تازه‌وارد سنت‌شکن در بورس

چهارمین بوک بیلدینگ رقم خورد

بورس تهران روز گذشته میزبان چهارمین عرضه اولیه به روش ثبت سفارش یا همان بوک بیلدینگ بود. بر این اساس دیروز تعداد ۳۴۰ میلیون سهم معادل ۱۰ درصد از سهام شرکت گروه دارویی برکت متعلق به گروه توسعه اقتصادی تدبیر به‌عنوان پانصد و ششمين شرکت پذيرفته‌شده براي اولين بار پس از پذيرش و درج نام شرکت در فهرست شرکت‌هاي پذيرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در فهرست نرخ‌هاي بازار دوم و در نماد «برکت» به شيوه ثبت سفارش جهت کشف قيمت عرضه شد.

روند رو به توسعه بازارهای مالی جهان و عرضه عمومی سهام شرکت‌ها در بورس‌های اوراق بهادار موجب شده است تا بر اهمیت روش‌های مختلف انجام عرضه‌های اولیه افزوده شود. باید توجه داشت با وجود اهمیت فراوانی که عرضه‌های اولیه برای ناشران دارد، در صورتی که این عرضه‌ها به درستی و با شناخت کامل از بازار و سرمایه‌گذاران موجود، برنامه‌ریزی و اجرا نشود، می‌تواند عواقب ناخوشایندی برای ناشران به‌همراه آورد. عواقبی که در صورت تکرار، بازار سهام را با چالش‌های جدی همچون سلب اعتماد فعالان روبه‌رو می‌کند. این موضوع مسوولان بازار سرمایه را ملزم کرد تا با تدوین مقررات دقیق و مناسب و همچنین به‌کارگیری بهترین و کارآمدترین روش، در پی ارزش‌گذاری منصفانه اوراق بهادار و تخصیص بهینه آن باشند.

کارآمد‌ترین و منصفانه‌ترین روش عرضه اولیه، عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ معرفی شد. بر این اساس از نوزدهم دی‌ماه سال جاری اولین عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ (ثبت سفارش) در فرابورس ایران کلید خورد. «برکت» چهارمین عرضه اولیه به این روش در بازار سهام (در مجموع بورس تهران و فرابورس ایران) و اولین عرضه اولیه به روش ثبت سفارش در بورس تهران است. همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» نیز مورد بررسی قرار گرفت، یکی از عمده دلایل جایگزینی روش بوک بیلدینگ به جای روش قبلی عرضه‌های اولیه یعنی روش حراج رفع مشکلات قبلی (مشکلاتی همچون منصفانه رقم نخوردن قیمت در عرضه‌های اولیه و تخصیص ناعادلانه سهام) بود. عرضه اولیه روز گذشته «برکت» نیز نشانه‌ای از مزایای عرضه اولیه سهام به روش جدید بود.

پیش از این تحلیل‌ها از سوی کارشناسان بازار سهام مواردی مبنی بر قیمت نسبتا بالای هر سهم «برکت» مطرح شد. در جریان عرضه اولیه روز گذشته نیز۲۴۰ میلیون سهم برکت در قیمت ۲۴۲ تومان و مابقی با قیمت‌های پایین‌تر تخصیص داده شد.در نهایت نیز این سهم ۲۴۰ تومان کشف قیمت شد. آخرین قیمت تخصیص داده شده ۲۲۷ تومان بود. این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از تشکیل صف فروش در این نماد در روز جاری باشد.

از نکات قابل توجه این عرضه اولیه، خرید بیش از ۹۹ درصدی سهام «برکت» توسط معامله‌گران حقیقی بازار بود. این در حالی است که ۵۰ درصد از میزان عرضه اولیه این شرکت از سوی شرکت سرمایه‌گذاری تدبیر، از زیرمجموعه‌های گروه توسعه اقتصادی تدبیر (مالک «برکت») مورد تعهد خرید قرار گرفته بود اما تمام سهام از سوی بازار خریداری شد.در نهایت نیز بیش از ۴۰ درصد از مجموع ارزش معاملات روز گذشته بورس تهران را به خود اختصاص داد.

بورس تهران در حالی میزبان این عرضه اولیه بود که پیش‌تر کارشناسان با این استدلال که حجم نقدینگی قابل توجهی برای جذب این عرضه در بازار وجود ندارد، بر این اعتقاد بودند که برای تامین این میزان نقدینگی شاهد فشار فروش در دیگر نمادهای بازار خواهیم بود. این در حالی بود که روز گذشته در نمادهای مورد بحث کارشناسان فشار فروش چندانی مشاهده نشد. علاوه بر این خرید بیش از ۹۹ درصدی سهام «برکت» توسط معامله‌گران حقیقی بازار نشان داد که نقدینگی لازم برای جذب به بازار سهام وجود دارد؛ اما شرایط فعلی از جذابیت لازم برخوردار نیست. تجربه موفق عرضه‌های اولیه پیشین و کسب سود بهانه‌ای شد تا بورس تهران روز گذشته شاهد ورود ۸۲ میلیارد تومان سرمایه در این نماد باشد.

در این راستا مدیر عامل بورس تهران نیز با بیان اینکه تاکنون درخواست ۴۰ شرکت خصوصی برای ورود به بورس به هیات پذیرش ارائه شده، گفت: موفقیت نخستین عرضه اولیه سهام به روش ثبت سفارش در بورس تهران با توجه به حضور متعهد پذیره نویس تضمین شده است.

حسن قالیباف‌اصل با اشاره به اولین عرضه اولیه سهام به روش ثبت سفارش در بورس تهران گفت: عرضه اولیه با مدل ثبت سفارش و با هدف عدالت بیشتر میان همه خریداران صورت می‌گیرد.( پیش از این «غدیس»، «غگلپا» و «حسیر» به این روش در فرابورس ایران عرضه شده بودند). این مقام مسوول با اشاره به درخواست‌های بی‌شمار شرکت‌های خصوصی برای ورود به بورس تهران افزود: هم اکنون درخواست بیش از ۴۰ شرکت خصوصی برای پذیرش در بورس تهران در حال بررسی است.

افزایش ارزش بازار با ورود «برکت»

علی صحرایی معاون نظارت بر بازار شرکت بورس اوراق بهادار گفت: ۲۴ هزار نفر معادل ۹۵ درصد سهامداران سقف قیمت را برای خرید در سامانه خرید ثبت کردند و عده کمی از سهامداران قیمت حداقل را ثبت کردند که میانگین قیمت‌ها منجر به کشف قیمت در عدد ۲۴۰۱ ریال شد. صحرایی در ادامه تصریح کرد: با حضور شرکت «برکت» بالغ بر ۸۱۲ میلیارد تومان به ارزش بازار بورس اضافه شد و خانواده بازار سرمایه در راستای تنوع بخشی میزبان یک شرکت جدید شد. صحرایی در ادامه اشاره کرد: در این عرضه متعهد خريد، هيچ خريدی انجام نداد و تمامی سهام از سوی بازار خريداری شد. محمد رضوانی مدیر عامل شرکت سرمایه‌گذاری البرز و عضو هیأت مدیره شرکت سرمایه‌گذاری برکت به تشریح ظرفیت‌های این شرکت دارویی پرداخت و گفت: بزرگ‌ترین‌ اقدام شرکت راه‌اندازی شهرک دارویی با ظرفیت فعالیت ۶۰ شرکت داخلی و خارجی با سرمایه ۲۸۰ میلیارد تومانی است.

به این ترتیب نخستین منطقه ویژه اقتصادی – دارویی توسط «برکت» در کشور افتتاح خواهد شد. به گفته رضوانی، برای تبدیل این شهرک به منطقه ویژه اقتصادی مصوبه هیأت دولت گرفته شده و لایحه آن نیز از طرف مجلس اعلام وصول شده است. رضوانی ادامه داد: در حال حاضر بالغ بر ۴۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در حوزه بایوتکنولوژی توسط شرکت صورت گرفته و پروژه‌ها پیشرفت ۳۰ تا ۳۵ درصدی داشته‌اند. وی ادامه داد: در گروه گیاهان دارویی و سلول درمانی نیز سرمایه‌گذاری انجام شده که فاز اول آن فروردین ماه افتتاح می‌شود که مشابه این شرکت‌ها در دنیا انگشت‌شمار و در خاورمیانه اول است. وی خاطر نشان کرد: ۹۵ درصد مصارف دارویی کشور در داخل تولید می‌شود اما ۵ درصدی که وارد می‌شود حدود ۴۰ درصد ارزش بازار دارویی کشور را به خود اختصاص داده است که محصولات «های تک» و فرآورده‌ها در این حوزه می‌تواند ارزش تولیدات داخلی را افزایش دهد.

رضوانی در ادامه تاکید کرد: مقدمات ورود به حوزه تجهیزات پزشکی نیز صورت گرفته است. استراتژی ما در شهرک دارویی علاوه بر سرمایه‌گذاری شرکت‌های خود گروه، مشارکت و سرمایه‌گذاری با انواع شرکت‌ها اعم از خارجی و داخلی است. وی ادامه داد: در سه ماه ابتدای سال خبر مشارکتی بزرگ با یکی از مطرح‌ترین کشورهای دارویی خارجی به اهالی بازار داده خواهد شد. افزایش سرمایه نیز در چارچوب سیاست‌های گروه دور از انتظار نیست و مقدمات آن نیز آماده شده است.

«خاور» بازگشایی شد

روز گذشته بورس تهران شاهد بازگشایی نماد معاملاتی شرکت ایران خودرو دیزل پس از حدود ۴ ماه دوری از معاملات بود. بر این اساس دیروز «خاور» پس از اعلام پیش‌بینی زیان ۷۵۳ ریالی و شناسایی ۹۶۸ ریال زیان در دوره ۹ ماهه و همچنین ارائه اطلاعيه شفاف‌سازی، در قیمت ۱۱۵۵ریال با افت ۵ درصدی و با صف فروش ۲۲۱ میلیون سهمی بازگشایی شد. به نظر می‌رسد این بازگشایی فضای گروه خودرو را تا حدودی منفی می‌کند؛ چرا‌که با توجه به هزینه‌های سنگین مالی این شرکت و تحقق کمتر از ۵۰ درصدی فروش در ۹ ماه ابتدایی سال، «خاور» تا پایان سال جاری باید ۷۰۰ میلیارد تومان سودسازی داشته باشد و این در حالی است که بر اساس پیش‌بینی‌های ارائه شده، شرکت ایران خودرو دیزل امکان کسب ۱۰۰ میلیارد تومان سود تا پایان سال مالی را دارد. این موضوع می‌تواند عامل فشار بر این گروه باشد. پیش‌تر نیز فشار عرضه از سوی حقوقی‌ها عامل فشار بر نمادهای خودرویی‌ بود.

قطعی گاز عامل فشار بر پتروشیمی‌ها

این روزها بازار سهام شاهد قطع گاز برخی از پتروشیمی‌های کشور است. اتفاقی که به دلیل برودت هوا و افت شدید فشار گاز و بنا به دستور شرکت ملی گاز مبنی بر کاهش مصرف گاز طبیعی زمینه توقف فعالیت این مجتمع‌های پتروشیمی را فراهم آورده است. در این میان تاکنون دو مجتمع پتروشیمی خراسان و پتروشیمی پردیس اطلاعیه‌ای در این خصوص روی سامانه کدال قرار داده‌اند. بر این اساس «شپدیس» اعلام کرد در پی تشدید شرایط و قطع تحویل خوراک گاز توسط شرکت گاز، تمام واحدهای این مجتمع از روز شنبه از مدار تولید خارج و تولید اوره و آمونیاک واحدهای دو فاز پتروشیمی پردیس نیز به‌صورت صد در صد قطع شده است.

طبیعتا میزان استهلاک دستگاه‌های این مجتمع‌ها زمانی که به‌صورت مداوم در حال کار کردن هستند، بسیار کمتر از زمانی است که از چرخه تولید خارج و دوباره وارد مدار می‌شود. از سوی دیگر قطع گاز این مجتمع چیزی جز کاهش تولید محصولات صادرات محور را به ارمغان نخواهد آورد و این در حالی است که بخش عمده‌ای از محصولات تولیدی شرکت‌های پتروشیمی صادرات محور بوده و این امر تاثیر چشمگیری در کاهش صادرات آن گذاشت.

نگاهی به معاملات یکشنبه بورس

نماگر بورس تهران معاملات روز یکشنبه را با افت ۳/ ۰درصدی به پایان رساند و در عدد ۷۶ هزار و ۶۱۶ واحدی قرار گرفت. بورس تهران در پایان معاملات روز یکشنبه (با کسر معاملات بلوکی و اوراق مشارکت) شاهد دادوستد ۹۱۱ میلیون سهمی در بیش از ۸۰ هزار نوبت معاملاتی بود تا ارزش کل معاملات این روز بازار سهام به حدود ۱۹۲ میلیارد تومان بالغ شود. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد حجم و ارزش معاملات بورس تهران نسبت به معاملات روز شنبه به ترتیب ۱۰۲ و ۱۲۴ درصد افزایش یافته است.

معاملات منفی در نماد معاملاتی شرکت‌های سایپا، گسترش نفت و گاز پارسیان، ایران خودرو و معدنی و صنعتی چادرملو سبب شد تا شاخص کل بورس در مسیر نزولی قرار گیرد. در مقابل معاملات مثبت در نمادهای «وبملت» و «مبین» مانع از افت بیشتر شاخص شد.

عنوان بیشترین افزایش قیمت در این روز به ترتیب به نام نماد معاملاتی شرکت‌های درخشان تهران، پارس الکتریک، دارویی لقمان و سرامیک‌های صنعتی اردکان ثبت شد. در مقابل نماد معاملاتی شرکت‌های خوراک دام پارس، فرآورده‌های تزریقی ایران، شیر پاستوریزه پگاه خراسان و کارخانجات قند قزوین بیشترین کاهش قیمت یکشنبه بورس را به خود دیدند. همچنین روز یکشنبه سهامداران برای خرید اوراق مشارکت شهرداری سبزوار، اوراق صندوق درآمد ثابت امین یکم فردا، اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری صندوق کارکنان نفت و سهام بانک تجارت طولانی‌ترین صف‌های خرید را به ثبت رساندند. در سوی دیگر نیز خروج گروهی از سهامداران از سهام ایران خودرو دیزل، صندوق سرمایه‌گذاری پارند پایدار سپهر، اوراق صکوک بناگستر کرانه و اوراق صکوک مرابحه سایپا سبب شد تا سنگین‌ترین صف‌های فروش در این نمادها شکل گیرد.