کاهش چشمگیر بروز سالانه جذام در کشور

دکترعلیرضا فیروز روز یکشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود:هم اکنون تنها مشکل بیماران مبتلا به جذام، تشخیص دیر هنگام آن است؛ این بیماری زمانی تشخیص داده می شود که معلولیت های جذام برای بیمار حادث شده است.

وی اظهار کرد:جذام با دارو درمان می شود اما معلولیت ناشی از آن را نمی توان با دارو درمان کرد.درحال حاضر هدف ما در راستای اهداف سازمان بهداشت جهانی تشخیص به موقع بیماری جذام است تا بتوانیم قبل از معلولیت بیماری تشخیص و درمان شود.

وی در ادامه به تشریح فعالیت های مرکز آموزش و پژوهش بیماریهای پوست و جذام پرداخت و ادامه داد: عمده فعالیت این مرکز در پنج محور تقسیم شده است؛ دربخش بیماری های گرمسیری پوست، دردرجه اول بیماری جذام و سپس سالک قرار گرفته است.

رییس مرکز آموزش و پژوهش بیماریهای پوست و جذام دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: جذام درابتدای شکل گیری این مرکز شیوع زیادی در کشور داشت و به دلیل نبود شناخت صحیح عموم جامعه نسبت به این بیماری یک ترس غیرطبیعی و غیرمنطقی نسبت به بیماران در سطح جامعه وجود داشت.

فیروز با بیان اینکه این ترس سبب طرد بیماران مبتلا به جذام از سوی جامعه شده بود، افزود: در گذشته به ناچار این بیماران به صورت گروهی در جذام خانه ها در کنار همدیگر زندگی می کردند و همین امر موجب شد تا این مرکز با هدف کنترل جذام شروع به کار کند.

ادامه داد:هم اکنون با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موفق به درمان قطعی بیماری جذام شده ایم. این بیماری برحسب نوع آن بین ۶ ماه تا یک سال به صورت کامل درمان می شود.

فیروز افزود: در این راستا با همکاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی کارگاه های آموزشی حضوری و آنلاین متعددی برای آشنایی بیشتر با بیماری جذام در مرکز و سراسر کشور برای متخصصان پوست، پزشکانی که در استان ها مسئول بیماری جذام هستند و همچنین تکنسین های آزمایشگاه ها و تمامی دستیاران پوست دانشگاه های علوم پزشکی سرتاسر کشور برگزار می شود و امیدواریم در آینده نزدیک بیمار جذامی ما معلولیت نداشته باشد و در نهایت به هدف ریشه کنی جذام برسیم.

جذام یک بیماری عفونی ویژه انسان است و عامل مولد آن باکتری Mycobacterium lepraeنام دارد.این بیماری پوست، اعصاب محیطی و اعضای مخاطی مانند چشم‌ها و مجاری تنفسی را مورد حمله قرار می‌دهد و عمدتا سیستم اعصاب در ناحیه دست‌ها، پاها و صورت را هدف قرار می‌دهد و در شرایط حاد در صورتی که فرد اقدام به درمان نکند بیماری می‌تواند به فقدان حواس، فلج ماهیچه‌های دست‌ها و پاها، از شکل افتادگی بدن و کوری منجر شود.

تشخیص این بیماری تا حدی مشکل است اما مهمترین علایم آن بروز بریدگی‌هایی بر روی بدن به همراه از دست دادن حس انگشتان دست‌ها و پاها است. در موارد پیشرفته و حاد بیماری بدن فرد دچار ضایعه می‌شود. این بیماری قابل معالجه است اما تاثیر درمان بستگی به تشخیص زودهنگام آن دارد.

*** ۱۷ استان کشور درگیر بیماری سالک هستند

فیروز ادامه داد: سالک یک بیماری گرمسیری دیگری است که این مرکز بر روی آن فعالیت دارد؛ برخلاف جذام که کنترل شده است سالک در ایران همچون همه جای دنیا در یکی دو دهه اخیر به دلیل اقدامات انسان در محیط زیست وایجاد شرایط مساعد برای ناقل این بیماری که یک پشه خاکی است و نیزمخازن بیماری که عمدتا جوندگان هستند درحال گسترش بوده و هم اکنون ۱۷ استان کشور با این بیماری درگیرهستند.

رییس مرکز آموزش و پژوهش بیماریهای پوست و جذام با بیان اینکه در سال بین ۱۵ تا ۲۵ هزار بیمارمبتلا به سالک درکشور در وزارت بهداشت ثبت می شوند، یادآور شد: حدود ۹۰ درصد موارد ابتلا به سالک که در دنیا گزارش می شود درایران و ۵ کشور دیگر است.

فیروز خاطرنشان کرد: هم اکنون فعالیت های پژوهش و آموزشی که در ایران انجام می شود در کل دنیا بی نظیر است و از حدود ۵۰ مقاله کارآزمایی بالینی درمان سالک که در مجلات معتبر بین المللی به چاپ رسیده است ، ۲۷ مقاله در ایران نگاشته شده است و این بدان معنی است که در ایران مطالعه و پژوهش این بیماری بسیار گسترده بوده است.

وی تصریح کرد: می بایست همچنان به صورت چند مرکزی در داخل کشور و با همکاری مراکز بین المللی این پژوهش ها و همکاری ها را پیش ببریم تا بتوانیم یک درمان موثر و یا واکسنی برای این بیماری تهیه کنیم.

وی اظهار داشت:دبیرخانه شبکه ملی تحقیقاتی لشمانیاو ( بیماری انگلی ) دراین مرکز است و مطالعات مختلفی برای واکسن و داروهای مختلفی برای درمان سالک با همکاری سازمان بهداشت جهانی و مراکز تحقیقات دانشگاه های سرتاسر کشور و همچنین مراکز شناخته شده بین المللی صورت گرفته است ولی متاسفانه هنوز به یک درمان یا یک واکسن کاملا موثر و بی خطر نرسیده ایم.

وی گفت:واحد ایمونودرماتولوژی این مرکز در زمینه حساسیت ها و آلرژی های پوست مانند اگزما و کهیر فعالیت می کند ودستورالعمل تشخیصی ودرمانی کهیر را با همکاری انجمن متخصصین پوست تهیه کرده و دراختیار متخصصان پوست قرار داده ایم.

فیروز افزود: در این بخش سامانه ثبت حساسیت های پوستی را طراحی کردیم به نحوی که وقتی تست های حساسیت پوستی در سرتاسر کشور انجام می شود نتایج دراین سامانه ثبت می شود.

وی ادامه داد: این کار سبب می شود که بتوانیم سال به سال نتایج را رصد کنیم که چه مواد حساسیت زایی در سطح کشوربیشتر مشکل ایجاد می کتتد تا قادر به کنترل آن باشیم.

فیروز در ادامه با اشاره به واحد بیومترولوژی یا اندازه گیری و تصویر برداری پوست، اظهار کرد: در روش استاندارد نمونه برداری پوست، بخشی از پوست را برای بررسی و آزمایش از روی بدن بیمار جدا می کنند که با درد همراه است و امکان بر جای ماندن اثر آن نمونه برداری نیز وجود دارد.

وی گفت: آزمایشگاه بیومترولوژی این مرکز (درمالب)، برای رفع مشکلات نمونه برداری آزمایشگاهی با دستگاه های مختلف برای تصویر برداری پوست واندازه گیری فاکتورهای مختلف پوست تجهیز شده است که از طرف آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو، به عنوان اولین و تنها آزمایشگاه همکار پوست مورد تایید قرار گرفته است.

رییس مرکز آموزش و پژوهش بیماریهای پوست و جذام افزود: دراین آزمایشگاه مواد دارویی، آرایشی –بهداشتی یا تجهیزات و ملزومات پزشکی که از طرف سازمان غذا و دارو و یا از سوی خود شرکت های تولید کننده و یا وارد کننده به مرکز معرفی می شوند مورد آزمایش قرار می گیرند و تاثیرات و کارایی و بی خطری آنها بررسی می شود.

وی یادآور شد:همچنین تشخیص بیماری، پیگیری بیماران بعد و قبل از درمان و تغییرات پوستی در شرایط مختلف همچون بیماری دیابت، استعمال سیگاریا آلودگی هوا بررسی و یا در حال مطالعه است.

وی افزود : با توجه به اینکه مطالعات کمی درمورد تاثیرات آلودگی هوا بر روی پوست در دنیا صورت گرفته است این مرکز تحقیقاتی را با همکاری پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران و پژوهشکده سل و بیماریهای ریوی دکتر مسیح دانشوری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شروع کرده است ولی چون در مراحل اولیه این تحقیق هستیم نمی توانیم به صورت قطعی در مورد تاثیرات آلودگی هوادر کشور نتایج را ارائه کنیم.

فیروز تصریح کرد: البته بدون شک ذرات ناشی از سوخت های فسیلی می تواند در چین و چروک و خشکی پوست و افزایش لکه های پوستی و افزایش حساسیت های پوستی دخالت داشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: واحد نانو درماتولوژی، بخش دیگر این مرکز است که با توجه به پیشرفت نانو درجهان و همچنین پیشرفت هایی که در بحت بیماری های پوستی حاصل شده است با به کارگیری فناوری نانو چندین دارو تولید شده است که الان مراحل آزمایش را طی می کند که در صورت موفقیت نتایج وارد بازار می شود.

فیروزاظهار داشت: همچنین مرکزپزشکی مبتنی بر شواهد بخش دیگری از مرکز است که نقش این واحد به روزرسانی اطلاعات همکاران پزشک و بیماران در مورد روش های تشخیصی و درمانی بیماران پوستی بر اساس بهترین و مهمترین شواهد ناشی از پژوهش ها در داخل و خارج از کشور است که از طریق تهیه راهنماهای بالینی و کتاب و برگزاری کنگره فعالیت خود را انجام می دهد.

وی گفت:این مرکز با توجه به نیازهای کشورو بنابه توصیه های نقشه جامع علمی کشور از مرحله پژوهش می بایست عبور کرده و به مرحله تکنولوژی گام نهد و سپس به سمت مرحله تولید محصول و تجاری سازی پیش رود. لذا به عنوان نخستین مرکز تحقیقات پوست کشور اقدام به تاسیس شرکت دانش بنیان ژرف اندیشان نوید سلامت (ژانوس ) کرد که پس از اخذ مجوزهای لازم از دانشگاه، ریاست جمهوری و سازمان غذا و دارو اقدام به تولید صنعتی چندین داروی مورد نیاز بیماران کرده است.

فیروز تصریح کرد:اولین محصول این شرکت دانش بنیان که یک محلول گیاهی جهت درمان شپش سراست، با نام تجاری No-Liceبه بازار عرضه شده است و سایر مصولات نیز در آینده بسیار نزدیکی به بازار عرضه خواهند شد.

مرکز آموزش و پژوهش بیماریهای پوست و جذام یکی ازمراکزتحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی تهران است که در سال ۱۳۷۱توسط دکتریحیی دولتی بنا شده و محورفعالیت های این مرکز پژوهش و آموزش درزمینه های مختلف بیماری های پوستی وجذام است.