار و ۴۸ واحدی قرار گرفت. همچنین در پایان معاملات روز گذشته (با احتساب معاملات بلوکی و اوراق مشارکت) شاهد دادوستد یک میلیارد و ۱۲۴ میلیون سهم در حدود ۷۲ هزار نوبت معاملاتی بودیم تا ارزش کل معاملات این روز بازار سهام به بیش از ۳۹۲ میلیارد تومان بالغ شود. در جریان معاملات دیروز نماد معاملاتی شرکت‌های ملی صنایع مس ایران، معدنی و صنعتی گل‌گهر و پالایش نفت اصفهان بیشترین تاثیر در روند صعودی شاخص را بر عهده داشتند. در مقابل نماد معاملاتی شرکت‌های صنایع پتروشیمی خلیج فارس، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و فولاد مبارکه اصفهان از رشد بیشتر این نماگر ممانعت کردند. عنوان بیشترین افزایش قیمت در این روز نیز به ترتیب به نام نماد معاملاتی شرکت‌های سایپا شیشه، سیمان ایلام، سیمان غرب و لوله و ماشین‌سازی ایران ثبت شد و در مقابل نماد معاملاتی شرکت‌های صنایع شیمیایی سینا، کابل البرز، پشم شیشه ایران و گلوکوزان بیشترین کاهش قیمت این روز را به خود دیدند.
همچنین دیروز سهامداران برای خرید سهام صندوق سرمایه‌گذاری پارند پایدار سپهر، لوله و ماشین‌سازی ایران، سیمان تهران و سیمان سپاهان بیشترین تقاضاها را به ثبت رساندند. در مقابل خروج گروهی از سهامداران از اوراق صکوک فولاد کاوه کیش، صندوق سرمایه‌گذاری پارند پایدار سپهر، اوراق مشارکت صندوق سرمایه‌گذاری کارکنان نفت و صنایع شیمیایی سینا سبب شد تا سنگین‌ترین صف‌های فروش در این نمادها شکل گیرد.در معاملات دیروز، سهام شرکت همکاران سیستم با نماد «سیستم» برای اولین بار در بورس عرضه شد؛ معاملات سهام این شرکت پیش از این در فرابورس انجام می‌شد. «سیستم» پس از انتقال از فرابورس در قیمت ۵۰۰ تومان روی تابلو بورس معامله شد.
- 11
- 3
