خطر بحران مالی و رکود جهانی افزایش یافته است

نوریل روبینی، یک اقتصاددان امریکایی است و در دانشکده تجارت دانشگاه نیویوک تدریس می‌کند. او در یادداشتی در پایگاه اینترنتی مارکت واچ(دیدبان بازار) به تحلیل وضعیت بازارهای جهان و تأثیر سیاست‌های امریکا بر آنها پرداخته است. تحلیل این اقتصاددان امریکایی سراسر طعنه و کنایه است. ایده اصلی او که هم در تیتر و هم در پایان تحلیلش آورده به این صراحت است:«پرزیدنت ترامپ با تخریب اقتصاد جهان معاشقه می‌کند.» روبینی بر این باور است که ترامپ دنبال چیز خاصی نیست، او هم پول دارد و هم قدرت، تنها چیزی که به او حس رضایت می‌دهد، خرابکاری در اقتصاد امن و امان جهانی است. اقتصاد امریکا، همیشه یک عامل بسیار مؤثر روی اقتصاد جهان بوده است.

هر تغییری در امریکا به خاطر قدرت دلار مستقیم روی بازارهای دیگر در تمام جهان تأثیر دارد. آنقدر که یک اشتباه ارتباطاتی در گفتار وزیر خزانه‌داری امریکا درباره وضعیت بانک‌های داخلی این کشور، می‌تواند باعث وحشت بازارهای آسیایی شود. حالا هم چند هفته‌ای است که با تصمیمات و اقدامات عجیب و غریب ترامپ در دولت امریکا، وضعیت بازارها در تمام جهان متأثر شده است.

روبینی در این مورد در مارکت واچ نوشت:«بازارهای مالی بالاخره این واقعیت را درک کرده‌اند که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکاست. البته سرمایه‌گذاران این استدلال را باور کرده‌اند که ترامپ فقط پارس می‌کند اما گاز نمی‌گیرد!» بر اساس تحلیل او، در سال ۲۰۱۷ به خاطر اقدامات ترامپ برای کاهش مالیات و دیگر سیاست‌های سودمند برای بخش خصوصی و کسب و کارها، عملکرد بازار بورس قوی شد و شاخص سهام ایالات متحده ۲۰ درصد افزایش یافت اما در سال ۲۰۱۸ و بخصوص در چند ماه اخیر اوضاع بشدت عوض شد.

بر خلاف درآمد بالاتر از ۲۰ درصد شرکت‌های بزرگ که به لطف کاهش مالیات بوده است، بازارهای بورس افت کردند و رو به سراشیبی بسیار شدیدی رفتند. حالا شاخص‌های گسترده در وضعیت اصلاح قرار دارند و شاخص‌های فنی مانند نزدک نیز در وضعیت بازار خرسی قرار گرفته اند؛ یعنی بازاری که افتی بیشتر از ۲۰ درصد داشته باشد.

تحلیل اقتصاددان ایرانی: سقوط یا نوسان؟

در این وضعیت، رسانه‌های ایران هم گزارش‌های متعددی را درباره اقتصاد امریکا منتشر می‌کنند. پویا ناظران، اقتصاددان جوان ایرانی هم در کانال تلگرامی خود نوشت:«میگن: بازار بورس امریکا در حال سقوطه؛ بحران مالی باعث تعطیلی دولت امریکا شده؛ امریکا بدهکارترین کشور دنیاست؛ اقتصاد امریکا در آستانه ورود به رکوده. صداوسیما چهل ساله وعده سقوط و متلاشی شدن اقتصاد امریکا رو می‌ده. اما چیزی که تا حالا دیدیم نوسان بوده نه سقوط. واقعیت قضیه چیه؟»

ناظران در ادامه با توجه به وضعیت صندوق‌های بازنشستگی امریکا به‌عنوان یکی از ریسک‌های اقتصاد ایالات متحده نوشت: «در سال گذشته، صندوق بازنشستگی امریکا تقریباً یک تریلیون دلار حقوق پرداخت کرد. این صندوق گردش مالی بالایی داره و در اقتصاد امریکا نقش مهمی ایفا می‌کنه. تو امریکا، زاد و ولد در دهه ۵۰ میلادی به اوج خودش رسید و نسلی مشابه دهه شصتی‌های ایران ایجاد کرد. از تأسیس صندوق بازنشستگی امریکا ۸۳ سال می‌گذره. در تمام این سال‌ها، ورودی صندوق همواره بیشتر از خروجی‌اش بوده، به نحوی که الان ۲/۹ تریلیون دلار تو صندوق جمع شده.

اما بازنشسته شدن دهه پنجاهی‌ها، داره این شرایط رو عوض می‌کنه. مشکل اصلی اینجاست که هیأت امنای صندوق بازنشستگی امریکا، در گزارش سالانه‌اش اعلام کرده که پیش‌بینی می‌کنه امسال برای اولین بار خروجی صندوق بیشتر از ورودیش باشه و انتظار داره این‌ کسری، هر سال بیشتر بشه. این کسری به این دلیل شکل می‌گیره که هر سال درصد بیشتری از اون نسل پر جمعیت‌ دهه ۵۰ بازنشسته خواهند شد.» ناظران در ادامه اثبات کرده است که این شرایط باعث بحران اقتصادی در امریکا نخواهد شد: «میشه با افزایش سن بازنشستگی، تموم شدن ذخایر رو چند سالی به تأخیر انداخت. البته احتمالاً سیاستمدارهای کاخ‌سفید و کنگره تا مجبور نشن، سرمایه سیاسی‌شون رو صرف چنین کاری نمی‌کنند.

اگر چه، به‌خاطر افزایش امید به زندگی، در نهایت همه کشورهای دنیا از جمله امریکا و ایران، مجبور خواهند شد سن بازنشستگی رو افزایش بدهند. با مرگ نسل دهه ۵۰ امریکا، مجدداً خروجی صندوق بازنشستگی کم می‌شه و تراز منفی صندوق، مجدداً مثبت خواهد شد. پس فقط کافیه با افزایش سن بازنشستگی، اتمام ذخایر صندوق بازنشستگی رو اینقدر عقب بیندازند تا تراز منفی صندوق، مجدداً مثبت بشه. این کار اینقدر شدنی هست که با وجود ابعاد و اندازه صندوق بازنشستگی و اثرش بر اقتصاد امریکا، احتمالاً ریسک کاهش ذخایرش در عمل تبدیل به یک بحران اقتصادی نخواهد شد.»

البته با وجود این تحلیل ناظران، اقتصاددان جوان، صحبت از سقوط اقتصاد امریکا تنها یک مسأله سیاسی در داخل ایران نیست. رسانه‌های جهانی البته از سقوط حرف نمی‌زنند اما در روزهای اخیر هشدارهای زیادی درباره تبدیل شدن این نوسانات به یک بحران جدی مالی نه تنها در امریکا بلکه در دنیا داده‌اند. روبینی، اقتصاددان امریکایی می‌نویسد:«حالا که بازارهای مالی خطر ریاست جمهوری ترامپ را درک کرده‌اند، خطر بحران مالی و یک رکود جهانی افزایش یافته است.» ماجرا هم تنها محدود به بازار بورس و صندوق‌های بازنشستگی نیست. بر اساس گزارش رویترز جنگ تجاری امریکا با چین میلیاردها دلار هزینه روی دست هر دو کشور گذاشته است.

اقتصادهای امریکا و چین هر کدام سالانه حدود ۲.۹ میلیارد دلار به خاطر عوارض چین بر دانه‌های سویا، ذرت و گندم از دست می‌دهند. تنها در یک مورد، کل صادرات کشاورزی امریکا به چین در ۱۰ ماه اول ۲۰۱۸، ۴۲ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشت و به حدود ۸.۳ میلیارد دلار رسید.

نوریل روبینی نیز در مارکت واچ نیز در تحلیل خود به ماجرای چین نقش برجسته داده است و در انتهای گـــــــــــزارش اش می‌نویسد:«دونالد ترامپ حالا تبدیل به دکتر استرنج لاوِ بازارهای جهانی شده است؛ دیوانه پارانوئید فیلم کلاسیک استنلی کوبریک. پرزیدنت ترامپ با خرابکاری در اقتصاد امن جهان معاشقه می‌کند.»

نکته

روبینی اقتصاددان امریکایی: دونالد ترامپ حالا تبدیل به دکتر استرنج لاوِ بازارهای جهانی شده است؛ دیوانه پارانوئید فیلم کلاسیک استنلی کوبریک. پرزیدنت ترامپ با خرابکاری در اقتصاد امن جهان معاشقه می‌کند

پویا ناظران، اقتصاددان جوان ایرانی : «صداوسیما چهل ساله وعده سقوط و متلاشی شدن اقتصاد امریکا رو می‌ده. اما چیزی که تا حالا دیدیم نوسان بوده نه سقوط»

حالا که بازارهای مالی خطر ریاست جمهوری ترامپ را درک کرده‌اند، خطر بحران مالی و یک رکود جهانی افزایش یافته است.