چرا انسان‌های باستان جمجمه را سوراخ می‌کردند؟

برای مدتی طولانی، از عصرهای ماقبل تاریخ بشری، مردم در یک آداب عجیب به سوراخ کردن جمجمه هایشان می پرداختند. سوراخ کردن جمجمه در واقع یک عمل جراحی به شمار می رفت که در آن با ابزارهای تیز، جمجمه را سوراخ و یا می بریدند و بخشی از استخوان را برمی داشتند.

در هزاران جمجمه ای که در آثار باستانی سراسر جهان کشف شده، سوراخ هایی دیده شده است. با وجود اهمیّت ظاهری این جمجمه ها، هنوز دانشمندان نتوانسته اند از فرآیند سوراخ کردن جمجمه ای که اجداد ما انجام می داده اند، دفاع کنند.

براساس برآوردهای علم انسان شناسی، سوراخ کردن جمجمه در قرن بیستم در آفریقا و جزایر پُلی‌نِز و در دوران ماقبل تاریخ برای معالجه درد، برای مثال دردهای ناشی از ضربه به سر و یا بیماری های عصبی بوده است. به عبارت دیگر، سوراخ کردن جمجمه به نوعی یک درمان پزشکی باستانی با ریسک بالا بوده و برای افراد مبتلا به صرع، سردردهای میگرنی، آبسه و لخته شدن خون، یا ترومای سر، انجام می‌ شده است.

سوراخ کردن جمجمه در سرزمین های مختلفی مانند یونان باستان، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، آفریقا، پُلی‌نز و شرق دور رایج بوده است و چه بسا مردم این کار را مستقل در جاهای دیگر نیز بسط و گسترش دادند.

بسیاری از فرهنگ ها تا پایان قرون وسطا سوراخ کردن جمجمه را کنار گذاشتند، اما تا اوایل قرن بیستم در تعداد کمی از بخش های دورافتاده آفریقا و جزایر پُلی‌نز همچنان انجام میشد.

با وجود اینکه سوراخ کردن جمجمه دلایل طبی و پزشکی داشته است، در گوشه کوچکی از روسیه، دانشمندان اطلاعاتی را ـ که تا آن زمان بدان آگاهی پیدا نکرده بودند ـ کشف کردند که دلیل پزشکی نداشته و به آداب و رسوم مرتبط بوده است.

وظیفه تجزیه و تحلیل محتویات این گورستان به النا باتایوا، که اکنون یک محقق انسان شناس در دانشگاه فدرال جنوبی روستوف نا دونو، روسیه است، اختصاص یافت.

اين موضوع نشان می دهد، مردم آن قسمت، در دوران عصر مس (عصر فرانوسنگی) دلیل موجهی برای انجام چنین کار خطرناکی داشته اند. در جمجمه های یافت شده اثری از ضربه یا بیماری نبوده؛ آیا این یک آداب و رسوم بوده است؟!

النا متوجه شد، این سوراخ ها عادی نیستند. همه این حفره ها در یک نقطه بالای جمجمه در پشت سر (جایی که موهای بلند را در آن قسمت دم اسبی می بندند) انجام شده بود. سوراخ کردن این بخش به شدت خطرناک است و باعث خونریزی شدید و در نهایت مرگ می شود. خانم باتایوا پس از چندی به دلیل پیدا نکردن شواهد کافی از ادامه تحقیق انصراف داد.

برخی از پژوهش ها نشان می دهد که انسان های باستان، علاوه بر درمان امراض، برای بیرون کردن ارواح خبیثه از بدن جمجمه هایشان را سوراخ می کردند.