در حالی‌که ماه پایانی سال ۹۶ آغاز شده است تمامی نگاه‌ها به وضعیت آتی متغیرهای اثرگذار بر قیمت سهام به خصوص در بخش کالایی بورس دوخته شده است. در این میان متانول‌سازان نیز در برهه حساسی به سر می‌برند. از طرفی روند نرخ دلار به‌عنوان یکی از اهرم‌های قدرتمند در سودآوری این شرکت‌ها مورد رصد بازار است. از سوی دیگر نکته قابل‌توجه در شرایط کنونی روند قیمتی متانول در هفته‌های آتی است. به تدریج به پایان فصل سرما نزدیک می‌شویم. قیمت متانول در ماه‌های اخیر با اختلالات سمت عرضه مسیر صعودی را در پیش گرفت. این موضوع باعث شد که قیمت متانول از سقف انتظارات فعالان بازار نیز فراتر رود.
در شرایط کنونی و با نزدیک شدن به روزهای پایانی فوریه و با قرار گرفتن در سومین ماه از سال ۲۰۱۸ میلادی انتظارات برای روند قیمتی این محصول پتروشیمی تشدید شده است. در حالی‌که قیمت متانول در هفته‌های پایانی فوریه سال ۲۰۱۷ به بیش از ۳۸۰ دلاررسیده بود اما این روند چندان نتوانست پایدار باشد و از ابتدای مارس شاهد نزول محسوس قیمتی متانول در بازار جهانی بودیم. در شرایط کنونی نیز با نزدیک شدن به ماه سوم سال ۲۰۱۸ میلادی بار دیگر احتمال افت قیمتی متانول از سوی کارشناسان مطرح می‌شود.
افزایش سطح فعالیت واحدهای متانولی، رشد تولید متانول در چین، ایران و آمریکا و از سوی دیگر فشار سطوح بالای قیمت متانول بر تقاضای واحدهای پایین‌دستی از مواردی است که می‌تواند بر قیمت متانول فشار وارد کند. محمد خیرآبادی کارشناس صنعت پتروشیمی در گزارش پیش رو، روند احتمالی قیمت جهانی متانول را با بررسی متغیرهای اثرگذار طی ماه‌های آتی بررسی کرده است.
بازار متانول در سه ماه نخست ۲۰۱۸ و قبل از به مدار آمدن واحدهای جدید در آمریکا و ایران با تعادل نسبی همراه است. تحلیلگران عنوان می‌کنند، از مدار خارج شدن غیرمنتظره چند واحد بزرگ در خاورمیانه و شرق آسیا طی سه ماه چهارم ۲۰۱۷، فصل سرما و افزایش مصرف گاز طبیعی بخش خانگی و کسری گاز واحدهای پتروشیمی‌در چین باعث کاهش عرضه و افزایش قیمت متانول شد. این کمبود عرضه به‌طور نسبی طی ماه‌های ژانویه و فوریه ادامه خواهد داشت.
طبق پیش‌بینی‌ها از ماه مارس باید منتظر اصلاح قیمتی متانول باشیم. روندی که در سال ۲۰۱۷ نیز تکرار شده بود. یکی از تهدیداتی که باید به آن توجه داشت ظرفیت خالی موجود در واحدهای متانول است. افزایش میانگین سطح فعالیت واحدهای متانولی می‌تواند منجر به افزایش عرضه در بازار متانول شود.منابع تولید متانول در دنیا در پایان سال ۲۰۱۷ نیز به‌صورت نمودار یک است.
افزایش تولید متانول در چین
فعالان بازار عنوان می‌کنند با توجه به ساخت چند واحد جدید متانول در چین، نیاز چین به متانول وارداتی نسبت به گذشته کمتر شده است، به‌طوری که آمار گمرک چین نیز این موضوع را تایید می‌کند. میزان واردات متانول به چین در ۱۰ ماه ابتدایی سال ۲۰۱۷ با کاهش ۸ درصدی نسبت به دوره مشابه همراه بوده است. چین سال ۲۰۱۸ را با افزایش ظرفیت حدود ۵ میلیون تنی نسبت به ابتدای سال ۲۰۱۷ ( شامل واحدهای جدید و آغاز مجدد فعالیت واحدهایی که برای مدت طولانی متوقف شده بودند) با ظرفیت ۳/ ۸۵ میلیون شروع کرده است. منابع تولید متانول در چین در پایان سال ۲۰۱۷ به‌صورت نمودار ۳ زیر بوده است.
واحد جدید تولید متانول در آمریکا
شروع به کار واحد یک میلیون و ۷۵۰ هزار تنی «Natgasoline’s» واقع در تگزاس که پیش از این قرار بود در سه ماه چهارم سال ۲۰۱۷ به مدار تولید بیاید، به دلیل مشکلات به وجود آمده ناشی از توفان «هاروی» با تاخیر مواجه شد. این تاخیر باعث شد موقتا قیمت در سه ماه چهارم ۲۰۱۷ روندی صعودی داشته باشد. طبق گفته فعالان بازار این واحد به احتمال زیاد در اوایل سه ماه دوم سال ۲۰۱۸ به مدار تولید خواهد آمد. با به مدار آمدن این واحد شاهد مازاد عرضه در بازار داخلی آمریکا خواهیم بود. بازارهای آسیا و اروپا نخستین بازار هدف صادراتی آمریکایی‌ها خواهند بود.
تلاش ایران برای افزایش سهم از بازار
طبق آمار گمرک چین، ایران ۳۲درصد از کل بازار وارداتی متانول را طی ۹ ماه اول ۲۰۱۷ در اختیار داشته است. پیش‌بینی می‌شود، با به مدار آمدن دو واحد جدید کاوه (۲ میلیون و ۵۵۰ هزار تن در سال) و مرجان (یک میلیون و ۶۵۰ هزار تن در سال) قصد گرفتن سهم بیشتری از بازار چین را دارد. به احتمال فراوان این دو واحد در نیمه سال ۲۰۱۸ به مدار تولید خواهند آمد. به نظر یکی از کارشناسان متانکس ورود تنها یکی از این واحدها در آمریکا یا ایران بازار را با مازاد عرضه مواجه خواهد کرد.
کاهش تقاضا از سمت MTOها
کاهش حاشیه سود واحدهای تبدیل متانول به الفین (MTO) باعث کاهش تقاضای متانول از طرف این واحدها شده است. MTOهایی که دارای واحد پایین‌دستی پلی‌پروپیلن هستند به‌طور میانگین در ۹ماه اول سال ۲۰۱۷ با مارجین منفی ۱۰۰ دلاری مواجه بوده‌اند. همچنین MTOهایی که واحد پایین‌دستی پلی اتیلنی دارند، شرایط به نسبت بهتری داشتند به‌طوری‌که میانگین مارجین ۹ماه نخست سال ۲۰۱۷ آنها برابر مثبت ۱۰ دلار بود.
با اوج گرفتن قیمت متانول در سه ماه چهارم ۲۰۱۷، شاهد بدتر شدن شرایط اقتصادی MTها بودیم به‌طوری‌که حاشیه سود واحدهای تبدیل متانول به الفین با واحد پایین‌دست پلی‌پروپیلن به منفی ۲۵۲ دلار و حاشیه سود واحدهای تبدیل متانول به الفین واحد پایین‌دست پلی اتیلن، به منفی ۸۸ دلار رسید (اعداد مزبور برای زمانی است که قیمت متانول در نیمه نخست دسامبر به محدوده ۴۰۰ دلاری رسیده بود). به گفته کارشناسان MTOها که حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد متانول وارداتی چین در سال ۲۰۱۷ را به خود اختصاص داده بودند، با افت حاشیه سود اقدام به کاهش سطح فعالیت کرده و فروش از موجودی محصولات خود کرده‌اند.
واحد MTO « China’s Fude (Changzhou) Energy » با ظرفیت ۳۳۰.۰۰۰ تن در سال الفین، در سه ماهه دوم ۲۰۱۷ تولید خود را متوقف کرد. گفته می‌شود این واحد در میانه سال ۲۰۱۸ به مدار تولید بازگردد. همچنین واحد «MTO China’s Zhejiang Xingxing New Energy » با ظرفیت ۶۰۰.۰۰۰ تن در سال الفین (خوراک ۱.۸۰۰.۰۰۰ تن متانول در سال) با افزایش قیمت متانول، اقدام به توقف تولید از ۲۱ نوامبر تا ۱۴ دسامبر کرده بود. در خلال این توقف شرکت اقدام به فروش موجودی متانول خود کرده بود. البته برخی MTOها نیز در این شرایط دارای حاشیه سود مثبت بودند.
MTOهایی که دارای واحد پایین دستی آکریلونتریل یا متیل متاکریلات هستند، دارای حاشیه سود قابل قبولی بودند. افزایش قیمت متانول و به تبع آن شرایط بد اقتصادی این واحدها موجب شد، واحدهای جدیدی که قصد آغاز تولید داشتند با تاخیر اقدام به تولید کنند. واحد «Jiutai Energy’s » با ظرفیت ۶۰۰ هزار تن الفین در سال که قرار بود، در سال ۲۰۱۷ به مدار تولید بیاید، قصد دارد در نیمه دوم ۲۰۱۸ اقدام به تولید کند.
همچنین واحد «Jilin Connell’s» با ظرفیت ۳۰۰هزار تن الفین در سال قرار بود در سال۲۰۱۷ تولید را شروع کند که این امر را به سال ۲۰۱۸ موکول کرد. پیش‌بینی می‌شود، با توجه به اینکه تقاضای قابل توجهی در واحدهای پایین‌دستی مانند واحدهای فرمالدهید یا دی متیل‌اتر ایجاد نشده است، مانند سال گذشته شاهد ثبات نسبی تقاضا از این سمت باشیم. سطح فعالیت واحدهای فرمالدهید چینی در نیمه دوم سال ۲۰۱۷ برابر ۳۰ تا ۴۰ درصد بوده است. واحدهای دی‌متیل‌اتر در سطح ۲۰ تا ۳۰ درصد و واحدهای MTBE در سطح ۴۰ تا ۶۰درصد اقدام به تولید کرده‌اند. به‌طور کلی هر بهبودی در تقاضای متانول از جانب MTOها خواهد بود و کارشناسان بر این باورند که افزایش قابل توجه تقاضایی از سوی دیگر مصرف‌کنندگان متانول مشاهده نخواهد شد.
- 12
- 3
