روح‌الله اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره نحوه سیاست‌گذاری دولت در پذیرش دانشجویان در دانشگاه‌ها، بیان کرد: یکی از اصول سیاست‌گذاری دولت، امکان ایجاد فرصت برابر برای پذیرش متقاضیان در دانشگاه‌هاست که این اصل باید بر اساس تخصص و شایستگی صورت بگیرد.
وی در خصوص علت پدیدآمدن سهمیه کنکور، اظهار کرد: دولت‌ها زمانی که احساس کنند وضعیت جامعه متعادل نیست برای به توازن‌رساندن آن، دست به اقداماتی می‌زنند. به همین منظور به گروه‌هایی که احساس کنند نیاز به حمایت بیشتری دارند، سهمیه‌هایی اعطا می‌کنند؛ از جمله سهمیه پذیرش در دانشگاه که این امر تنها مختص ایران نیست و اکثر کشورهای دنیا به همین صورت عمل می‌کند.
اسلامی افزود: در واقع اصل باید بر اساس شایسته‌گزینی و رقابت سالم باشد، اما در شرایطی خاص تبصره‌هایی لحاظ می‌گردد و استثناهایی پدید می‌آید تا جامعه را به تعادل برساند که به این تبصره‌ها سهمیه می‌گویند.
سهمیه برای کسانی که دچار حوادث طبیعی شده‌اند
استاد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد درباره انواع سهمیه‌ها بیان کرد: برخی از سهمیه‌ها شامل کسانی می‌شود که بر اثر حوادث طبیعی دچار مشکلاتی شده‌اند و دولت برای اینکه این گروه بتواند خود را به حالت عادی برگرداند و شرایطی برابر حاکم گردد، سهمیه‌ای در کنکور برای این متقاضیان در نظر می‌گیرد.
اسلامی اضافه کرد: همچنین از آن‌جایی که مناطق مختلف کشور ما به یک اندازه توسعه‌یافته نیستند، مناطق کشور را به ۳ منطقه توسعه یافته، میانه و ضعیف تقسیم کرده‌اند؛ بنابراین مناطق ضعیف و میانه چون دسترسی کمتری به مراکز آموزشی، علمی و رفاهی دارند مشمول سهمیه کنکور می‌شوند تا از این طریق بتوان شانس قبولی آنها را نسبت به شرایط زندگی‌ای که دارند، افزایش داد.
رئیس‌گروه مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، ادامه داد: یکی از اهداف سهمیه‌هایی که به مناطق ضعیف اختصاص یافته بود، تحصیل دانشجویان در دانشگاهای معتبر و بازگشت آنها با تخصص به منطقه اولیه خود بود؛ در حالی که اکثر افرادی که برای تحصیل از منطقه ۳ به مناطق ۱ کشور می‌روند، بازنمی‌گردند.
سیاست بومی‌گزینی اساسا به ضرر کشور است
اسلامی درباره سهمیه کنکور بومیان یک منطقه، تصریح کرد: سهمیه دیگری هم برای بومیان یک منطقه وجود دارد که امکان قبولی آنها را در همان منطقه افزایش می‌دهد. سیاست بومی‌گزینی اساسا به ضرر کشور است؛ چراکه شاخص‌هایی همچون تقویت زبان ملی، هم‌زیستی مسالمت‌آمیز، همگرایی جمعیت ایران و بسیاری موارد دیگر را با موانعی مواجه کرده است؛ در صورتی که ما به رشته‌های ملی نیاز داریم و خوب است از سراسر کشور دانشجویانی در اکثر رشته‌ها داشته باشیم و فقط نباید دانشجویان محلی را پرورش داد.
وی اضافه کرد: به عنوان مثال در بازه زمانی خاص ۱۰ دانشگاه برتر ایران دانشجویانی از سراسر کشور داشتند، اما در حال حاضر اکثر دانشجویان یک دانشگاه، بومیان همان منطقه هستند و این مسئله زبان فارسی را تهدید خواهد کرد، منابع ملی کشور را هدر خواهد داد و باعث دورشدن جمعیت‌های انسانی ساکن ایران می‌شود؛ بنابراین من معتقدم سیاست‌های محلی باید تضعیف شوند و سیاست‌های ملی جای آن را بگیرد.
استاد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد درباره سهمیه کنکور فرزندان شهدا و جانبازان، عنوان کرد: سهمیه جانبازان، شهدا و ایثارگران هم نوعی دیگر از تسهیلاتی است که دولت برای برخی از دانشجویان در نظر می‌گیرد. این نوع سهمیه در سایر کشورهای دنیا هم برای دانشجویان وجود دارد هر چند که فلسفه آن مربوط به زمان جنگ بوده است و پس از جنگ نباید روند افزایشی پیدا کنند.
حمایت آموزشی از خانواده‌های ایثارگران و جانبازان باید قبل از کنکور باشد
وی افزود: هرچند کسانی که برای وطن خود مبارزه کردند باید حمایت شوند، اما تا حد ممکن نباید قاعده رقابت سالم و شایسته‌گزینی را بر هم زد و تا حد ممکن باید سهمیه‌ها کاهش پیدا کند و اگر هم قرار است حمایتی صورت بگیرد -در زمینه آموزشی یا اقتصادی- باید قبل از کنکور باشد تا بنیان این خانواده‌ها تقویت شود، اما نباید این حمایت‌ها به پذیرش در دانشگاه تسری یابد.
فرزندان اعضاء هیأت علمی در کنکور سهمیه ندارند
اسلامی با بیان این نکته که «اعضاء هیأت علمی بر خلاف باور عموم سهمیه‌ای در کنکور ندارند»، گفت: در حقیقت بر اساس توافق وزارت علوم و وزارت بهداشت بعد از مشخص‌شدن رتبه‌ها، اعضاء هیأت علمی می‌توانند فرزندان خود را منتقل کنند، اما تفاوت آن در این است که سایر دانشجویان بعد از ۲ سال می‌توانند انتقالی بگیرند اما فرزندان اعضاء هیأت علمی در همان سال اول و راحت‌تر به دانشگاه مورد نظر خود منتقل می‌شوند.
وی ادامه داد: هرچند که این استثنا هم نوعی ظلم تلقی می‌شود و باید جلوی آن گرفته شود و شخصاً موافق هستم که فرزندان اعضاء هیأت علمی نباید هیچگونه امکاناتی فرای امکانات سایر شهروندان داشته باشند.
کار پژوهشی در مورد سهمیه‌ها باید صورت گیرد
اسلامی درباره تاثیر سهمیه‌ها بر دانشجویان، خاطرنشان کرد: مجموع این تبصره‌ها و سهمیه‌ها باعث می‌شود که روند رقابت سالم بر هم بخورد؛ چراکه اکثر افراد مشمول یکی از آنها می‌شوند و تعداد افرادی که به صورت آزاد ثبت‌نام می‌کنند، بسیار کاهش می‌یابد.
رئیس‌گروه مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، افزود: درواقع باید ۹۰ درصد افراد آزاد ثبت‌نام کنند و فقط ۱۰ درصد مشمول سهمیه کنکور، آن هم به دلیل شرایط خاص شوند، در حالی که در حال حاضر شرایط برعکس شده است و این موجب می‌شود استعدادها کم‌انگیزه شوند و مهاجرت کنند.
اسلامی برای برقراری مجدد عدالت در پذیرش دانشگاه‌ها، بیان کرد: در حقیقت باید کاری پژوهشی و آمایشی مبتنی‌بر علل ایجاد سهمیه‌ها و میزان دست‌یابی آنها به اهداف اولیه خود و همچنین آسیب‌های این سهمیه‌ها در جامعه صورت گیرد؛ یعنی به طور مشخص باید بررسی شود که سهمیه‌ها چه نتایجی داشته‌اند.
اگر سهمیه‌ها را حذف کنیم عدالت بیشتری تحقق می‌یابد
استاد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، اظهار کرد: سهمیه‌ها بنا شده‌اند تا عدالت را برقرار کنند در صورتی که در حال حاضر اگر آنها را حذف کنیم، عدالت بیشتری تحقق می‌یابد. حتماً باید در سهمیه‌ها تجدیدنظر صورت بگیرد و میزان آن تا حد ممکن کاهش یابد؛ چراکه با ادامه این روند امنیت ملی و توسعه کشور ضربه می‌بیند.
وی افزود: هدف از ایجاد سهمیه‌های کنکور برقراری تعادل در جامعه بوده درحالی که اکنون سهمیه‌ها باعث برهم‌خوردن تعادل شده‌اند و داوطلبان احساس نارضایتی می‌کنند.
اسلامی همچنین درباره انواع بورسیه، گفت: ما دو نوع بورسیه داخلی و خارجی داریم؛ در گذشته دانشجوی دکتری یا کارشناسی ارشد بسیار کم داشتیم؛ بنابراین دانشگاه‌ها کارمندان یا استادان خود را بورس می‌کردند برای ادامه تحصیل در سطوح بالاتر اما در حال حاضر چنین روندی نیاز نیست؛ چراکه ما تعداد زیادی دانشجوی دکتری و کارشناسی ارشد داریم و می‌توان از ظرفیت همین دانشجویان استفاده کرد. همچنین اینکه یک نفر را بدون رقابت بورس کنیم عادلانه نیست.
وی ادامه داد: چگونگی بورسیه خارج از کشور هم شفاف نیست، به این معنا که این بورس و سهمیه‌هایی که به برخی داده می‌شود مکانیزم مشخصی ندارد و از مراکز خاصی بورسیه می‌گیرند؛ در حالی که باید حتماً مکانیزم آن مشخص باشد؛ چراکه در حال حاضر بسیاری از کسانی که بورس می‌شوند از دانشجویان برتر نیستند و برخی از دانشجویان ممتاز حتی از نحوه گرفتن بورس هم مطلع نیستند، درحالی که این موضوع باید بسیار روشن و شفاف بر اساس رتبه‌های برتر کنکور باشد.
- 16
- 6
