کشف دی‌ان‌ای «انسانِ شبح» در مردم غرب آفریقا

به گزارش فرادید، به نظر می‌رسد اجداد باستانی مردمی که در غرب آفریقا می‌زیستند با یک گونۀ مرموز از انسان‌تباران که دانشمندان نامش را «انسان شبح» گذاشته‌اند، آمیزش کرده بودند؛ این گونه یکی دیگر از شخصیت‌های گم‌شده در داستان انسان‌هاست. 

تحقیقات مربوطه نشان می‌دهد که برخی از جمعیت‌هایی که امروزه در غرب آفریقا زندگی می‌کنند، رگه‌هایی از گونه‌های باستانی انسان‌تبار را در DNA خود دارند، دقیقاً شبیه به DNA نئاندرتال‌ها که هنوز در بسیاری از جمعیت‌های غیرآفریقایی تبار یافت می‌شود و DNA انسان‌تبار دنیسووان در افرادی با میراث آسیایی. با این حال، برخلاف این دو خویشاوند هومو ساپینس، هیچ بقایای فیزیکی از این «انسان شبح» تاکنون توسط علم مدرن یافت نشده است.

محققان دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه کالیفرنیا، سال ۲۰۲۰ در مجله‌ی Science Advances گزارش کردند که به دنبال یافتن بخش‌هایی از این اجداد باستانی در ژنوم بیش از ۴۰۰ نفر از چهار جمعیت غرب آفریقا از «پروژه ۱۰۰۰ ژنوم» از جمله یوروبا و جمعیت ماند (Mande) بودند.

آن‌ها با استفاده از تکنیک مدلسازی کامپیوتری دریافتند که بین ۲ تا ۱۹ درصد از اصل و نسب ژنتیکی آن‌ها از یک منبع نامعلوم گرفته شده و این پرسش بزرگ را ایجاد می‌کند که این منبع نامعلوم کیست؟ 

محققان معتقدند بهترین احتمال این است که ژن‌های یک گونۀ ناشناخته از انسان از طریق تداخل ژن‌ها وارد مخزن ژنی شدند؛ جریانی از ژن‌ها که وقوع‌شان زمانی است که اعضای دو جمعیت با هم جفت‌گیری می‌کنند. محققان می‌گویند کاملاً امکان‌پذیر است که انسان‌تبار مورد بحث یک گونه‌ی کاملاً جدید از انسان اولیه باشد که اجداد آن به احتمال زیاد قبل از اجداد نئاندرتال‌ها و دنیسووان‌ها از شجره‌ی خانواده‌ی انسان جدا شده باشند.

ما می‌دانیم انسان‌ها به طور گسترده با نئاندرتال‌ها و دنیسووانها تولیدمثل کردند و مقدار کم اما قابل‌توجهی از DNA آن‌ها هنوز هم به ترتیب در بیشتر جمعیت‌های اروپایی و آسیای شرقی یافت می‌شود. افزون بر این، یک مطالعه‌ی پیشین برای نخستین بار نشان داد حدود ۰.۳ درصد از ژنوم آفریقایی‌ها دارای اجداد نئاندرتالی است. 

با این حال، DNA غیرقابل توضیح یافت‌شده در افرادی که در حال حاضر در غرب آفریقا زندگی می‌کنند با نئاندرتال‌ها و دنیسُوانها مطابقت ندارد. با توجه به اینکه این دو انسان‌تبار حتی آگاهانه پا به آفریقا نگذاشتند، این موضوع جای تعجبی ندارد، اما باید دید این گونه‌ها «چه کسانی» هستند.

شاید تعجب‌آور باشد که پیش از این در ژنتیک انسان‌های امروزی، انسان‌های «شبح‌وار» گمشده دیگری هم یافت شده بودند. در تجزیه و تحلیل کل ژنوم DNA گرفته‌شده از افرادی که در جزایر آندامان در جنوب شرقی آسیا زندگی می‌کنند هم تعداد قابل‌توجهی از ژن‌ها یافت شد که به نظر نمی‌رسد از نئاندرتال‌ها، دنیسووان‌ها یا هومو ساپینس (ما انسان‌ها) مشتق شده باشند.