کنترل نفس، نقش اساسی در کاهش وزن به میزان بالا دارد. درمان‌های کاهش وزن مبتنی بر خودکنترلی، نشان‌دهنده‌ی نتیجه‌گیری بالا هستند.
پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که عملکردهای سطح بالای مغزی، نقش اساسی در کاهش وزن دارند. در یک بررسی میان ۲۴ شرکت‌کننده در کلینیک کاهش وزن، آن دسته که به موفقیت بیشتری در کاهش وزن رسیده بودند، فعالیت بالاتری را در نواحی مغزی، قشر پیش‌پیشانی خلفی نشان داده‌اند؛ این ناحیه به کنترل نفس مربوط می‌شود. نتایج این بررسی، ۱۸۸ اکتبر در ژورنال متابولیسم سلولی منتشر شد.
آلین داگر از موًسسه و بیمارستان عصب‌شناسی مونترال کانادا می‌گوید:
ما دریافتیم که کنترل وزن بدن در انسان‌ها، بستگی بالایی به فعالیت نواحی مشخصی در مغز دارد که مسئول خودکنترلی و کنترل نفس هستند. این ناحیه، توانایی در نظر گرفتن اطلاعات طولانی‌مدت را، مانند میل به ساده زیستن، به‌منظور کنترل خواسته‌های فوری دارد.
کنترل وزن بدن بستگی بالایی به فعالیت برخی نواحی مغزی دارد که مسئول کنترل نفس هستند
دو هورمون به نام‌های لپتین و گرلین، مسئول گرایش بدن به خوردن در شرایط کاهش وزن هستند. پژوهش‌های پیشین ثابت می‌کنند که سطح این هورمون‌ها با کاهش وزن، به‌سرعت تغییر می‌کند. دکتر داگر می‌گوید:
هر فردی که کاهشی را در وزن خود تجربه می‌کند، شاهد تغییر در لپتین و گرلین می‌شود. اما برخی افراد به دلایل نامعلوم، قادر به حفظ خودکنترلی در مواجهه با این سیگنال هستند.
پژوهشگران برای ارزیابی نقش این هورمون‌ها و خودکنترلی در دستیابی به کاهش وزن، ۲۴ نفر را در یک کلینیک کاهش وزن مورد بررسی قرار دادند. تمامی این شرکت‌کنندگان پیش از شروع یک رژیم غذایی استاندارد مبتنی بر ۱۲۰۰ کالری روزانه، تحت بررسی با MRI کارکردی (fMRI) یا تصویرسازی تشدید مغناطیسی کارکردی مغز قرار گرفتند؛ این روش تصویربرداری، نواحی خاصی از مغز شامل قشر پیش‌پیشانی خلفی (که مرتبط با کنترل نفس است) و قشر پیش‌پیشانی میانی بطنی را (که ناحیه‌ای از مغز برای ایجاد انگیزه، میل و ارزش‌دهی است) ارزیابی می‌کند.
تصاویری از غذاهای اشتهاآور و تصاویر کنترلی از مناظر به شرکت‌کنندگان نشان داده شد. پژوهشگران، پاسخ فعالیت مغزی به این تصاویر را به‌خصوص تصاویر غذاهای دارای کالری بالا برای هر شرکت‌کننده در ابتدا، پایان ماه اول و پس از سه ماه با هم مقایسه کردند. به‌گفته‌ی داگر: «هنگامی که ما تصاویری از غذاهای اشتهاآور به آنها نشان می‌دادیم، ناحیه‌ی قشر پیش‌پیشانی میانی بطنی در fMRI فعال‌تر می‌شد».
پژوهشگران در طول انجام این بررسی متوجه شدند که سیگنال قشر پیش‌پیشانی میانی بطنی در یک ماه و سه ماه کاهش پیدا می‌کند و این کاهش بیش از همه در افرادی دیده می‌شود که موفق به کاهش وزن بیشتری شده بودند. به‌علاوه، سیگنال قشر پیش‌پیشانی خلفی در ارتباط با خودکنترلی در طول انجام بررسی افزایش پیدا کرد. دکتر داگر می‌گوید:
فعالیت ناحیه‌ی مرتبط با خودکنترلی در fMRI، افزایش و فعالیت ناحیه‌ی ارزش‌دهی کاهش پیدا کرد. میزان تغییر متعاقب میزان موفقیت در کاهش وزن بود.
تمام شرکت‌کنندگان، کاهش وزن را طی مدت انجام بررسی تجربه کردند اما گروهی که بیشترین میزان آن را داشتند، در سطح fMRI توانایی بهتری در خودکنترلی نشان دادند. سطح هورمون‌های گرلین و لپتین آنها نیز در پایان سه ماه پس از شروع بررسی، به میزان اولیه‌ی خود بازگشت که نشان‌دهنده‌ی دستیابی به یک نقطه‌ی تنظیم کاملا جدید است. به‌گفته‌ی داگر:
این یافته‌ها پیشنهاد می‌دهد که برخی درمان‌های کاهش وزن که خودکنترلی را افزایش می‌دهند، مانند درمان رفتاری-شناختی، به‌خصوص در زمان تاثیر بالای استرس در رفتار، کمک‌کننده هستند. استرس باعث ایجاد اختلال در مکانیزم کنترل قشر پیش‌پیشانی خلفی می‌شود اما می‌توان مردم را به جستجوی یک استراتژی متفاوت تعلیم داد.
فاطمه مختاری
- 11
- 6
