آشنایی با رشته علوم کامپیوتر و مهارت های لازم در این رشته

رشته علوم کامپیوتر بر پایه استدلال، منطق و ریاضیات است

رشته علوم کامپیوتر

بر اساس منطق و ریاضیات، رشته علوم کامپیوتر به وجود آمده است و این رشته به منظور بهبود بهره وری مشاغل مختلف، اطلاعات موجود را تحلیل و بررسی میکند. دانشجویان رشته علوم کامپیوتر به همه ی مسائل، دید منطقی دارند و بر اساس آن تصمیم گیری می کنند.

متخصصین این رشته، الگوریتم ها را مورد مطالعه و بررسی قرار میدهند تا برای حل مسأله در کم ترین زمان ممکن بتوانند  بهترین الگوریتم را پیدا کنند. حل مسأله، از مهمترین جنبه علوم کامپیوتر محسوب میشود که یک مهارت اساسی برای زندگی می باشد.

دانشجویان این رشته برای حل مشکلات در انواع زمینه های تجاری، علمی و اجتماعی، به مطالعه ی طراحی، توسعه و تجزیه و تحلیل نرم‌افزار و سخت‌افزار می پردازند. از آنجا که کامپیوترها مشکلات را برای خدمت به مردم حل می کنند در علوم کامپیوتر، یک جنبه ی انسانی مهم نیز وجود دارد. تعداد گرایشهای این رشته در مقطع کارشناسی، ۴ گرایش نظیر محاسبات علمی، نظریه الگوریتم ها، سخت‌افزار و سیستم های اطلاعاتی می باشد.

تاریخچه رشته علوم کامپیوتر در ایران

در سال ۱۳۴۹اولین دوره اموزش دانشگاهی علوم کامپیوتر در مقطع کارشناسی برگزار شد و سپس در سال ۱۳۵۰ این رشته در مقطع کارشناسی ارشد تاسیس گردید. تاسیس رشته مهندسی کامپیوتر در سال ۱۳۶۵،  باعث شد که رشته علوم کامپیوتر متوقف شود، پس از آن در سال ۱۳۷۷ رشته علوم کامپیوتر ( به همت دکتر هایده اهرابیان و همکاران ایشان) در مقطع کارشناسی، مجددا راه اندازی شد و در سال ۱۳۷۹ مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری این زشته بوجود آمد.

توانایی های لازم برای رشته علوم کامپیوتر

یکی از توانایی های لازم در رشته علوم کامپیوتر، علاقه داشتن به ریاضیات است و افراد علاقه مند به ادامه تحصیل در این رشته باید از استدلال ریاضی برخوردار باشند و اطلاعات عمومی خوبی داشته باشد و مطالعه و تحقیق را بعد از زمان فارغ التحصیلی رها نکند. ۵ مهارت برتر در رشته های علوم رایانه عبارتند از:

* مهارت های تحلیلی:

درواقع رشته علوم کامپیوتر با هدف شناسایی یک مشکل و ارائه راه حل فناوری برای رفع آن به وجود آمده است و نیازمند مهارت های تحلیلی قوی میباشد تا توانایی درک مسأله ای که با آن سر و کار دارید را داشته باشید و با ارزیابی راه حل های مختلف بتوانید مطلبی متناسب با نیازهایتان پیدا کنید.

* مهارت حل مسئله:

توانایی حل مشکلات پیچیده به روشی منظم و منطقی، از دیگر مهارت های مهم برای رشته علوم کامپیوتر به شمار می رود؛ چون شما در زمان کار کردن روی اکثر پروژه ها باید بتوانید از آن ها یک ایده بگیرید و آنرا به واقعیت تبدیل کنید. از این رو شما باید بتوانید برای انجام چنین کاری، در مورد بهترین راه اجرای پروژه فکر کنید و به تشریح مراحل لازم برای انجام آن بپردازید.

رشته‌ علوم کامپیوتر، رشته علوم کامپیوتر از زیر شاخه های رشته ریاضی می باشد

* مهارت خلاقیت:

خلاقیت، مرتبط با حل مسأله است و از مهارت های اصلی در رشته علوم رایانه محسوب میشود. با توجه به اینکه نمیتوان برای مشکلات، به راحتی راه حلی را ارائه داد؛ غالباً تفکر، خارج از ذهن موردنیاز است تا اطمینان حاصل شود که شما قادر به ارائه ی خلاقانه ترین و موثرترین راه حل ها هستید.

* مهارت های تفکر انتقادی:

از مهارت های مهم در رشته علوم رایانه می توان به تفکر انتقادی اشاره کرد؛ چون شما علاوه بر کار کردن بر روی پروژه های متنوع، نیز از روش های متنوعی استفاده می کنید. بنابراین یک بخش اساسی در زمان انجام کار، دانستن روش های استفاده( و چه موقع استفاده از آن ها) می باشد. شما همچنین میتوانید با تفکر انتقادی، ارزیابی کنید که چرا ممکن است برخی از راه حل ها حواب ندهند و در رسیدن به رویکرد صحیح باعث صرفه جویی در وقت شوند.

* مهارت انعطاف پذیری:

یکی از اصول مهم برنامه نویسی( در هر سطح) درک این موضوع است که شما به احتمال زیاد پیش از موفقیت خواهید شکست. این مسئله با توانایی های برنامه نویسی شما هیچ ارتباطی ندارد. برنامه نویسی به این معنیست که شما عناصر مختلف کد را تا زمانی که موفق به کشف بهترین راه حل شوید؛ امتحان میکنید و از عوامل موثر در مقابل چندین خرابی بخشی از این فرآیند می توان به یادگیری مقاومت دربرابر انعطاف پذیری، مصمم و فروتن بودن اشاره کرد.

تفاوت رشته ی علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر

یکی از رشته هایی که در بسیاری از دانشگاه های دنیا در زمینه فناوری کامپیوتر تدریس می شود؛ رشته ی مهندسی کامپیوتر نام دارد که تا مقطع دکتری در ایران ارائه می شود.

یک مهندس کامپیوتر به فعالیت در حوزه هایی نظیر شناخت، طراحی، پیاده سازی و پشتیبانی نرم افزارها و همچنین تحلیل، ساخت و راه اندازی، توسعه و اصلاح دستگاه های سخت افزاری می پردازند. مباحثی که در رشته مهندسی کامپیوتر با آن اشنا میشوید شامل مباحث برنامه نویسی، منطق، ساخت، توسعه و نگهداری نرم افزارها می باشد. همچنین از دیگر مباحث قابل یادگیری در این رشته می توان به توانایی الگوریتم ها، بهینه سازی آنها و مدل های محاسبه ی آن ها اشاره کرد.

 رشته علوم کامپیوتر با مهندسی کامپیوتر از این نظر ، تفاوت دارد که علوم کامپیوتر، دروس آزمایشگاهی و کارگاهی ندارد و بیشتر جنبه تحقیقات نظری دارد درحالیکه مهندسی کامپیوتر، این دروس را دارد.

معرفی گرایش های رشته علوم کامپیوتر در مقطع کارشناسی

گرایش خاصی در مقطع کارشناسی رشته علوم کامپیوتر وحود ندارد بلکه این گرایشها به صورت عمومی ارائه می شوند.

معرفی گرایش های رشته علوم کامپیوتر در مقطع کارشناسی ارشد

گرایش های رشته علوم کامپیوتر در مقطع کارشناسی ارشد، شامل چهار گرایش نظریه الگوریتم، محاسبات علمی، سخت‌افزار و سیستم های اطلاعاتی می باشد.

این مجموعه ۲ رشته علوم کامپیوتر و بیوانفورماتیک دارد که از گرایشهای علوم کامپیوتر در مقطع دکتری میتوان به ۷ گرایش محاسبات علمی، نظریه سیستم ها، الگوریتم و نظریه محاسبات، محاسبات نرم و هوش مصنوعی ، داده کاوی، منطق و روش های صوری، علوم تصمیم و دانش اشاره کرد.

دروس اصلی و تخصصی مشترک در گرایش های مختلف علوم کامپیوتر

دروسی نظیر ریاضی عمومی، آمار و احتمال، فیزیک پایه، اصول کامپیوتر، جبر خطی عددی، ریاضیات گسسته، اصول سیستم های کامپیوتری، آنالیز عددی، نظریه اتوماتا و زبان ها، ساختمان داده ها و الگوریتم ها، کامپایلر، اصول طراحی نرم افزار ، منطق، نظریه محاسبات، ذخیره و بازیابی اطلاعات، اصول سیستم های عامل، پایگاه داده ها ، شبيه سازي کامپیوتری، اصول مدیریت، زبان های برنامه سازی و مبانی اقتصاد از دروس تخصصی مشترک در گرایش های مختلف علوم کامپیوتر به شمار می رود.

رشته های علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر، نقاط مشترک زیادی دارند

بازار کار و آینده شغلی رشته علوم کامپیوتر در ایران

آینده شغلی رشته علوم کامپیوتر به دلیل نقش مهمش در توسعه کشور، خوب می باشد.

بازار کار رشته علوم کامپیوتر در ایران

با توجه به سطح مدرک تحصیلی فارغ التحصیلان رشته علوم کامپیوتر، فرصت های شغلی آن ها تعيين می شود. فرصت های شغلی فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی این رشته، مشابه مهندسین نرم افزار است ولی شغل مناسب برای فارغ التحصیلان دارای مدراک بالاتر این رشته، مدیریت گروه ها و همچنین حل مسائل تئوریک می باشد. بطور معمول، یک مدیر پروژه با رشته علوم کامپیوتر به ازای هر ۴ برنامه نویس وجود دارد ، بدین دلیل که این افراد، مهارت بیشتری در تحلیل داده، تقسیم بندی و جمع آوری نتایج دارند و به خوبی، مسائل را حل می کنند.

حوزه های کاری فارغ التحصیلان رشته علوم کامپیوتر

فارغ التحصیلان رشته علوم کامپیوتر، مجوز فعالیت در حوزه های زیر را دارند:

>> مراکز بخش خصوصی و وزارت خانه ها و تمامی موسسات دولتی و بانک ها

>> خدمات برنامه نویسی، توسعه ی نرم افزارهای موبایل

>> گرافیست

>> برنامه نویسی کامپیوتر

>> کارشناس پایگاه داده

>> توسعه دهنده ی اپلیکیشن های موبایل برای پلتفرم های گوناگون

>> مدیر سایت

>> طراح و توسعه دهنده ی وب

>> متخصص امنیت اطلاعات

>> تحلیل گر سیستم های کامپیوتری

>> انیماتور

>> نوشتن اپ های جدید و نوآورانه برای تلفن های هوشمند و توسعه اپلیکیشن های موبایل

>> ذخیره و بازیابی اطلاعات، سازمان دهی، تجزیه و تحلیل و حفاظت داده ها

>> صنعت بازی های کامپیوتری

وظایف دانشمندان رشته علوم کامپیوتر

دانشمندان رایانه در این زمینه، فناوری ها و قابلیت های جدیدی را اختراع می کنند؛ به همین خاطر، آن ها می توانند برای مشکلات واقعی در طیف گسترده ای از زمینه های علم یا تجارت، این پیشرفت ها را اعمال می کنند. گاهی اوقات، آن ها باید با سایر متخصصان نظیر مهندسین، همکاری کنند. تخصص برخی از این دانشمندان در یک حوزه خاص، نظیر برنامه نویسی یا علوم داده می باشد. بطور کلی، مشئولیت های دانشمندان علوم رایانه عبارتست از:

- دانشمندان علوم رایانه  باید قادر به توسعه یا ساده کردن الگوریتم ها باشند.

- دانشمندان علوم رایانه باید بتوانند زبان های محاسباتی جدید را ایجاد کنند.

- دانشمندان علوم رایانه، قادر به تعيين روش های جدید برای کار با رایانه ها هستند.

- از دیگر وظایف دانشمندان علوم رایانه می توان به ازمایش سیستم ها و طرح های جدید اشاره کرد.

- دانشمندان علوم رایانه  باید بتوانند مدل ها و تئوری ها را برای حل مسائل موجود در این زمینه، توسعه دهند.

- دانشمندان علوم رایانه موظفند که عملکرد سخت‌افزار کامپیوتر را بهبود دهند.

- یکی از مسئولیت های دانشمندان علوم رایانه، افزایش بهره وری نرم‌افزار رایانه یا سخت‌افزار می باشد.

اولین دوره آموزش دانشگاهی علوم کامپیوتر در مقطع کارشناسی در سال ۱۳۴۹ بود

گردآوری: بخش دانشگاه سرپوش