دلیل ایجاد چین و چروک روی پوست فیل ها چیست؟

محققان دانشگاه ژنو و موسس بیواینفورماتیک سوییس سطح پوست فیل های آفریقایی را بررسی کرده و دریافتند که این چین و چروک ها شبکه ای پیچیده از شکاف ها را تشکیل می دهند.

این الگوی شبکه ای با بزرگ تر شدن فیل خم شده و می شکند، که شکل گیری میلیون ها کانال در سراسر بدن او را در پی دارد. نتیجه به شکل ترک هایی در می آید که شباهت بسیاری به ترک های روی گل و لای خشک شده، روی آسفالت صدمه دیده، روی زمین های مناطق قطبی و حتی مریخ یا حتی در اشکال طبیعی که برخی مناطق ایرلند و کالیفرنیا یافت می شوند دارند. اگر این فرضیه درست باشد پس این ترک ها به دلیل کاهش رطوبت و آب رفتن پوست شکل می گیرند.

محققان نمونه هایی از پوست فیل را برداشته و شبیه سازی هایی روی آن ها برای تشخیص نحوه شکل گیری این شکاف ها انجام دادند و در نهایت دریافتند که لایه های جدیدی که در عمق پوست فیل ها شکل می گیرد باعث می شود که لایه های سطحی پوست بتوانند خم شوند. این خم شدن «دره های کوچکی» را در سطح بالای پوست ایجاد می کند. اما سوال این است که شکاف هایی به این کوچکی چگونه می توانند به فیل ها کمک کنند و باعث شوند که این موجودات غول پیکر زندگی راحت تری داشته باشند؟

مایکل میلینکوویچ، استاد بخش ژنتیک و تکامل دانشگاه ژنو و از اعضای تیم تحقیقاتی در این باره چنین می گوید:«بسیار غیرمنطقی به نظر می رسد که فکر کنیم شکاف های روی پوست فایده ای داشته باشند». فیل های آفریقایی عرق نمی کنند و غدد چربی مسئول مرطوب نگه داشتن بدن آن ها در هوای گرم و خشک محیط آفریقا هستند. برای مقابله با گرمای بیش از حد، و البته به دلیل جثه بزرگشان، فیل ها بیش از هر موجود دیگری حمام کرده، به خود آب پاشیده و در گل و لای می غلتند. گل و لای به آن ها کمک می کند دمای بدن خود را تنظیم کنند، حشرات و دیگر موجودات موذی و انگل ها را از آن ها دور می کنند و بدن آن ها را از اشعه مضر خورشید در امان نگه می دارد.

این گل و لای در ترکیب با شکاف های روی پوست فیل ها، به آن ها این امکان را می دهد که آن ها بتوانند ۵ تا ۱۰ برابر بیشتر از حالتی که پوست آن ها صاف و بدون شکاف باشد، آب را در بدن خود نگه دارند.میلیکنوویچ تصریح می کند:«این الگوهای ریز زیبا که از میلیون ها کانال تشکیل شده اند نوعی انطباق با محیط هستند». در تضاد با پولک ها و فلس های روی سر کروکودیل ها، پوست فیل ها به جای ایجاد یک الگوی تا شده در واقع شکاف برمی دارد.

محققان رابطه ای بین نتیجه تحقیقات خود و بدن انسان نیز یافتند که میلیکنوویچ درباره آن چنین می گوید:«این تحقیق پتانسیل این را دارد که پیوندی بین شرایط آسیب شناختی انسان و پوست فیل های آفریقایی ایجاد کند. حیرت آور این است که ما شباهت های بسیار زیادی را بین مورفولوژی پوست طبیعی فیل های آفریقایی و انسان های مبتلا به بیماری پوستی ایکتیوز وولگاریس پیدا کردیم، یک بیماری ژنتیکی معمول که از هر ۲۵۰ نفر یک نفر را تحت تاثیر قرار داده و ریختن پوست را در پی داشته که باعث خشک شدن و پوسته پوسته شدن آن می شود».

اگر مطالعات آینده این موضوع را تایید کند، شواهدی بدست خواهد آمد که نشان می دهد یک جهش ژنتیکی نامطلوب در انسان ها برای فیل ها بسیار مفید و مطلوب است. میلینکوییچ قصد دارد که تحقیقاتش را گسترش داده و روی بچه فیل ها آزمایشات بیشتری انجام دهد. او می گوید:«ما می خواهیم به بررسی شکاف های روی پوست بچه فیل های آفریقایی ادامه دهیم تا دینامیک این فرآیند را کشف نماییم. آیا این ترک ها همه جا شکل می گیرند یا تنها در قسمت خاصی از بدن تشکیل شده و سپس منتشر می شوند؟ آیا این فرآیند هفته ها طول می کشد یا شش ماه زمان می برد؟ این یک مثال تازه و زیبا از این است که چگونه فرآیندهای فیزیکی در شکل گیری و توسعه اشکال و فرم ها روی بدن حیوانات موثرند».

حسین علی پناهی