مرغ مُنشی؛ پرنده زیبایی که نماد آفریقای جنوبی شد

مرغ دبیر یا مرغ مُنشی یک پرنده شکاری بزرگ از بستگان نزدیک شاهین‌ها و عقاب‌هاست و این نام را به خاطر تاج پشت سرش گرفته که آن را شبیه منشی‌ها و دفترداران قرن هجدهم می‌کند. این پرنده یک ویژگی متمایز دیگر هم دارد: مژه‌های بلند و برجسته که مدل‌های آرایش برایش می‌میرند.

برایان کونولی ۱۰ سال است که از طبیعت عکاسی می‌کند، اما مرغ منشی هنوز برایش جذاب و منحصر به فرد است. آن‌ها با کوبیدن پا‌های شبیه دایناسور و پنجه هایشان روی مار‌ها، آن‌ها راشکار می‌کنند.

مرغ‌های منشی شکارچیان گوشتخواری هستند که از طعمه‌های مختلف تغذیه می‌کنند و توانایی زیادی در کشتن مار‌های علفزار‌های آفریقایی دارند. مزغ‌های منشی برخلاف بیشتر پرندگان شکاری، طعمه خود را از روی زمین و با پا شکار می‌کنند. ممکن است آن‌ها ۳۰ کیلومتر در روز در جستجوی مار، حشره و سایر حیوانات سفر کنند.

مرغ‌های منشی علاوه بر مار از مارمولک ها، دوزیستان، جوندگان و تخم پرندگان هم تغذیه می‌کنند. حیوانات کوچک را معمولا کامل می‌خورند، اما طعمه‌های بزرگتر را قبل از خوردن با له کردن می‌کشند. آن‌ها همچنین با پا‌های بزرگ خود به زمین می‌کوبند تا طعمه را از مخفیگاه بیرون بکشند.

مرغ منشی بیشتر شبیه یک لک لک است تا یک پرنده شکاری. این پرندگان حدود ۱.۳۵ متر ارتفاع و ۳.۳ کیلوگرم وزن دارد و طول بال‌های گسترده‌شان به ۲ متر می‌رسد. مرغ منشی سر نسبتا کوچک و منقار قلابی دارد. پر‌های زینتی آن‌ها آبی خاکستری روشن و صورتشان قرمز است. پر‌های پرواز سیاه هستند و پر‌هایی پشت ران‌ و پشت سرشان دارند. پا‌های آن‌ها بلند و قدرتمند است و همان طور که اشاره کردیم، برای شکار استفاده می‌شوند. آن‌ها مانند سایر پرندگان شکاری انگشتان چنگالی ندارند، در عوض انگشتان آن‌ها کلفت و کُند است و ناخن‌های خمیده کوتاهی دارند.

این موجود باشکوه علفزارها، جلگه‌ها و زمین‌های هموار کم درخت را برای زندگی ترجیح می‌دهد. آن‌ها در مناطقی زندگی می‌کنند که علف‌ها نسبتا کوتاه است تا راحتتر شکار کنند. مرغ‌های منشی لانه‌های بزرگی در درختان اقاقیا یا درختان خار با استفاده از ترکه‌های صاف بلند و علف می‌سازند که ۲.۴ متر قطر و ۳۰ سانتیمتر عمق دارد. لانه‌های آن‌ها ممکن است سال به سال بزرگتر شود. آن‌ها قبل از تاریکی به لانه‌ خود بازمی‌گردند تا شب را بعد از شکار استراحت کنند. این پرندگان از جنگل‌ها و بوته‌زار‌های متراکم و جا‌هایی که حرکتشان را محدود می‌کند، اجتناب می‌کنند.

معاشقه آن‌ها شامل نمایش دو طرفه تعقیب یکدیگر با بال‌های گسترده و رو به عقب می‌شود، شبیه زمانی که طعمه را دنبال می‌کنند. روی زمین یا لانه‌های بزرگشان روی درخت اقاقیا جفتگیری می‌کنند. ماده‌ها ۲-۳ تخم بیضی در یک دوره ۲-۳ روزه می‌گذارند و ۴۵-۵۰ روز روی تخم‌های زبرشان می‌خوابند.

جوجه‌ها در ۶۰ روزگی شروع به بال زدن می‌کنند، پر‌های بال حدود ۸۰ روزگی رشد می‌کنند. اگرچه هنوز بیشتر زمانشان را درون لانه هستند، اما آماده اند با والدین خود سفر کنند و شکار را یاد بگیرند.

مرغ منشی با ظاهر زیبای خود و توانایی شکار مار‌ها و جانوران موذی در آفریقا محبوب است و به عنوان نماد کشور‌های سودان و آفریقای جنوبی شناخته می‌شود و تمثیلی از آن‌ روی لباس نظامیان این دو کشور نقش بسته است.