گروهی از دانشمندان، موفق به اصلاح ژنتیکی جنین انسان شدند

گروهی از دانشمندان آمریکایی در اقدامی عجیب و نوآورانه، موفق به اصلاح ژنتیکی جنین انسان با استفاده از متد ویرایشی CRISPR شده‌اند.

این برای اولین بار است که گروهی از دانشمندان آمریکایی، موفق به اصلاح ژنتیکی جنین های حیاتی انسان به کمک ابزار ویرایش ژنی CRISPR می‌شوند. دست‌یابی به دانش و توانایی اصلاح DNA، در آینده‌ای نزدیک به دانشمندان این قابلیت را می‌دهد که از تولد نوزادانی با بیماری‌ها یا معلولیت‌های ناخوشایند جلوگیری نمایند.

موفقیت‌ اخیر دانشمندان در زمینه اصلاح ژنتیکی جنین انسان ، سر و صدای بسیاری را در رسانه‌های علمی به راه انداخت. اما باید توجه داشت که بحث‌های اخلاقی درباره این شاخه از علم ژنتیک همچنان به قوت خود باقی هستند.

این مقاله که هنوز به طور رسمی منتشر نشده، توسط شوکرات میتالیپو (Shoukhrat Mitalipov) از دانشگاه بهداشت و علوم اورگن (Oregon Health and Science University) رهبری می‌شود. این مطالعه، شامل اصلاح ژنتیکی تعداد زیادی از جنین‌های زنده به منظور اصلاح ژن‌های بیماری‌زا است.

هنوز به طور دقیق از تعداد جنین‌های اصلاح شده و یا نوع ژن‌ها اطلاعاتی در دسترس نیست. جنین‌ها فقط چند روز پرورش داده‌ شدند و همچنین عملیات کاشت آنان صورت نگرفت، بدین ترتیب جنین‌ها به نوزاد تبدیل نخواهند شد.

اصلاح ژنتیکی جنین انسان یش‌تر نیز توسط گروهی از دانشمندان چینی به کمک روش CRISPR انجام گرفته بود، اما در ایالات متحده آمریکا، این نوع اصلاح ژنتیکی بسیار بحث‌بر‌انگیز به شمار می‌رود؛ چرا که موسسه ملی سلامت (National Institutes of Health) یک ممنوعیت جدی را برای اصلاح ژنتیکی جنین انسان تعریف کرده است.

با این حال، در ماه فوریه سال جاری آکادمی ملی علوم (National Academy of Sciences) و آکادمی ملی پزشکی (National Academy of Medicine)، استفاده از اصلاح ژنتیکی جنین انسان را به عنوان «تنها» راهکار موجود برای از بین بردن بیماری‌های جدی معرفی کردند.

نگرانی‌های زیادی در مورد مهندسی ژنتیک انسان وجود دارد. CRISPR یک ابزار بسیار دقیق برای اصلاح ژنتیک انسان به شمار می‌رود، اما گاهی نیز می‌تواند منجر به بروز خطاهای ویرایشی شود. از این جهت، برخی نگرانی‌ها به این علت هستند که اشتباهات کوچک نیز می‌توانند منجر به بروز مشکلات دائمی در ژنتیک انسان شوند.

گذشته از این، نگرانی‌های اخلاقی درباره این شاخه از علم ژنتیک نیز سر و صدای بسیاری را به راه انداخته است. متخصصین زیست‌‌شناسی همواره از دنیایی سخن می‌گویند که والدین، در واقع طراحان فرزندان خود بوده و آنان را از هر لحاظ ویرایش می‌کنند! برخی دیگر از نگرانی‌های موجود در رابطه با مهندسی ژنتیک، ریشه در فیلم‌های علمی و تخیلی و ظهور انسان های جهش یافته دارد!

آرتور کاپلان (Arthur Caplan)، متخصص زیست‌شناسی دانشگاه نیویورک، بر این باور است که نگرانی‌های موجود قابل برطرف شدن هستند. او معتقد است که اگر انسان به علم اصلاح ژنتیک نیازی ندارد، می‌‌تواند در هر زمان که لازم بود رشد و توسعه آن را متوقف سازد.

دانشمندان این شاخه از علم ژنتیک، می‌بایست بر روی برخی قوانین به توافقی دست پیدا کنند تا باید‌ها و نباید‌های آن مشخص شود. از این جهت، تحقیق در رابطه با اصلاح ژنتیکی کودکان و نحوه «طراحی» آنان نباید منتشر شود. کاپلان در ادامه اظهار کرد:

اگر آمریکا می‌خواهد سرپرستی قانونی نشریات، مجلات خصوصی، گروه‌های بیمار، دولت‌های ایالتی، فدرالی و … را به دست خود داشته باشد، من فکر می‌کنم شما (دانشمندان شاخه اصلاح ژنتیکی جنین انسان) می‌بایست با سایر کشورهای دنیا همکاری داشته باشید.

البته تا دست‌یابی کامل به مهندسی ژنتیک انسان‌ها راه درازی در پیش داریم. ولی تحقیقات اخیر دانشمندان آمریکایی، ما را برای همیشه به این رویای جذاب و در عین حال ترسناک نزدیک‌تر ساخته است.

او و تیمش، جنین‌ها را با موفقیت بالا و درصد خطای بسیار پایین اصلاح ژنتیکی کرده‌اند. همچنین تیم تحقیقاتی آمریکایی، موفق شده‌اند یک مشکل جدی را نیز حل کنند! اصلاح ژنتیکی جنین انسان توسط دانشمندان چینی به نحوی بود که DNAهای اصلاح شده تنها توسط برخی از سلول‌ها قابل پذیرش بودند.

این اثر که با نام موزائیسم شناخته می‌شود، فرآیند اصلاح ژنتیکی را با خطاهای بسیاری مواجه می‌سازد. اما دانشمندان آمریکایی توانسته‌اند اثر موزائیسم و خطرات آن را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش دهند.

البته برخی نیز از ابتدای این آزمایشات، به پیشنهاد راهکارهای پیشگیرانه برای چنین دستاوردهایی پرداختند. هانک گرلی (Hank Greely)، استاد حقوق و علوم زیستی دانشگاه استنفورد، در این باره اظهار کرد تا زمانی که تا زمانی که کاشت این جنین‌ها انجام نشود، هیچ نوزادی در کار نخواهد بود؛ از این جهت نگرانی‌های مذکور در زمینه «طراحی نوزاد» تا حد بسیاری بی‌مورد هستند.

گذشته از این‌ها، تحقیقات جدید دانشمندان آمریکایی نشان می‌دهد که اصلاح و یا مهندسی ژنتیک، به راهکارهای عملی دست یافته و دیگر نمی‌توان آنان را محدود به فیلم‌های علمی و تخیلی دانست.