امکان ورود دوباره سرخک به کشور / شناسایی ۲۴۰ مورد مبتلا در سال گذشته

سید محسن زهرایی، رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت درباره آخرین وضعیت بیماری سرخک در کشور گفت: راه انتقال بیماری سرخک از طریق تنفس و تماس نزدیک بین افراد مبتلا با افرادی است که نسبت به این بیماری ایمنی ندارند است. بیماری سرخک بسیاری مسری است و جزو مسری‌ترین عوامل بیماری شناخته شده است. راه پیشگیری این بیماری دو نوبت واکسیناسیون است که باید در سن ۱۲ ماهگی و بالاتر انجام شود اگر این کار به شکل کامل انجام شود طبیعتا بیماری سرخک را می‌توان به طور کامل در دنیا کنترل کرد. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که در کشور‌های همسایه ما به ویژه در کشور‌های مرز شرقی، پوشش واکسیناسیون بسیار پایین است.

وی ادامه داد: در نتیجه بیماری سرخک در این کشور‌ها به ویژه افغانستان به عنوان یک بیماری بومی وجود دارد و هر دو الی سه سال طغیان‌های بزرگ سرخک رخ می‌دهد و در سال گذشته همه گیری بزرگی از سرخک در افغانستان رخ داد. طبیعتا به دلیل تردد‌هایی که اتباع کشور افغانستان به کشور ما دارند این بیماری می‌تواند از طریق اتباع این کشور به ایران وارد شده و در تماس با افراد می‌تواند باعث ابتلا اتباع کشور ما به این بیماری نیز شود.

زهرایی با بیان اینکه این خطر زمانی بیشتر می‌شود که در این کشور‌ها به ویژه افغانستان با طغیان بیماری و همه‌گیری گسترده بیماری سرخک مواجه هستیم، ادامه داد: در سال گذشته در مجموع حدود ۲۴۰ مورد سرخک در کشور شناسایی کرده‌ایم که ۵۰ درصد این افراد اتباع غیرایرانی و ۵۰ درصد نیز اتباع ایرانی بوده‌اند. این افراد بیشتر در گروه سنی کمتر از ۱۵ سال بوده و عموما در گروه سنی زیر ۵ سال بوده‌اند؛ بنابراین اگرچه ما توانسته‌ایم بیماری سرخک را با پوشش واکسیناسیون بالا در کشور مهار کنیم، اما این بیماری یک خطر مستمر است که به صورت بالقوه وجود دارد و هر زمان این بیماری در کشور‌های همسایه طغیان کند ما موارد بیشتری از بیماری را در کشورمان شناسایی می‌کنیم.

رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت تصریح کرد: در کشور ما سال‌هاست که پوشش واکسیناسیون در وضعیت مناسبی بوده و خوشبختانه پوشش بیش از ۹۵ درصد برای نوبت اول و نوبت دوم واکسن سرخک در سن ۱۲ ماهگی و ۱۸ ماهگی داریم. واکسنی هم که استفاده می‌شود در قالب یک واکسن سه‌گانه بوده که علیه سه بیماری سرخک، سرخجه و اوریون ایمنی ایجاد می‌کند و توسط موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی تولید می‌شود. پوشش بالای واکسیناسیون به همراه نظام مراقبت استاندارد برقرار شده در کشور برای سرخک و سرخجه، عملا منجر به این شد که مستنداتی را مبنی بر حذف بیماری سرخک در کشور به سازمان بهداشت جهانی ارائه دهیم و تاییدیه حذف ویروس‌های بومی سرخک و سرخجه را از سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۳۹۸ دریافت کردیم یعنی ما جزو سه کشور اولی بودیم که به همراه کشور‌های بحرین و عمان در منطقه مدیترانه شرقی تاییدیه حذف سرخک بومی را از سازمان بهداشت جهانی دریافت کرده‌ایم.

وی ادامه داد: این تاییدیه نیز در سال گذشته به مدت دو سال دیگر تمدید شده است و این نشان دهنده توانمندی نظام سلامت کشور در تداوم و حفظ این موفقیت است. اما باید توجه کنیم وقتی می‌گوییم تاییدیه حذف سرخک را دریافت کرده‌ایم به معنای تاییدیه حذف سرخک بومی است و بیماری سرخک در کشور ما به صورت مستمر چرخش ندارد و ما توانسته‌ایم چرخه بیماری را قطع و کنترل کنیم، اما به معنی صفر شدن بروز بیماری نیست و امکان ورود مجدد سرخک به کشور قطعا وجود دارد و این چیزی نیست که کشوری بتواند جلوی آن را بگیرد. با توجه به اینکه ما در مجاورت کشور‌هایی هستیم که بیماری سرخک در آنجا شایع است، بنابراین ما مستمرا در معرض ورود موارد سرخک به کشور هستیم.

وی با اشاره به دوره نهفتگی این بیماری گفت: دوره نهفتگی این بیماری متوسط حدود ۱۰ الی ۱۲ روز است در نتیجه خیلی از افراد که از کشور‌های همسایه وارد کشورمان می‌شوند ممکن است در زمان ورود علائمی از بیماری را نداشته باشند، اما یک الی دو هفته بعد از ورود علائم بیماری در آن‌ها ظاهر می‌شود. راهی که ما می‌توانیم با بیماری مقابله کنیم و مانع انتشار آن شویم این است که پوشش واکسیناسیون کودکان به طور کامل انجام شود و همه کودکان حتما دو نوبت واکسن را دریافت کنند و این کاری است که اگر انجام ندهیم طبیعتا با کاهش پوشش واکسیناسیون مواجه شده و زمینه بازگشت مجدد بیماری فراهم می‌شود.

رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت با بیان اینکه خوشبختانه مشارکت خانواده‌های ایرانی در امر واکسیناسیون بسیار خوب بوده است، تصریح کرد: البته بررسی‌هایی که در طی دهه گذشته انجام شده، نشان می‌دهد که اگرچه پوشش واکسیناسیون در بین کودکان اتباع کشورمان خوب است، اما پوشش واکسیناسیون در بین کودکان غیر ایرانی به ویژه کودکان افغانستانی که در ایران ساکن هستند پایین و کمتر از ۹۰ درصد است در حالی که پوشش واکسیناسیون کودکان ایرانی بیش از ۹۷ درصد است. برای اینکه بتوانیم پوشش واکسیناسیون اتباع غیرایرانی را که در ایران ساکن هستند افزایش دهیم در دوره‌های مشخص عملیات تکمیلی واکسیناسیون انجام می‌شود. در دی ماه ۱۴۰۱، ۹۴۰ هزار کودک در گروه سنی ۹ ماه تا ۱۵ سال غیر ایرانی تحت پوشش واکسیناسیون تکمیلی قرار گرفتند.

زهرایی خاطرنشان کرد: ما در این زمینه به فرهنگ‌سازی نیاز داریم و رسانه‌ها نیز در این زمینه می‌توانند نقش موثری را ایفا کنند. اتباع غیرایرانی به ویژه افغانستانی‌هایی که در ایران ساکن هستند از کشوری آمده‌اند که پوشش واکسیناسیون ضعیفی در خصوص این بیماری دارند در نتیجه خیلی از خانواده‌ها ممکن است درخصوص ضرورت واکسیناسیون آموزش لازم را ندیده باشند و در نتیجه کودکانشان واکسینه نشده باشند. در ایران نیز اگرچه واکسیناسیون برای همه کودکان اعم از ایرانی و کودکان غیرایرانی به صورت یکسان و رایگان انجام می‌شود، اما ممکن است به دلیل ضعف آگاهی این خانواده‌ها به مراکز بهداشت و درمان مراجعه نکرده و واکسیناسیون کودکان با تاخیر مواجه شود و یا انجام نشود همین امر باعث می‌شود زمینه‌ای ایجاد شود که این کودکان مستعد ابتلا به سرخک باشند.

وی بر ضرورت تکمیل واکسیناسیون کودکان در دو نویت ۱۲ و ۱۸ ماهگی طبق برنامه کشوری واکسیناسیون برای حفظ سلامت کودکان اعم از ایرانی و غیرایرانی تاکید کرد.