روش‌های بارداری و تولید مثل عجیب طبیعت

متولد شدن یکی از سخت ترین شرایطی است که یک موجود زنده در طول زندگی خود تجربه می کند. تبدیل شدن از یک سلول به یک ارگانیسم کامل که آمادگی کامل با دنیا را دارد، مسیری است که همه ما تجربه کرده ایم. با این وجود، هیچ دو گونه جانوری برای متولد شدن فرآیند و مسیر مشابهی را طی نمی کنند. به همین دلیل می توان گفت که روش های تولید مثل و متولد شدن بسیار متفاوت و عجیب و غریبی در طبیعت وجود دارد که برای بسیاری باور نکردنی است. به طور خاص، برخی از انواع بارداری ها که در نتیجه تکامل شکل رفته اند، علیرغم واقعی بودن‌شان، بسیار عجیب و غریب به نظر می رسند و می توانند بن مایه خوبی برای فیلم های ترسناک باشند. در ادامه این مطلب شما را با ۱۰ مورد عجیب از حاملگی و تولید مثل در طبیعت آشنا خواهیم کرد.

نوزدان منحرف مادرخوار

مایت (کنه) موسوم به Adactylidium  چنان سیکل زندگی سریعی دارند که هنگام تولد خود حامله اند. این مایت ها با خوردن تخم حشرات بالدار بسیار ریزی به نام thrips که طول آن ها کمتر از ۱ میلیمتر است خود را زنده نگه می دارند. یک تخم تنهای این حشره می تواند تمام انرژی و مواد مغذی که یک مایت برای تمام طول زندگی اش نیاز دارد را تامین نماید. همچنین، همین یک تخم انرژی لازم برای مایت به منظور حاملگی و بدنیا آوردن فرزندش را نیز تامین خواهد کرد. دوره زندگی مایت از درون شک مادر آغاز می شود. تخم ها در درون شکم مادر باز شده و به تولد ۶ تا ۹ مایت ماده و یک مایت نر منجر می گردد.

این لاروها شروع به خوردن بافت های بدن مادر خود می کنند. سپس در حالی که هنوز در درون اسکلت بدن مادرشان هستند به مایت های بالغی تبدیل می شوند. در شکم مادر، مایت نر با خواهران خود جفتگیری کرده و آن ها را باردار می کند. مایت های ماده که اکنون تخم هایی بارور شده را در شکم خود دارند از بدن مادر خارج شده و دنبال تخم حشره برای تامین انرژی خود می روند. مایت نر که کار و رسالت خود را انجام داده، دیگر تلاشی برای خوردن غذا نکرده و خیلی زود و ساده می میرد. مایت های ماده نیز منتظر می مانند تا فرزندانشان از درون آن ها را بخورند.

پستانداران تخم گذار

همه ما در مدرسه یاد گرفته ایم که یکی از ویژگی های پستانداران این است که نوزاد خود را زنده به دنیا می آورند. اما هیچ کس سخنی از رده تک سوراخیان (monotremes) که شاخه ای فرعی از پستانداران است در دوران مدرسه نشنیده است. این گروه از پستانداران به خاطر تخم گذار بودن از دیگر پستانداران متمایز هستند. امروزه تنها ۵ گونه از تک سوراخیان وجود دارند: پلاتی پوس نوک اردکی و ۴ گونه از اکیدنه ها (نوعی مورچه خوار). تخم های تک سوراخیان بسیار کوچک بوده و به جای پوسته سخت، دارای یک پوسته چرمی نرم هستند. جانور تک سوراخی مادر روزها روی تخم خود می خوابد تا بالاخره نوزاد از تخم خارج شود.

سپس، در مورد اکیدنه ها، نوزاد خود را به کیسه زیر شکم مادر می رساند. در مقایسه با دیگر پستانداران، نوزاد تازه از تخم بیرون آمده بسیار کوچک و ناتوان است. برای چندین ماه این نوزاد در داخل کیسه مادر باقی مانده و از پستان مادر که در درون کیسه است شیر می نوشد. در نهایت این نوزاد آنقدر رشد می کند که مادرش او را در نقبی که زده اند قرار می دهد و هر چند روز یک بار برای تغذیه او به سوراخ باز می گردد تا اینکه نوزاد به اندازه کافی بالغ شده و می تواند به تنهایی به زندگی خود ادامه دهد.

بزرگ شدن در دهان مادر

ماهی ها هیچوقت به عنوان والدین خوبی شناخته نشده اند. آن ها (ماهی های نر و ماده) اغلب تخم هایشان را در آب رها کرده و این تخم ها پس از بارور شدن به حال خود رها می شوند که بدین ترتیب شانس نوزاد ماهی برای زنده ماندن بسیار کم می شود. درست است که برخی از انواع ماهی ها نیز از تخم و نوزادان کوچک خود دفاع می کنند اما برخی از ماهی ها نوزدان خود را رها نمی کنند. این ماهی ها که با نام «دهان پرور» (mouthbrooder) شناخته می شوند، تخم هایشان را در دهانشان حمل کرده تا اینکه نوزادان از تخم بیرون آمده و تا زمان بلوغ، نوزدان بیشتر اوقات در دهان مادر حضور دارند.

در برخی از گونه ها، مانند آرواره ماهی مرواریدی، این پدر است که تخم ها را در دهان دارد. در طول دوران رشد، پدر از تخم های خود مراقبت کرده و چیزی نمی خورد تا نوزدان از تخم خارج شوند. در ماهی های سیکلید آفریقایی، اما، این مادر است که چنین وظیفه ای را بر عهده می گیرد و ممکن است تا بیش از ۳۵ روز نتواند غذا بخورد. وقتی که تخم ها باز شوند، او نوزادانش را در آب رها می کند تا خود به دنبال غذا بروند اما در صورت احساس خطر می تواند با ایجاد سیگنال های خاصی آن ها را فرا خوانده و در دهانش به آن ها پناه دهد. اما متاسفانه این تاکتیک نیز همیشه نمی تواند حفاظت کاملی از نوزادان داشته باشد.

گربه ماهی کوکو به ماهی های سیکلید حمله کرده و آن ها را وادار می سازد که تخم هایشان را بیرون بریزند. وقتی که سیکلید مادر دوباره شروع به جمع کردن تخم هایش در دهان می کند، گربه ماهی تخم های خود را نیز در میان آن ها مخفی می کند. تخم های گربه ماهی خیلی زودتر از تخم های خود سیکلید باز می شوند و پس از تولد از تخم های سیکلید که هنوز باز نشده اند تغذیه می کنند بدون این که خطری آن ها را تهدید کند.

بزرگ کردن نوزاد در معده

گاهی اوقات دهان به اندازه کافی برای بزرگ کردن نوزاد امن نیست. برخی از انواع قورباغه ها، تخم هایشان را در معده خود نگه می دارند. قورباغه مادر پس از رها کردن تخم هایش، آن ها را می بلعد. هر قورباغه مادر ممکن است تا ۴۰ تخم را بخورد اما بیشتر از ۲۰ قورباغه از آن ها به وجود نخواهد آمد زیرا ظاهراً اسید معده، نیمی از این تخم ها را هضم می کند.برای جلوگیری از حل و هضم شدن، تخم و نوزادی که از آن ها بیرون می آید، نوعی ماده چسبناک از خود ترشح می کند که تولید اسید در معده مادر را متوقف می سازد. به همین دلیل در طول دوره رشد نوزاد در شکم مادر، قورباغه مادر نمی تواند چیزی بخورد. با رشد نوزاد، حجم معده نیز افزایش یافته تا جایی که بچه قورباغه بخش اعظم ساختار بدنی مادر را اشغال می کند.

حتی برای اینکه فضای کافی برای رشد بچه قورباغه ها وجود داشته باشد، ریه های مادر نیز از کار افتاده و از بین می روند. اینجاست که مادر مجبور می شود از طریق پوستش نفس بکشد. بعد از ۶ هفته، در نهایت مادر نوزدان کاملاً رشد کرده اش را رها می کند. شوربختانه در طی دهه ۱۹۸۰ دو گونه از این نوع قورباغه ها منقرض شدند. اما در سال ۲۰۱۳، دانشمندان تلاش های خود برای بازگرداندن این قورباغه های جالب را آغاز کردند. با استفاده از تکنیک کلون سازی، آن ها توانستند جنین زنده این قورباغه ها را تولید کنند و این امیدواری وجود دارد که قورباغه های مادر بزودی بتوانند بار دیگر تخم های خود را ببلعند.

سه آلت تناسلی ماده

کانگوروهای ماده و برخی از دیگر جانوران کیسه دار، یک سیستم تولید مثل دارند که در ابتدا کمی گیج کننده به نظر می رسد اما در واقع دلیل اصلی تولید مثل سریع آن هاست. به جای یک دستگاه تناسلی ماده (مهبل) تنها (منفرد)، کانگوروهای ماده سه دستگاه تناسلی دارند. دو دستگاه تناسلی مجاور دیگر برای رساندن اسپرم به درون رحم که آن ها هم دو تا هستند استفاده می شود، در حالی که نوزاد کانگورو از طریق دستگاه تناسلی وسطی وارد دنیای خارج از بدن مادر می شود. در واقع این کانگوروها دارای اندام های تناسلی متعددی هستند که به آن ها اجازه می دهد دائماً باردار باشند.

تخمک کانگورو ماده توسط اسپرم کانگورو نر بارور شده و پس از ۳۳ روز به شکل یک نوزاد بسیار کوچک و رشد نیافته از دستگاه تناسلی مادر خارج می شود. این نوزاد صورتی، کور و چروکیده باید از طریق چنگ زدن به موهای مادرش خود را به کیسه روی شکم مادر رسانده و از غده های پستان مانندی که در داخل این کیسه هستند تغذیه کند. برای ۱۹۰ روز بعد، نوزاد در داخل این کیسه باقی مانده و پس از آن از کیسه خارج شده و تنها برای شیر خوردن به آن باز می گردد. سپس ممکن است کانگورو مادر بار دیگر باردار شده که آن نیز خزیده و خود را به کیسه مادر می رساند.

مادر دو نوع شیر تولید می کند که یکی برای نوزاد تازه متولد شده و دیگری برای بچه کانگوروی بزرگ تر مناسب است. البته این پایان ماجران نیست زیرا کانگورو مادر ممکن است در این شرایط نیز بار دیگر باردار شود، حتی در شرایطی که جای کافی برای جای دادن و تغذیه نوزاد سوم ندارد. در این شرایط، جنین های جدید در مرحله ای شبیه رشد متوقف شده در یکی از رحم ها باقی می مانند و تنها در صورتی که جایی در کیسه مادر باز شود، اجازه ادامه رشد به جنین های دیگر داده می شود.