کرهی زمین شهر باستانی با تمدنهای متفاوت کم ندارد. در این مقاله به معرفی ۱۵ شهر باستانی بزرگ ساخته شده در تاریخ میپردازیم. این شهرهای کهن، از چین گرفته تا ترکیه، مصر و عراق، در سراسر جهان قرار دارند و حتی آثار برخی از آنها توسط داعش تخریب شده است!
برخی از محققان بر این باورند که حدودا در اواخر عصر یخبندان (حدود ۱۲ هزار سال پیش)، اجداد ما شروع به ساخت شهرهای پیچیده در سراسر جهان کردند. با توجه به تاریخ مکتوب شده، شواهدی از شهرهای پیچیده در حدود ۱۰ هزار سال پیش وجود دارد. همین بهانهی خوبی شد تا ما در این مقاله به معرفی ۱۵ شهر باستانی بزرگ ساخته شده تاکنون روی سطح کره زمین بپردازیم.
۱۵ شهر باستانی بزرگ در جهان
۱- جریکو یا اریحا (Jericho)
به گفتهی محققان، اریحا مرکز تجارت و زندگی در اوایل ۹ هزار سال پیش از میلاد بوده است. جریهو یکی از قدیمی ترین شهرهای مستقل اشغال شده در سطح زمین است. هزاران سال پیش گرانترین گیاه به نام اپوبالساموم در این شهر میرویید و همچنین جریکو گرانترین نفت جهان را نیز تولید میکرد.
جریکو علاوه بر اینکه مرکز تجارت و صنعت بود، مملو از معابد و ارتشهای نظامی نیز بود.
۲- اوروک (Uruk)
نمیتوان لیستی از چندین شهر باستانی بزرگ را نوشت و در آن به اوروک، بزرگترین شهر این سیاره در حدود ۳۵۰۰۰ سال پیش از میلاد، اشارهای نکرد. بخش عمدهای از تاریخ مربوط به گذشتهی اوروک نابود شده است، اما ساختمانهای جدید بر اساس ساختمانهای قدیمی آن احداث شدهاند. اوروک به معنا زمین بین رودخانهها است.
۳- اور (Ur)
اور زمانی خانهی بیش از ۱۰ هزار انسان بود، اما حالا تنها چیزی که از آن به جا مانده، خرابهها است. با این حال حدود ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد، شهر اور میزبان خانههایی با اقلام لوکس و زیبا بود که همگی از فلزات گرانبها و سنگهای مختلف ساخته شده بودند.
۴- بابل (Babylon)
محققان برآورد میکنند که بابل از سال ۱۷۷۰ تا ۱۶۷۰ پیش از میلاد و دوباره بین سالهای ۶۱۲ تا ۳۲۰ پیش از میلاد بزرگترین شهر جهان با جمعیتی بیش از ۲۰۰۰ هزار نفر بوده است. بابل یک شهر بسیار مهم در بینالنهرین باستانی بود. بابل در سواحل رود فرات ساخته شده است و ویرانههای آن در هیله عراق واقع شده است. لازم به ذکر است که بابل در سال ۵۳۹ پیش از میلاد توسط کوروش بزرگ، بنیانگذار امپراتوری هخامنشی در ایران فتح شد.
۵- ماری (Mari)
ماری یک شهر باستانی بزرگ است که تا به امروز اطلاعات کمی را از آن شنیدهایم. با وجود اینکه ماری همانند بابل، اوروک یا جریکو معروف نیست، اما یک سرمایه تجاری قوی در بینالنهرین محسوب میشد. آن بازار مرکزی منطقه بود که از طریق آن سنگ، چوب، کالاهای کشاورزی و لوازم سفالگری منتقل میشد.
از لحاظ باستانشناسی، شهر ماری به عنوان گنجینهای برای دانش آموزان شناخته میشود. در سال ۱۹۳۳، کاوشهای باستانشناسی در ماری نتایج خوبی در مورد این شهر را به ارمغان آورد.
۶- چتل هویوک (Çatalhöyük)
ترکیهی مدرن، میزبان سایتهای باستانشناسی بیشماری است که به بازنویسی تاریخ کمک میکنند تا ما آنها را بشناسیم. از سوی بسیاری از محققان، شهر باستانی چتل هویوک به عنوان نخستین شهر جهان شناخته میشود. شواهدی وجود دارد که ۶۵۰۰ سال پیش از میلاد، جمعیت این شهر به ۳ هزار نفر میرسیده است. شواهد نشان میدهد، سقف خانههای این شهر، حیاط دیگر خانهها بوده است.
یک نقاشی که بر روی یکی از معابد چاتال هویوک نقش بسته، نشان میدهد که این شهر با نقشهی معین شدهای ساخته شده است. گفته میشود طراحی این شهر به گونهای بوده است که نفوذ در آن برای مهاجمان بسیار سخت بوده است.
۷- نینوا (Nineveh)
اعتقاد بر این است که مردم ۶ هزار سال پیش، در شهر باستانی نینوا (که در عراق مدرن قرار دارد) سکونت داشتهاند. نینوا به عنوان یک مرکز دینی بزرگ شناخته میشده است که ۷ کیلومتر مساحت داشته است. شواهد باستانشناسی نشان میدهد که نینوا در حدود نیم قرن (تا سال ۶۱۲ پیش از میلاد) بزرگترین شهر جهان بوده است.
گروه تروریستی داعش در اواسط سال ۲۰۱۰ میلادی، این شهر را نابود کرد و بسیاری از آثار تاریخی آن نیز از بین رفت.
۸- نمرود یا نیمرود (Nimrud)
یکی دیگر از شهرهای باستانی جهان در عراق کنونی قرار دارد. این شهر که نمرود نام دارد، خانهی بیش از ۸۰ هزار نفر در ۸۰۰ سال پیش از میلاد بوده است. نمرود به عنوان پایتخت امپراتوری آشوری نو شناخته میشد.
متاسفانه داعش این شهر را نیز با خاک یکسان کرد!
۹- اسکندریه (Alexandria)
ما نمیتوانیم لیستی از چند شهر باستانی بزرگ را بیاوریم که در آن نام اسکندریه، که توسط اسکندر مقدونی ساخته شده، نیامده باشد. اسکندریه همچنین میزبان «کتابخانه اسکندریه» نیز هست که بزرگترین کتابخانه ی جهان لقب گرفته است. اسکندریه همچنین میزبان یکی از بلندترین سازه های روی کرهی زمین نیز بوده است.
۱۰- بغداد (Baghdad)
شهر بغداد در قرن ۸ احداث شد و به پایتخت خلافت عباسی درآمد. طولی نکشید تا این شهر به یک مرکز فرهنگی، تجاری و علمی بزرگ در دنیای اسلام تبدیل شود. به گفتهی کارشناسان بعداد بزرگترین شهر قرون وسطی برای بسیاری از دورههای خلافت عباسی بوده است و جمعیت آن به بیش از ۱ میلیون نفر میرسیده است. نقشهی این شهر، گرد است.
۱۱- مَنف (Memphis)
بیشک مصر جایگاه مهمی برای بسیاری از شهرهای باستانی بوده است و منف نیز یکی از آنها است. پس از اتحاد مصر در حدود سال ۳۱۰۰ پیش از میلاد، شهر منف به عنوان یک پایتخت جدید انتخاب شد. این شهر در حدود ۲۰ کیلومتری جنوب قاهره واقع شده است. این شهر به خاطر اهرامهای اطراف آن و همچنین مجسمهی اِسفینکس بزرگ (ابوالهول) مشهور است. منف از زمان تأسیس تا ۲۲۵۰ سال پیش از میلاد و دوباره از سال ۱۵۵۷ تا ۱۴۰۰ پیش از میلاد، بزرگترین محل سکونت در جهان بوده است.
۱۲- چانگ آن (Chang’an)
چانگ آن به معنای «مکان دائمی» است. در سال ۷۰۰ پیش از میلاد، شهر چانگ آن خانهی جمعیتی بیش از ۱ میلیون نفر بود. این شهر پایتخت بیش از ۱۰ سلسله بود. این شهر پایتخت امپراتوری بزرگ هان بود، اما با حملهی سلسلهی ژین نابود شد. پو چویی، یک شاعر چینی این شهر را چنین توصیف میکند: «صدها و هزاران خانه، مانند یک شطرنج بزرگ، نظیر یک مزرعهی بزرگ با کلمهای کاشته شدهی منظم». در حال حاضر این شهر با نام ژیان شناخته میشود.
۱۳- بِنارس یا بَنارَس (Varanasi)
بنارس در هند واقع شده و یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان است. اعتقاد بر این است که مردم حداقل ۱۱ قرن پیش از میلاد در این شهر سکونت داشتهاند. این شهر یکی از مراکز مهم مذهبی در هند محسوب میشده است. همچنین یکی از هفت شهر مقدس هندوئیسم و جینیسم است. بر اساس افسانه شناسی هندو، بنارس توسط شیوا که یکی از سه خدای اصلی به همراه برهما و ویشنو بوده، احداث شده است. معبد طلایی در این شهر قرار دارد.
۱۴- آنگکور (Angkor)
شهر باستانی آنگکور به عنوان یک مرکز سرمایه گذاری برای امپراتوری خمر از دههی نهم تا قرن ۱۵ شناخته میشود. این شهر میزبان هزاران معبد بوده که یکی از زیباترین آنها، انگکور وات نام داشته است. در سال ۲۰۰۷، یک تیم بینالمللی از پژوهشگران، دریافتهاند که آنگکور بزرگترین شهر پیش از دوره صنعتی جهان است.
۱۵- تئوتیئواکان یا نئوتیهواکان (Teotihuacan)
شهر باستانی تئوتیئوکان در مکزیک کنونی واقع شده بوده است. برجستهترین اهرام در این شهر قرار داشتهاند. در حالی که ما نمیدانیم چه کسی و در چه زمانی این شهر را تأسیس کرده، باستانشناسان تخمین زدهاند که این شهر حدود هزاره اول پیش از میلاد به عنوان بزرگترین شهر آمریکا شناخته میشده و جمعیت آن بالغ بر ۱۲۵ هزار نفر بوده است.
- 16
- 4